KERWENSARAÝ KYSSALARY

3. "GEPLEÝÄN" KÜÝZE

— Men size kiçijik sowgat getirdim, ussadym — diýip, Ýusup haly horjunyndan agaçdan sünnälenip ýasalan süýnmek galamdany çykardy-da, dostuna uzatdy. Gapagy gapdala süýşürilip açylýan galamdanyň içinde iki sany döwet galam, syýadan hem syýa külkesi guýlan agzy dykyly gutujyk bar eken... — Bu-da saňa,
lugatçy — diýip, myhman Muhammede zeýtun agajynyň çybygyndan ýasalan daşy teletin gaply miswagy uzatdy.
Minnetdarlyk ...

KERWENSARAÝ KYSSALARY

2. Söhbet - eşret

Aň dünýäsiniň giňişlikleriniň serhedi ýok. Bu ýerde wagtyň hökümi ýöremeýär. Ynha, meniň hyýalymda wagt dumanynyň perdesi syryldy gitdi. Ýüzlerçe ýyl mundan ozal... Köpetdagyň günortasynyň ýaşyl ýaýlalary. Ilerden gaýralygyna daglaryň jülgelerinden, baýyrlaryň källerinden dolup akýan çeşme-çaýlar, akar bulaklar. Men bu täze açylan dünýä ýaly giňişlikleri synlap, geňläp otyryn. Her ýerde küren-küren obalar. Alyslardan-alysla...

KERWENSARAÝ KYSSALARY

1. Kerwen

Owalbaşdan men size rowaçlygyň menzilgähine — türkmen topragyna ýol başlan kerwen hakynda bilýänje zatlarymy gürrüň bereýin. Lap edip aýtdygym däl, bu örän gyzykly gürrüň.
Elbetde, bu gelşikli hem agramly, owadan hem owazly söz, göräýmäge göwni joşgunly adamy syýahata çagyrýan ýalydyr. Ýöne uzak ýola syýahata, sapara gitmegem hemme kişä başardýan zat däl. Nesibäňde bolmasa, gideýin diýeniň bilen gidibem bolmaýar. Hany, indi ...

KÄMILLIK

Çuwal bagşynyň täze aýdym aýdylyş ýoluny döretmeginde onuň bilen köp ýyllar egin deňleşdirip gezen, işlän, daşhowuzly köp bagşylaryň mekdebini geçen meşhur gyjakçy Sapar Bekiniň roly uludy. Täze özboluşly ýoluň döredilmegi Magtymguly bagşynyň Daşhowuz topragynda-da, Garagalpakda-da, Mary etrapynda-da, Köpetdag etegidir, Garrygala Krasnowodsk ugurda-da, Darganata – Çärjew tarapda-da ilhalar bagşy bolmagyna getiripdi.
Sapar gyjakçy 1920-nji ýyla çenli Sapar süýrentgin...

KIMIŇ ÝOLUNDAN GITMELI?

Atabaý bagşy bilen birnäçe toýy sowan Magtymguly bagşyçylyk sungatynda-da her ýeriň öz däbiniň, öz dessurynyň bardygyna hasam oňat göz ýetirdi. Onuň aýdýan aýdymlaryny Gubadaga, Aýböwür-de, Çomonoýda, Tagtada... toý-märekede hezil edip diňleýärdiler. Ol daň atýança tirme aýdymlaryny aýdyp berýärdi, emma bu etraplarda dessan aýdyp bilmeseň seni baş bagşy hasaplanokdylar. Şonuň üçin ol köplenç toýlarda nobaty dessançy bagşa bermeli bolýardy. Şeýle pursatlarda ...

JÜNEÝIT HAN BILEN DUŞUŞYK

Durmuşyň şeýle bir ýazylmadyk kanuny bar: halkynyň taryhynda yz galdyran belli-belli şahsyýetleri, eger olar döwürdeş bolsalar, ykbalyň öwrümli ýollary hökman bir saý-sebäp bilen duşuşmaga mejbur edýär. Şol duşuşyklary jikme-jik bilmek hemme kişi üçin gyzykly bolýandygy sebäpli bu gürrüňler uzagyndan syrly waka ýa-da rowaýata öwrülip gidýär. Gadymy Horezm ýurdunda Alili bagşy ady bilen giňden tanalyp ugran Magtymguly Garly-da graždanlyk urşy ýyllarynda gar...

