TURGUL DIÝDILER

By nigt onse, while I lay asleep,
Four horsemen came, "Arise!" they said,
"For you must know that they are come-
The Englishtened ones- and you shall see them!"

When those four people I beheld,
My brain did burn, mu heart did tremble.
Tow holy madmen also there told me:
"Dont't tarry, son. Make haste, be gone!"

Those two men took me by the hand,
Away from where I lingered.
One made a ge...

AHYRZAMAN BOLAR

Eý ýaranlar, musulmanlar,
Bir gün ahyrzaman bolar,
Ölenden öň köp nyşanlar,
Ýeriň ýüzünde kän bolar.

Adalatsyz bolar hanlar,
Bihaýa bolar zenanlar,
Köp döküler nahak ganlar,
Iliň päli ýaman bolar.

Pisat iş köp bolar, az bolmaz
Bu öý ol öýe saz bolmaz,
Ýagmyrlar ýagar, ýaz bolmaz,
Bir gün bady-hazan bolar.

Hile eýlär, tapar ýollar,
Süýthorlukdan ýygyr mallar,
Din ýol...

ÇILIMKEŞ

Hak seni raýyňa goýmuş jahanda,
Ede bileniň et munda, çilimkeş!
Diwan gurlan güni hasap jaýynda,
Jowabyň nämedir anda, çilimkeş!

Kuwwatyň kemelder, güýjüň az durar,
Keýpi kellä gelse, aklyň azdyrar,
Süňňüňü syzdyrar, etiň gyzdyrar,
Bir nyşana budur sende, çilimkeş!

El götergil beýle nähak talaşdan,
Puluň köýer, içiň ýanar bu işden,
Erte garnyň doldurarlar araşdan,
Zähmi çykmaz, galar janda, çilimk...

ALAN ÝAGŞYDYR

Adam ogly, bu dünýäden ötünçäň,
at bilen abyraý alan ýagşydyr,
gulatynyň saýasynda ýatynçaň, 
bürgüt penjesinde ölen ýagşydyr.

Binamaz elinden tagam iýmäňler,
islenmegen ýerde güftar açmaňlar,
hergiz namart köprüsinden geçmäňler,
gark bolup, derýada galan ýagşydyr.

hataryň görküdir maýalar, nerler,
ilimiň kuwwaty merdana ärler,
ýalançy Alla`nyň duşmany diýrler,
emma jaý ýerinde ýalan ýag...

ИЗ ПОЭТИЧЕСКОГО НАСЛЕДИЯ МАХТЫМКУЛИ ФРАГИ

Не пристало

(пер. Ю. Валича)

Ханского сына из пышных шатров
В хлев на обед приглашать не пристало.
В поле пастух выгоняет коров,
Войско ему снаряжать не пристало.

Мудрый совет помогает везде.
Другу достойный поможет в беде.
Что ты ответишь на Страшном суде?
Мудрых о том вопрошать не пристало.

Доблестный перед грозой не дрожит.
Станет героем н...

GEREKDIR

«Menem» diýen goç ýigide,
Bir mynasyp ýar gerekdir.
Arap at, ýowly ýigide,
Almaz zülpükar gerekdir.

Ýigit öler ýurt üstünde,
Janyn berip ar üstünde,
Goç ýigitler il üstünde,
Namys bilen ar gerekdir.

Bäş gün köňül hoş etmäge,
Saçak ýazyp, nan dökmäge,
Abraý alyp, at etmäge,
Golda bendi-bar gerekdir.

Mekgä baran bolar hajy,
Aýralyk ölümden ajy.
Goç ýigide ar gal...

GÜRGENIÑ

Öňünde belent dag, serinde duman,
Deňizden öwüser ýeli Gürgeniň;
Bulut oýnap, baran dolsa çaýlara,
Akar boz bulanyp sili Gürgeniň.

Tokaýlary bardyr gargy-gamyşly,
Gözelleri bardyr altyn-kümüşli,
Boz güsbent, gyr ýylky, gara gäwmişli,
Argaly gäw bolar maly Gürgeniň.

Hatarlanyp duran iner, maýalar,
Agyr bezirgenler, tuçjar eýeler,
Seňrikläp, abanyp duran gaýalar,
Öňi-ardy sagy-soly Gürgen...

