MAGTYMGULY PYRAGYNYŇ EDEBI MIRASYNDA TOBA PELSEPESI

■ TOBA DIÝMEK NÄME?

Türkmen diliniň düşündirişli sözlüginde toba–bir zadyň bolanyna, edilenine boýun bolmak, kaýyl bolmak, gaýtmyşym diýmek ýaly manylary aňladýar [19, 651 sah.]. Toba–toba etmek işliginden emele gelen atdyr.
Edebiýaty öwreniş ylmy nukdaýnazaryndan toba sözi asly tawbe ﺘﻮﺒﻪ  –  diýen arap sözünden bolup, yza dönme;  puşman etme, päliňden gaýtma, günä işlerden el çekme, Al...

MAGTYMGULY PYRAGYNYŇ EDEBI MIRASYNDA MERT ÝIGIT PELSEPESI

Magtymguly Pyragynyň edebi mirasynda mert ýigit we mertlik pelsepesi ynsanara gatnaşyklarynda Watan, il-gün hem-de döwlet ýaly ykbal çözüji meseleler bilen baglanyşykly, ylmy taýdan işlenilmegi örän wajyp temalaryň biridir. Makalada mert ýigit we mertlik düşünjeleriniň akyldar şahyryň ýaşap geçen eýýamynda aňladýan manylary, şeýle hem Täze Galkynyş eýýamynda asyl manysyny saklamak bilen, onuň eýe bolan täze  many öwüşginle...

Magtymguly Pyragynyň edebi mirasynda maşgala gymmatlygy pelsepesi

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow:
    
Watana, il-güne bolan beýik söýgi maşgala terbiýesinden başlanýar. Maşgala döwletimiziň we jemgyýetimiziň ilkinji düzümidir. Nesilleri belent watansöýüjilik we ynsanperwerlik ruhunda terbiýelemekde, Watana, halka, döwlete, jemgyýete hem-de maşgala bolan belent söýgi we hormat duýgularyny döretmekde maşgala terbiýeçilerine – mährib...

MAGTYMGULY PYRAGYNYÑ GÖWÜNLERI GALKYNDYRÝAN PELSEPELERI

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň Magtymguly Pyragynyň peýdalanan çeperçilik serişdeleri we şahyrana dili hakyndaky bu taglymatynda öňe sürülýän nazary pikirler akyldar şahyryň edebi mirasyny öwrenmäge çemeleşmegiň ylmy-usuly esasy bolup durýar.
„Göwün“ adamyň içki dünýäsi, ýüregi, içi, islegi diýmekdir. „Köňül“ bolsa könelişen sözdür, göwün diýmegi aňladýar. 
Magtymgul...

GALKYNYŞ EÝÝAMY MAGTYMGULY PYRAGYNYÑ PELSEPELERINIÑ WYSALYDYR

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň akyldar şahyr   Magtymguly Pyragynyň özüniň edebi mirasynda türkmen halkynyň agzybirligini, jebisligini ündäp beýan eden isleg-arzuwlarynyň bu günki gün  wysal bolan durmuş  hakykatlarydygyny  nygtap öňe süren edebi  taglymaty bu temany öwrenmeklige çemeleşmekde biziň ylmy-usuly esasymyzdyr. Täze Galkynyş eýýamynda mukaddes  Türkmenistan Wat...

MAGTYMGULY PYRAGYNYŇ EDEBI MIRASYNDA KÄMILLIK PELSEPESI

■ KÄMILLIK DIÝMEK NÄME?

"Kämilligiň" türkmen diliniň sözlügindäki manysy "kämil bolup ýetişenlik, berkleşenlik", göçme manysy bolsa "kämillik ýaşyna ýetmek“ diýmekligi aňladýar. Onuň „kemal“ sözi bilen kökdeş we many ýakynlygy bolup, „kemala gelmek, kemala getirmek, ýetişmek, ýetişdirmek“ diýmekdir. Akyldar şahyr Magtymguly Pyragynyň edebi mirasynda „kämillik we...