HYWA ÝOLY

Magtymguly Garlynyň gadymy Hywa ýurduna gitmeginiň, ömrüniň örküni ata-baba mukaddes saýylan Daşhowuz topragyna baglamagynyň adatdan daşary, üýtgeşik bir sebäbi bolmandyr. (Belki-de şeýle üýtgeşik sebäbi anyklamak bize başardan däldir). Ýöne ykbal-nesibäň nirä tartsa, şol ýana ýörebermeli dälmi näme?
Dogry, 1915-16-njy ýyllarda Kaka, Tejen etraplarynda-da galagopluk artyp, gahatçylyk köpelýärdi. Üstesine «guşak salgydy», «telpek salgydy», «at salgydy», «päle gitmel...

ATABAÝ BAGŞY BILEN DUŞUŞYK

Ýylanlynyň Kürt obasynda, nusurlalar bilen onbegileriň aralygynda Allanur aganyň giň küňreli howlusy howalanyp durdy. Gurbanguly baýyň kerwenbaşysy, ýakynda Arkaçdan sag-aman dolanyp gelen Allaş arkasy dutarly Magtymguly bagşy bilen tirkeşip bu howla girende öýüň hojaýyny mal-gara serenjam bermek üçin daş-işikde oňa-muňa güýmenip ýördi. Allanur baý gelenler bilen gadyrly salamlaşdy-da olary halyly-palasly, ýumşak düşek düşelen myhman jaýyna alyp bardy. Il...

HALYPANYŇ HYZMATYNDA

Çary çepbäniň mal döwleti-de, baş döwleti-de ýerbe-ýerdi. Onuň dört ogly iki gyzy bar, ogul ornunda görülýän Magtymgulam indi ýedinji çaga boldy duruberdi. Ol tä on bäş ýaşyny doldurýança şu ojagyň ody bilen girip, küli bilen çykdy. Halypanyň ogullary Tahyr bagşy, Daňatar bagşy, Çarwa bagşy dagy onuň bilen ysnaşyp hut süýtdeş dogan ýaly bolupdylar.
Gylyç bagşy, Myrat bagşy, Baýramaly bagşy dagy Çary çepbäniň ýanyna häli-şindi geler-gider durardylar. Duşa...

AÝDYMA ÖWRÜLEN SÖÝGI

Ynsanyň könül köşgüniň gurluşy şeýle. Göwnüňde mukaddes bir derejä ýeten syry äleme ýaýsaňam öne oňa seniň özüňden başga düşünjek adam ýokdur. Çuwal bagşynyň Bibi atly näzenin bir gyza aşyk bolandygy hakyndaky hekaýatam bagşynyň öz syry bolmagynda galýar. Sebäbi onuň Bibi gyza ýetmändigi barada biri «Gyzy satypdyrlar, adaglysyna zor bilen beripdirler» diýip, gürrüň etse, başga biri «Asla, Bibi atly gyz bolmandyr» diýip, tekrarlaýar. Ýöne her näme-de bolsa Çuwal...

SYRLY DÜÝŞ

Obanyň gaýrasyndaky-garaganly meýdanda oglanlar goýun bakardy. Köplenç olar dowarlaryny goşup, tä iňrik garalýança her dürli oýun oýnap, keýpden çykardylar. Elbet-de, Magtymgulam olaryň arasyndady. Şol gün welin ol nämüçindir oglanlara goşulmady.
...Gün ýaşar uçurlary Ogul ejäniň (oba arasynda onuň adyny şeýle tutardylar) ýüregine howul düşdi. Iş edip oturan adama bir zat diýmegem birhili. Şonda-da ol eýdip-beýdip ugruny tapdy-da ussany ýola şaýlady: «Git, ussa. E...

