Kitapdaky ene "suraty"

KITAPDAKY ENE “SURATY”

Kär­de­şim, žurnalist Parahat Çerkezowa bilen bir ýola bolan söhbetdeşligimiz çeper eseriň gadyr-gymmatyna, ynsan durmuşyna ýetirýän täsirine syrykdy...
Şonda Parahat gelneje bu söhbedimize öz durmuşyndan mysal alyp, şeýle bir ýagdaýy gürrüň berdi: “Ýaşlyk döwürlerimiz Özbegistanda çap edilýän žurnallaryň birinden ýazyjy Ötgür Haşimowyň “Surat” atly kiçijek kyssasyny okadym...”.
Söhbetdeşim şu ýerde bu kyssanyň özüne güýçli täsir edenligini aýdyp, mazmunyny gürrüň berdi. Ony okyjylara dolulygyna hödürlemekçi bolýanlygymyz üçin, onuň bu teswirini beýan etmekden häzirlikçe saklanalyň-da, başganyň sözüni aň­ladýan goşa dyrnagy açyp, hekaýatyň okyja ýetiren täsirine dolanalyň...
“...Okap çykan dessime ejemiň ýanyna baryp: “Ertir ikimiz surata düşmäge gitmeli!” diýdim. Duýdansyz teklibe ejem ör-gökden gelip, sebäbini sorady... Bile düşen suratymyzyň ýokdugyny, hökman ma­ňa gerekdigini, mydama okuw diýip alysda gezemsoň, didaryny küýseýändigimi ýaň­zytdym. Körpe gyzy bolamsoň, raýymy ýykman, aýagy juda agyrsa-da, razylaşdy. Fotostudiýa ýarym sagat çemesi, pyýada ýol bolansoň, barýançak telim sapar demini dürsäp, hyklap barmaly menzilimize ýetdik. Bileje surata düşüp, ýene ýaň­ky ýol bilenjik yzymyza dolandyk. Käbämiň dünýäsini täzelänine onlarça ýyl boldy. Kitap tekjämde görnükli ýerde duran bu portret surat bilen men her gün didarlaşýan. Her gün ikiçäk söhbet gurap, pikir alyşýan...”.
Umuman, Özbegistanyň halk ýazyjysy Ötgür Haşimowyň döredijiligi bilen şertli ýagdaýda tanyş hem bolsam, ýazyjynyň beýle kyssasyny okamandym. Nesibedir-dä, onuň Ene mukaddesligine bagyşlanan “Dünýäniň işleri” diýen kitaby elime düşdi. Kitaby okamazdan ozal waraklap otyrkam, onuň 34-nji sahypasyndaky “Surat” diýen sözbaşyda gözüm eglendi. Hiç hili şübhe bolup biljek däldi. Bu şoldy. Gysgajyk kyssanyň ahyryna çenli gözümi ol sahypalardan sowup bilmedim. Çünki ol sahypalarda kyssa bilen birlikde, ejesi bilen surata düşmäge barýan belli žurna-list Parahat Çerkezowa-da bar ýalydy...
Ine, ýazyjynyň şol kyssasy:

SURAT

Dün­ýä­niň iş­le­ri el­my­da­ma gys­sanmaç. Adat­da­ky ýa­ly, dik du­ran ýe­rimden er­tir­lik edin­ýär­dim. Ejem hem, adaty bol­şy ýa­ly, gys­sa­ýar­dy:
— Otur­sa­na, ba­lam. Bir­sel­lem otur ahy­ry.
— Bol­dy, git­dim.
— How­luk­ma, ba­lam! — Ejem gö­züme ada­ty bol­şun­dan baş­ga­ça, nä­hi­li­dir bir gus­sa bi­len di­kan­lap ga­ra­dy. — Gürrü­ňim bar.
Al­jy­raň­ňy hal­da sa­ga­da se­ret­dim: ma­şy­na ben­zin guý­ma­ly, işe ýe­tiş­me­li, soň ne­şir­ýa­ta git­me­li...
— Nä­me gür­rüň?
Ejem gö­zü­me en­te­gem gam­gyn garap otyr­dy.
— Su­ra­ta dü­şe­li — diý­di ga­ra­şyl­madyk ýer­den.
Geň gal­dym.
— Nä­me üçin?
— Ýa­kyn­da men öl­ýän.
Ejem bu gür­rü­ňi, ha­ma­na: «Goň­şu­lara gi­dip gel­jek» diý­ýän ýa­ly äheň­de aýtdy. Gü­lüp goý­ber­dim.
— Goý­sa­na, eje!
Şeý diý­dim-de, çy­kyp git­dim.
Ara­dan iki hep­de geç­di-de... Gi­je­le­rine oýa­nyp, oýa bat­ýan. Oý­lan­ýan: sen na­mart, sen ak­mak, nä­me üçin, nä­me üçin şon­da gül­düň? Su­ra­ta düş­mä­ge wag­tyň ýok­du­my? Ge­rek bol­sa, tap­ýaň ahy­ry! Ki­tap üçin, žur­nal üçin, iş ba­şynda, bag için­de, ýol­da... Nä­me sen ki­no ýyl­dyz­ymy­dyň? Dün­ýä meş­hur şah­syýet­mi sen? Ha­na, bir des­se su­ra­tyň ýatyr. Her hi­li. Her ýer­de... Em­ma... Ejeň bi­len dü­şen su­ra­tyň ýok!

Orazmyrat MYRADOW.

"Türkmenistan" gazeti, 11.02.2023 ý.