ABDYLLA

Sen gideliň dokuz ýyldyr öteni,
Kaýda watan tutduň, gardaş Abdylla!
Dolanmazmy ynsanyýetiň gideni,
Kaýda watan tutduň, gardaş Abdylla!

Daga arzym aýdyp, tutdum habaryň,
Lal bolupdyr tili, diýmez azaryň,
Ata-enesiz nedir seniň kararyň?
Kaýda watan tutduň, gardaş Abdylla!

Gorky peýdasy ýok gidejek jana,
Ömür ahyr boldy, doldy peýmana,
Ýa-da sen düşdüňmi düýpsüz ummana?
Kaýda watan tutduň, ...

MENI

Yşk ýüregimde gaýnap,
ýandyrdy derdi meni,
Tütünim bada berip,
buluda gardy meni.
Pelek bilegim towlap,
çarhyna sardy meni.
Hyrydar gözi bile,
kim gelip gördi meni?
Hijran ýagmyry ýagyp,
gam sile berdi meni.
Gam sili birlen gidip,
yşk ülkesine baryp,
Hyýalym pikre dönüp,
aklymy ýel aparyp,
Ol haýrat meýdanyda
men garyp galdym aryp,
Yşyk hanjaryn çekip,
hijran ý...

ÝUSUP DIÝE-DIÝE

Men Ýakubam, ahy-zary,
Çekem, Ýusup diýe-diýe.
Gõzlerimiñ ganly ýaşy
Dõkem, Ýusup diýe-diýe.

Pelek aglar gõzýaşyma
Ne sõwda saldyñ başyma,
Mejnun bolup dag başyna
Çykam, Ýusup diýe-diýe.

Her tarapdan jylga-jylga,
Bulut oýnar, salar kõlge.
On iki dag, ýedi jülge
Sõkem, Ýusup diýe-diýe.

Gitdi Ýusup, gelmez habar,
Turar men ýyglap her säher,
Gala-gala, şäh...

SÕÝMÜŞEM SENI

Ýa habyp, Hak Resuly Sen,
Çyn jandan söýmüşem Seni,
Derwüşler gadyr gijesin
Sõýen dek söýmüşem Seni.

Eýleýip seýr-u seýrany,
Keşt etsem külli Eýrany,
Misli Ybraýym Sarany,
Sõýen dek sõýmüşem Seni.

Ýakup ýurt etdi Kengany,
Ogludyr Müsür soltany
Misli Ýusup Züleýhany
Sõýen dek sõýmüşem Seni.

Ýalançyny tutdy ady,
Olardyr yşkyñ binýady,
Mejnun Leýli perizady,...

■ ÝA MUHAMMET MUSTAPA

Eý, sypatyndan tekellim her til üzre müñ sena,
Patyşahy-enbiýa sen, täji-furkany-öwlüýä.
Din anyñ dini erür, gümrahlarga rehnema,
Barçanyñ umydy senden tañla ol dar el-kaza,
Asy ymmatga şepagat, ýa Muhammet Mustapa.

Hak tagala päkiñni ýaratmyşdyr hesip,
Magsyýet derdige derman kylgujy hazyk tebip,
Çünki Mazag mähri birle bolgaý (ki) nesip,
Asy ymmatga şepagat, ýa Muhammet Mustapa.

...

IÇINDE

Pikir kyldym ýer-göge,
Akylsyz jan içinde.
Gördüm: jan hem Alla diýr
Et, siňir, gan içinde.

Ýörir ýoluň bilmeseň,
Dogry ýola gelmeseň,
Haky ýada salmasaň,
Galdyň arman içinde.

Ýerden çykan nebatlar,
Gyzyl güller, gök otlar,
Gapyl adam, bu zatlar
Külli perman içinde.

Nebsiň aýdar: joş bolsam,
Gerçeklere duş bolsam,
Iýsem, içsem, hoş bolsam,
Ýatsam e...

HALYMGA

Giň göwrämi gam basypdyr özünden,
Baş hem gelse, ýyglap geçer halymga;
Bagyr ýaşyn köňül döker gözünden,
Gaş hem gelse, ýyglap geçer halymga.