KÜMÜŞÇI USSANYŇ ZÜRÝADY

Göýä ata-babalardan galan gepiň dogrulygyny ýene bir sapar subut edýän ýaly, ine, birmahalky gurap-gugaryp galan köne akaba öne suw gelipdir. Bu gowulygyň alamaty. Dünýädäki ähli zatlar üýtgäp, özgerip ýene-de gaýtalanýar diýen gadymy pelsepe hä beresiň gelip dur... Täzeden suw gelen jar ýere siňip ýatan göçülen ýurduň içinden egrem-bugram bolup geçýär-de oňa dirilik alamatyny çaýýar. Onbegi obasyna o zamanlarda Öwji-Mowdut diýerdiler. Gadymy Öwji-Mowdut. Al...

ABIWERDIÑ TÄZE GYMMATLYKLARY

Mähriban Diýarymyzyň, mukaddes topragymyzyň gadyr–gymmatyna gymmat goşýan taryhy–medeni ýadygärliklerimizi aýawly gorap saklamak, olary geljekki nesillere abat ýagdaýda miras galdyrmak işini biziň Gahryman Arkadagymyz elmydama üns merkezinde saklap gelýär. «Türkmenistan — rowaçlygyň Watany» ýylynda ýadygärlikleri goramak we öwrenmek ulgamynda–da işler gowşamaýan depginler bilen yzygiderli dowam edýär. «Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşen Türkmenistanyň...

«ÝÜKÜM — SÖÝGI»

Olaryň gugurdaşyp, biri­-birine iň arzyly, iň muhabbetli sözleri aýdýandyklaryna men düşünýärdim. Olaryň ganat kakyp, towlanyşlaryna men düşünýärdim. Seret oňa, seret, olaryň biri öz agzyndaky şerbetli dänesini öz taýynyň agzyna tutýar, olam ony ýuwutmaga dözmän, ýene yzyna berýär. Olar şeýdişip durkalar, nepislik bilen gerilýän kümüşsöw­gögüş ganatlarynyň perçin­-perçin ak perleriniň hatary üýtgeşik bir dilde — heýkeltaraşlyk zybanynda ýazylan söýgi sözleriniň surat...

AK KEBELEK

Men seniň bu gürrüňiňi gizlin bir syr ýaly kän wagtlap hiç ýerde, hiç kime aýtman gezdim, eje. Belki, şeýdip ýören bolsam gowy bordy, düşünjek bar, düşünmejek bar. Ýöne ýüregime sygmady-da ýazaýdym. Ýürekden çykan söz hökman ýürege ýeter diýibem men ilki bilen senden eşidipdim. Artdyran ýa bärden gaýdan ýerim baram bolsa, günämi ötgün.

* * *

Şu...

AÝRALYK

Adam bar yerinde derdu-bela bar. Bilmedik, nirden ýolukdy, sargaryp-solup barýar oglum. Alaç ýok, keselhana ýerleşdirmeli. Onda-da aýak bitip, yañy zybana gelen çaganyñ ýeke özüni. Görseň, bir tutulan guşuñ bar-da! Yogsam başga-da çaga bar welin...
Ýanynda boldum, ta iñrik garalyp, agşam sowugy düşýänçä. Soñam aldap-ogşap, oyunjaklaryñy getirjek diÿip, otagdan çykdym. Jayyñ arka ýüzünden gelip, penjireden ogrynça yşykladym. Dört tarapy-da ýapylgy kiçijik krowatda gözü...

SAZYÑ JADYSY

Gara gaş, gara göz, inçemik gös-göni burnunyň aşagy gyrçuwlanyp timarlanan gara murtly, tolkunly şar gara saçlary egnine düşüp duran akýagyz bu ýaş ýigidiň synasyna ýumşaklyk bilen şaplaşyp duran göm-gök egin-eşigi ony bolşundanam birneme hortap görkezýän ýaly. Ony kime görkezip "şu—türkmen" diýseň hiç kimem ynanjak däl. Üstesine, elindäki ykjam goşhaltasy, has beteriýeňsesinden sapy ýokaryk çykyp duran, daşy gaýyş gap bilen gaplanan gitarasy ony bu ýerlere bir saý-sebä...

