Detektiw tapmaçalar

DETEKTIW TAPMAÇALAR

Mälim bolşy ýaly, edebiýatyň we sungatyň detektiw žanry, köpler tarapyndan gyzyklanyp okalýan, tomaşa edilýän, islegli žanrlaryň biri. Onuň esasy özeninem nähilidir bir, çözmesi kyn, ýöne mümkin bolan tapmaça hem-de ony ýormagyň açary emele getirýär.
Şu aşakdaky 10 sany gysgajyk detektiw wakajyklaryň her biriniň mazmunynda-da özboluşly tapmaça we onuň jogabynyň (ýorumynyň) pynhanja ýaňzytmasy (açary) bar.
Siz şo tapmaçany ýorup bilersiňizmi?
Siz ünsli okyjymy?
Synanyşyp görüň!
Belki başararsyňyz...:-)

1. Buzly çaý

Iki gyz günortanlyk edinýärdi. Ikisem naharyň ýany bilen buzly çaý sargyt etdiler.
Gyzlaň biri çaýyny örän çalt içdi we beýleki gyz bir bulgurça çaý içýänçä yzly-yzyna 5 bulgurçany boşatmaga ýetişdi.
Birje bulgurçany içen gyz şonuň yz ýany jan berdi, beýleki gyz bolsa diri galdy.
Derňewiň dowamynda bulgurçalaryň düýbündäki suwuklyklar boýunça seljerme geçirilip, suwuklyklaryň hemmesiniň zäherlenendigi anyklanypdyr.
Onda, jorasyndan has köp çaý içen gyz nädip diri galdyka?

2. Kasseta

Bir erkek kişi öz öýünde bir elinde kassetaly magnitofon, beýlekisinde sapançaly, jansyz ýagdaýda tapylypdyr. Haçan-da bu wakany derňemäge başlanlarynda, anyklaýjylar magnitofony işledýän düwmäni basypdyrlar.
Bada-badam kassetadaky ýazgydan merhumyň sesi eşidilip ugrapdyr we ol: “Maňa mundan beýläk ýaşamagyň manysy ýok. Men mundan artyk çydamok” diýipdir. Dessine-de ýazgydan ok atylýan ses gelipdir.
Emma, ýazgyny diňlän anyklaýjylar, bu erkek kişiniň öz janyna kast etmändigi, onuň bilkastdan öldürilendigi hakynda netije çykarypdyrlar.
Olar muny nädip çaklapdyrlar?

3. Baýyň jesedi

Bir erkek kişiniň jesedini ýekşenbe güni irden tapypdyrlar. Onuň aýaly polisiýa jaň edipdir. Soňra polisiýa işgärleri wakaň bolan ýerine gelip, merhumyň aýalyny we şol öýde başga-da kim bolsa, sorag edipdirler.
Wakaň bolan ýerindäki adamlar özleriniň bu wakada günäleriniň ýokdugyny beýan etmek üçin şu aşakdaky ýaly görkezme beripdirler:
Aýaly – özüniň waka bolan wagtynda uklap ýatandygyny aýdypdyr.
Öý hyzmatçysy – şol wagt ammarda goş-golamlary ýygnaşdyryp ýörendigini aýdypdyr.
Bagban – şol pursat gök önüm ýygmak bilen meşguldygyny habar beripdir.
Öýdeniçer gyz – şo müddet poçta hat-habar tabşyrmaga gidendigini düşündiripdir.
Aşpez – şo mahal aşhanada ertirlik taýynlamak bilen meşgul ekeni.
Şaýatlaryň görkezmelerini ünsli seljeren anyklaýjylar, bada-bat ganhory tutup saklapdyrlar.
Olar kimiň jenaýatçydygyny nädip anyklapdyr?

4. Holp-solp penjek

Frimont köçesinde jenaýat edilipdir. Esasy gümanlanýan hökmünde Şon Beýker atly erkek kişi tutulyp saklanypdyr.
Derňewiň dowamynda mälim bolşuna görä, jebir çeken erkek kişi ýoluň ugry bilen ýöräp gelýärkä, birdenkä onuň garnyndan atypdyrlar. Güman edilýän goňrumtyl saçly, mawy gözli we Armaniden holp-solpurak penjekli ekeni. Şon Beýkeriňem edil şonuň ýaly penjegi bar ekeni.
Anyklaýjylar güman edilýän Şon Beýkerden ähli wakany başdan-aýak gürrüň bermegi haýyş edipdirler.
Diýmek, onna,-diýip Şon Beýker gürrüň bermäge başlapdyr:-men seýilgähde gezmeläp ýörkäm, şü atylan erkek kişiniň köçeden geçip barýandygyny gördüm. Birdenkä onuň yzyndan bir ýigit peýda boldy-da, ony atyp goýberdi. Men bolsa gorkup, mükin boldugyndan bahymrak öýüme ylgap gaýtdym.
Anyklaýjylar ondan ganhoryň daş keşbini şekillendirmegi haýyş edipdirler.
-Onuň çypar murty, çypar saçy hem-de Armaniden holp-solpurak penjegi bardy-diýip Şon Beýker habar beripdir.
-Meniň çaklaýşyma görä, siz ýalan sözleýärsiňiz!-diýip anyklaýjy tekrarlapdyr.
Ol güman edilýäniň ýalan sözleýändigini nädip kesgitläpdir?