Garrylyga döndär ýigit çaglary,
Geda eýlär täç eýesi begleri,
Gurşun dek eridir Kap dek daglary,
Daş hem gelse, ýyglap geçer halymga.

Älem içre bir ah ursam, bir zarba,
Eda bolmaz ynsan gelmez bir gurba,
Gaplaň güýçden galar, dõner gurt gürbä
Guş h...

MUHTAÇ EYLEME

Kadir Cabbar, Senden dileğim çoktur,
Sen beni namerde muhtaç eyleme.
Hazinenden ver sen benim rızkımı,
Bendeyi bendeye muhtaç eyleme.

Sen saptırma doğru yolum eğriye,
Eğriyi denk etme asla doğruya,
Kişi malı nasip etmez uğruya,
Helali harama sen muhtaç eyleme.

Namert köprüsünden ölsem geçmezem,
Kervan olsam, helal işten kaçmazam,
Elinden bir kase şarap içmezem,
Sağ elim sol ele muh...

ÄLEME BELGILIDIR

Dostlar-a, dostum meniň şirin jandan söýgülidir,
Jan kibi pynhan jahanda äleme belgilidir.

Baş bile barsam aňa, handan olursa güzeri,
Tutsam ol ýerde watan, ol ýer ki anyň ýoludyr.

Diýrdi ýar: Men aşygym öz elim le katl edem,
Andan owwal gam meni paýmal edip almalydyr.

Özge aşyklaryň olsa paýy bent zülp-taryna,
Men garyby-bendäniň hem eli, hem aýagydyr.

Gaýry le bezm eýleýip, eýlese hoş ...

КЛАССИКА МАХТУМКУЛИ-ФРАГИ

■ He пристало

Ханского сына из пышных шатров
В хлев на обед приглашать не пристало.
В поле пастух выгоняет коров,
Войско ему снаряжать не пристало.

Мудрый совет помогает везде.
Другу достойный поможет в беде.
Что ты ответишь на Страшном суде?
Мудрых о том вопрошать не пристало.

Доблестный перед грозой не дрожит.
Станет героем не каждый джигит.
Пятится рак. Он полз...

ÝAŞYL ZÜMERRET

Ilki asman tutmuş ahterden zynat,
Ady Refýe, asly ýaşyl zümerret,
Perişdesi bardyr sygyr suratlyg,
Beýikleri bardyr Ysmaýyl atlyg.

Ikinji gat gögi diýsem bu başdan,
Ady Arklawyndyr, asly kümüşden,
Perişdesi bardyr bürgüt suratlyg,
Beýikleri bardyr Kabaýyl atlyg.

Üçünji gök reñi aýynmaz otdan,
Ady Kaýdum, asly gyzyl ýakutdan,
Perişdesi bardyr böri suratlyg,
Beýikleri bardyr Gökbaýyl atlyg.

Törd...

MENI

Yşk ýüregimde gaýnap, ýandyrdy derdi meni,
Tütünim bada berip, buluda gardy meni,
Pelek bilegim towlap, çarhyna sardy meni,
Hyrydar gözi birle kim gelip gördi meni,
Hijran ýagmyry ýagyp, gam sile berdi meni.

Gam sili birle gidip, yşk ülkesine baryp,
Hyýalym pikre dolup, aklymy ýel aparyp,
Ol haýrat meýdanynda men garyp galdym aryp,
Yşk hanjaryn çekibän, hijran ýüregim ýaryp,
Älemge destan eýläp, aftaba serdi m...

GÖRGEN GÖZLERIM

Lutpy-Hakdan bihasap yhsany görgen gözlerim,
Ýüz otuz dört öýde bir myhmany görgen gözlerim,
Egninde dört muhtalyp jamany görgen gözlerim,
Hem öňünde dört tagam elwany görgen gözlerim,
Dosty iki, bihasap duşmany görgen gözlerim.

Fazly-Hak duçar olup,wahdat şerabyndan içip,
Silkinip dört ganat bile, ol mekanyndan uçup,
Üç müň iki ýüz, ýene hem elli perdeden geçip,
Taňrynyň permany birle bu iki gözni açyp, <...