Mugallymym A. Dowyýewiň ýagty ýadygärligine

Bu günem goýun bakmaly. Dagy nätjek diýsene. Çopan – a çekenäni dagytdy. Hemme kişiniňem maly öz gapysynda. Basym ýene ýygnajakmyş öz – ä. Kim bilýär? Ýöne dync gxnler hezil beräýýär, bolmasa kyn ahyryn. Kakam – a işine, jigim ikimizem mekdebe gitsek ejemiň ýeke özi haýsy zada ýetişsin. Iş kän, üstesine mamamam ýaranok.
Şu günler obanyň bar oglany diýen ýaly meýdanda. Futbol oýnaýas, çaý gaýnadyp içýäs. Aý hezillik – le. Ýöne bu gün...

Sen gör kim bendeden galan nyşan bolmaly. Kim, nä wagt, nä hyýal bilen ekipdir seni, ony bilýän ýok. Täk özüň düňle çöl içinde – sap – sary dünýäde ýaşyl öwsüp otyrsyň, toraňňy.
Sen bir görseňä ummanda ýiten sal ýaly... Ejiz. Bir görseňem soňsuz tümlügiň içinde ýylpyldaýan ot – yşyk ýaly.
Çopan – çoluklaryň öňden gekýän ýörelgesi seni aman saklapdyr. Häzirem şeýle, guýudan çeken suwuňy, şehit ölüp barýanam bolsaň, ilki bilen şu toraňňynyň düýbüne guýmaly.
Çol hiç haçan eýesi...

Duşakdan çykyp, Mäne-Çäçä tarap ugrarsyň welin, dag etegindäki sähralyklaryň ýaýlym-ýaýlym giňişliklerinde her dürli sudurlar salgyma öwrülip, salgymlaram sozulyp-sozulyp eräp-akyp barýandyr. Bu giňişlikler seni giň bolmaga çagyrar. Senem onsoň bu ötegçi dünýäde giň bolmagyň nähili wajypdygyna kem - kemden düşünmäge başlarsyň,sebäbi giňlige hemme zat sygýar, giňlikde hemme zada orun bar, şonuň üçinem giňlik şeýle owadan. Şondan bäri çöle ýa-da sähralyklara çyksam meniň göwnüm bu giňişliklere sal...

Ylham Yüküm söýgi Ak gulpak Alynmadyk sowgadyň syry Biziň köçämiziň ertekisi Cyragdan (hekaýa) Däli gardaşym Geñ soýgi Gepleýän ...

Guldurdy hem sen, Ahmet Halmyrat dagy bilen oturamda men ýigdeläýýän. Gülüp gülüp kalbyň kir kimirini, gaýgy gussasyny owarra edip bilýän.

Osman Öde, Ahmet Halmyrat, Aman Goşa, Kömek Kuly... A poeziýada Guldurdy Sähetdurdyýew. Belki, başga da bardyr, dogrusy, men hemme ýazyjyny okamok, ýa okasamam, ...

Ýazyjy Ahmet Halmyrat häzirki zaman türkmen prozasynyñ görnüklilerinden. "Edebiýat we sungat" gazetinde çap edilen "Ýunus" atly nowellasy ýazyjynyñ ussatlyk mümkinçiliginiñ, täze täze ...

Ahmet HALMYRAT.

Ahmet Halmyrat

Ahmet Halmyrat

Ahmet Halmyrat

Ahmet Halmyrat

” Ahmet Halmyrat

Mary şäherine ýetip barýarkak ýazyjy Ahmet Halmyrat: — Han däde: «Maryda garaşyp otyryn, haýsy wagonda gelýäňiz?» diýip sorady, oduk­buduk taýýarlapdyr — diýdi. Gözümiz ýagtylyp gitdi.

Ahmet HALMYRAT.

Ahmet Halmyrat

...ýitip gidýär… Mäne, 2004 ý Ahmet Halmyrat

...ýaly bir zatdyň, Remezan aga… Ahmet Halmyrat

...ýaly bir zatdyň, Remezan aga… Ahmet HALMYRAT.

Ahmet Halmyrat

Awtor: Ahmet Halmyrat

Ahmet Halmyrat

Ahmet Halmyrat.