Hekaýaň dili beter çeper, obrazlaram ýaman janly. Çynym. Edil deňiziň içinde otyran ýaly bolýaň. Kä halatda çalajadan urunýan tolkunlar göz öňüme gelip gidýär. Ýöne beýle çeper dil nämäň hyzmatynda? Hekaýada näme many bar? Dogrymy aýtsam menä düşineňok. Edil şeýle üstinlik bilen ýolyň gapdalynda ýatan kerpijem çeper dil bilen şekillendirseň hem bolardy. Ýöne ýekeje ýöne bar, hekaýa okyýjyda "romantiçeski" keýp oýarýar. (Esasanam gyzlarda). Diňe şol ýagdaý üçin hekaýa ýaşamaga mynasyp diýäýmesem...
P/S; näme üçin bizde çeper dilde ýazyp bilýän islendik adam özini ýazyjy saýýar?
Menä dogrymy aýtsam islendik eseri ilkinji nobatda ideýa üçin okaýan. Eger ideýa ýok bolsa, onda gyzykly sýužet üçin okaýan. Eger sýužet hem ýok bolsa, ýa-da ol gyzykly däl bolsa, eseriň baş gahrymany üçin okaýan. Käbir eserlerde çyndanam gyzykly gahrymanlar bolýar. Eger gahryman hem götlese onda eseriň atmosferasy üçin okaýan. Käbir eserleri okap bolanyňdan soň ýüregiňde aýralyk duýgysyny galdyrýar. Mysal üçin Garry Potter bilen şeýle. Eseriň atmosferasy okyýjyny ýuwudýar. Ýöne entek ýekeje eserem çeper dilde ýazylany üçin okap göremok. Biziň türkmen awtorlarymyzyň köpüsinde bolsa şol çeperçilikden başga hiç zat ýok diýip çaklaýan. Çeper dilde islendik zady beýan edeniň bilen edebiýat bolanok. Edebiýat üçin ýokarda agzan zatlarym edil meň görkezen yzgiderligimde gerek.
@Gülzyýada dogry, okyjynyň ünsüni özüňe çekmek üçin ilki bilen eser onuň duýgusyny gyjyklamaly. Çeperçiliksiz, duýgyny nädip gyjyklap bolýandygy, häzire çenlä anyklanmandyr. Arada, internetde kompýuter üçin eser ýazýan programmanyň işlenip düzülendigini, şoňa-da programmany işläp düzüjileriň dünýäniň adybelli ýazyjylaryň eserlerini girizip, olaryň kompilýasiýasynyň esasynda täze proza eserini ýazmak hakynda buýruk berendiklerini, kompýuter programmasynyň birnäçe wagtyň dowamynda "ýazan" eserini her niçigem bolsa okamazça däldigi hakynda maglumaty okapdym. Şonda özümiň google-terjimeçiniň özge dillerden rus diline terjimelerini okap "heziller edýändigim" ýadyma düşdi...
<<Sol kerpiji cepercilik bn yazsa awtor sol kerpijin yerinde ozenem bolasyn geler...Barde esasy zat okyja tasir etmek yazyan zadyny ussatlyk bn anynda goymek. Kitap okanynda adamlardan tapyp bolmayan ynamy tapyp bolyar esasy sol ynamy berip bilmeli awtor cepercilik bilen yazsada hemme yazlan eser sowly cykayanok...>>
@Gülziýada, eger esasy zat şol bolsa diýmek siz "Güýmenje" edebiýadyň tarapdary. Ondan daşary bir zatlar öwredýän edebiýat hem bar. Şu ýokardaky eser hiç zat öwredenok, diňe güýmeýär, özem hemme kişini däl. @Has"yý aýdyşy ýaly o wkusah nesporýat. Ýöne Serdar aga ýaşy uly adam bolsa güýmeýän edebiýatda näme işläp ýörkä???
Şu ýerde öz gowy bir tanşymyň aýdan sözlerini ýatlasym gelýärdä: Gowy eserleri okan ýazyjy hiç wagt bu dünýäni ýaramaz eser bilen hapalamaz. Sebäbi oň gowy zatlaryň aýdylanyny bilip, has gowy zatlar aýdasyň geler. Şu döwür ýazyjylaryň köpüsinip problemalary gowy eser okamaýanlygynda bolaýmasa? Halypa tapynyp, ýa-da žurnalistikany tamamlap göni ýazjak bolýarlar, ýöne aýdara zatlary ýok, ideýa ýok, arkada ýaşalan gyzykly durmuş ýok. Ýekeje tytarlyk çeper edebi dil, ondada daşa gidip bolanok. Netijede güýmenje üçin edebýat döreýär, edil sakgyç ýaly bir gezek çeýnelip zyňylýan. Islendik eseriň soňunda okyýjy azajyk üýtgemeli, iň bolmanda bu dünýä täze soraglary döremeli, wopşe tupiga dirändä taryhdan bir zatlar bilmeli, adamlaryň geň häsýetleri bilen tanyş bolmaly. Bolmasa ýenede güýmenje edebiýat diýen zadym döreýär. Umuman alaňda güýmenje edebiýadam erbet däl, detektiw žanyrlaň bar şol diýen ýaly, ýöne olarda gyzykly sýužedam bolýarda...
0