5. Ulag, pyçak we aýaly

Äri aýalyny pyçak bilen ulagyň içinde öldüripdir. Waka bolan wagty olaryň ýanynda hiç kim ýok ekeni.
Ol aýalynyň jesedinde hiç hili yz, hatda barmak yzlarynam goýmandygyny doly barlap, ony ulagdan zyňypdyr. Soňra jenaýatyň ýaragy bolan pyçagynam, ony hiç kimiň tapmajak çuň gorpuna oklap, öýüne gaýdypdyr.
Bir sagatdan soň polisiýa işgärleri oňa jaň edip, onuň aýalynyň öldürilendigini aýdypdyrlar we ony jenaýatyň bolan ýerine çagyrypdyrlar.
Ol wakaň bolan ýerine gelen dessine-de, ony güman edilýän hökmünde tutup saklapdyrlar.
Äriniň ganhordygyny nädip anyklapdyrlar?

6. Teňňejik

Jeset köpgatly ýaşaýyş jaýynyň düýp gyrasynda tapylypdyr. Jesediň ýatyşyny seljerenlerinde, onuň öz janyna kast edip, ýokarky gatlaryň birinden aşak bökendigini çaklamaga esas tapypdyrlar.
Barlagy geçirýän anyklaýjy, jesediň tapylan tarapyndaky birinji gatda ýerleşýän öýüň otagyna giripdir.
Ol penjiräni açyp, kisesinden çykaran teňňejigini ýere oklapdyr.
Soňra ikinji gatdaky degişli otaga giribem şol hereketini gaýtalapdyr.
Şeýdibem ol ýaşaýyş jaýynyň ähli gatlaryna galyp, şol bir hereketini gaýtalap çykypdyr.
Bu synagyny tamamlandan soňam aşak düşüp, bu hadysanyň öz-özüňe kast etmek däl-de, ganhorlukdygyny aýdypdyr.
Ol näme üçin beýle netijä gelipdir?

7. Ýasdaky duşuşyk

Bir gyz erkek kişä sataşanda ejesiniň ýasynda ekeni.
Erkek kişi onuň göwnüne ýarandygy sebäpli, ol onuň bilen tanyşmaga razy bolupdyr. Onuň bilen birsellem gezmeläpdirler Haçan-da erkek kişi ol ýerden gidip, esli wagtdan soň gyz, onuň adynam, telefon belgisinem bilmeýändigini ýadyna salypdyr.
Gyz ony tapmak isläpdir. Emma ol bu ugurdan näçe tagalla etse-de onuň islegi başa barmandyr.
Şol wakadan bir hepde geçenden soň gyz, şol erkek kişini tapmak maksady bilen özüniň uly agasyny öldüripdir.
Näme üçin?

8. Öý eýesi

Baý erkek kişiň ýeke özi kiçeňräk kottejde ýaşaýan ekeni. Ol bölekleýin maýypdygy sebäpli, oňa ýaşamak üçin zerur bolan ähli zatlary göni öýüne getirip berýär ekenler.
Poçta işgäri oňa penşenbe güni hat getiripdir. Şonda-da onuň işiginiň çala yşyrap durandygyny görüpdir. Içerik yşyklanda ol öý eýesiniň guran gan tegmiliniň üstünde dem-düýtsüz ýatandygyny görüpdir.
Haçan-da polisiýa işgärleri wakaň bolan ýerine gelenlerinden soň, hadysaň bolan ýerine serediş geçirmäge başlapdyrlar.
Öýüň bosagasynda iki çüýşe ýyly süýt, duşenbede çap edilen gazet, ýygyndy, mahabat sahypajyklary we okalmadyk hat-habarlar bar ekeni.
Anyklaýjylar dessine öý eýesiniň bilkastlaýyn öldürilendigi hakyndaky çaklamany öňe sürüpdirler.
Olar bu jenaýaty etmekde kimi güman edýärler we nämüçin?

9. Kazyýet seljerişi

Bir erkek kişini aýalyny bilkastlaýyn öldürmekde aýyplapdyrlar. Emma aýalynyň jesedi tapylmandyr.
Kazyýet seljerişiniň dowamynda aklawjy jebir çeken zenanyň öldürilmän, ýitendigini we onuň ýene-de 30 sekuntdan kazyýet mejlisiniň geçirilýän otagyna girjekdigini aýdypdyr.
Onsoň aklawjynyň aýdýan pursatyna garaşyp, aýyplanýan-a kazyýet oturdaşlaryna seredýärmiş, olar bolsa, jebir çeken diýlip ykrar edilen zenanyň girerine garaşyp, mejlisler otagynyň gapysyna bakýarmyşlar.
Şondan bir minut geçenden soň aklawjy diýýär:
-Eger-de siz aýyplanýanyň öz aýalyny öldürendigine 100 göterim ynanýan bolsadyňyz, onda hiç haçanam irikgä bolup gapa seretmezdiňiz.
Aklawjynyň dilewarlygyna garamazdan kazyýet oturdaşlary aýyplanýany günäli diýip bilmek hakynda werdikt çykarypdyrlar.
Nämüçin?

10. Ulagdaky jenaýat

Bir erkek kişini ulagyň içinde atypdyrlar.
Anyklaýyşyň dowamynda onuň eşiginde däri yzlary tapylmandyr. Bu ýagdaý bolsa jebir çekeni atan jenaýatçynyň şol pursat ulagyň içinde bolmandygyny aňladýar.
Ulagyň bolsa ähli penjirelerem, gapylaram ýapyk ekeni. Ulagyň hiç ýerinde gülle deşikleri ýok ekeni.
Onda, jebir çeken nädip ulagyň içinde atylypdyr?

Tapmaçalar internetden alnyp, terjime edildi.