MAGTYMGULY PYRAGYNYÑ JAHANKEŞDELIK PELSEPELERI

"Jahankeşde" syýahat edip ýören adam, gezende. "Gezende" jahankeşdelik edip ýören, köp ýurtlary aýlanyp, gezip gören adam. "Syýahat" öwrenmek, bilmek we akyl ýetirmek maksatlary bilen uzak ýurtlara gezelenç etmek diýmekdir.
Taryhda syýahatlary ylmy-barlaglar, ylmy ekspedisiýalar diýip atlandyrmak däp bolupdyr. Real maksatly syýahatlar ylma we edebiýata köp hem-de baý maglumatlar berýär. Mysal üçin, syýa...

Magtymguly Pyragynyň edebi mirasynda zenan pelsepesi
                             
Ata-babalarymyzyň gelin-gyzlara uly hormat goýandygyna biziň edebi we ylmy taryhy çeşmelerimiz güwä geçýär. Gadymyýetde olaryň jemgyýeti ösdürmekde, maşgalany berkitmekde, watanperwer we ynsanperwer mynasyp nesli kemala getirmekde bitiren asylly hyzmatlaryna ýokary baha berlipdir. 
XVII asyrda ýaşap geçen Hywa hany...

MAGTYMGULY PYRAGYNYÑ EDEBI MIRASYNDA KÖÑÜL PELSEPESINIÑ DURMUŞ ESASLARY

Türkmen diliniň düşündirişli sözlüginde "köňle" könelişen söz diýlip, ol "göwün" diýen manyny aňladýar. "Göwün" sözi bolsa "ýürek, iç, içki dünýä, isleg":ýaly baş manylara eýedir. Sözlük düzüji türkmen alymlary ozalky Türkmenistan SSR Ylymlar akademiýasynyň habarçy-agzasy M.Ý.Hamzaýew, filologiýa ylymlarynyň kandidatlary S.Altaýew, G.Ataýew, G.Açylowa, W.Mesgudow dagylar &bd...

MAGTYMGULY PYRAGYNYŇ EDEBI MIRASYNDA MILLI PELSEPE

Beýik türkmen ruhunyň dörünji eýýamynyň (XVII–XX asyrlar) ruhy ýolbaşçysy–akyldar şahyr Magtymguly Pyragynyň edebi mirasynyň baş maksady çeper sözüň güýji bilen bu günki gün Täze Galkynyş eýýamynyň ajaýyp adamyny kemala getirmekden ybaratdyr. Sap adamy kemala getirmek maksady bilen, ol özüniň edebi hazynasy arkaly jemgiýetçilik dumuşynda adamlara egri we çarkandakly ýoly terk edip, dogry hem-de giň ýoly ündän alym şahyrdyr...

Türkmenistanyň halk ýazyjysy Sona Ýazowa bilen 50 ýyldan soňra… 

Men 1961–66-njy ýyllarda Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetinde Sona Ýazowa bilen bile okadym. Sona ynsanperwer, ajaýyp zenan hem-de ajaýyp şahyr. Okuwyň bäş ýylynyň dowamynda meni öýlerine ýygy-ýygydan alyp gidip, supra ýazyp, maňa çyn hemralyk etdi. Diňe bu hem däl. Oguldurdy atly bile okaýan ýetim gyzymyzyň durmuş toýuny hem talyplyk ýyllarynda ol öz öýünde tutup berdi. „Şygyr ýazyň...

MILLI MIRASDA NUSGALYK ZENANLAR

Milli mirasymyz zenanlaryň ajaýyp nusgalyk keşplerine örän baý „Gorkut ata“ şadessanynyň „Döwhe goja ogly Däli Domrul“ boýundaky Däli Domrulyň halalynyň hem-de alym şahyr Nurmuhammet Andalybyň „Ýusup – Züleýha“ dessanyndaky Züleýhanyň özboluşlylyklary bilen bilelikde bir galypdan gopýan dünýä nusgalyk keşplerini janlandyrmagyň uly ähmiýeti bolar.
Türkmen halkynyň Gorkut ata ady bilen ýaşap geçen çyn atasyn...

KÄBE BORJAKOWA

Käbe Borjakowa, 1946-njy ýylyyň 10-njy maýynda Daşoguz welaýatynyň Görogly etrabynyň Diregli obasynda eneden doguldy. Orta mekdebi 1961-nji ýylda, Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetini 1966-njy ýylda tamamlady. 1968–1971-nji ýyllarda Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň aspiranty, 1972–1973-nji ýyllarda uniwersitetiň laboranty, 1973-nji ýylda filologiýa ylymlarynyň kandidaty.
1974–1989-njy ýyllarda Türkmen sowet ensiklop...