Главная » 2023 » Mart » 14 » Gündelik: Awtobusda
14:42

Gündelik: Awtobusda

AWTOBUSDA

Şu gün awtobusda barýarkam bir zat ünsüme düşdi (köpüñ içinde bolsañ, kän zat ünsüñe düşýär).
Adatça awtobusyñ ýolagçysy gaty az bolmasa oturjagam bolamok welin, ýadawrak bolamsoñ yzrakdaky boş oturgyçlaryñ birine lampa özümi goýberdim. Awtobus Büzmeýiniñ içinde köp säginýär. Şonuñ üçin şäherden çykmanka dolañkyrlady. Onýança-da ýetmişe golaýlan bir rus daýzasy mündi. Şol wagt telefonyma jañ gelensoñ, bir elim telefonda, bir elim bilenem onuñ ýeñinden çekip, oturan ýerimi ümledim we ýerinden turdum. Daýza hoşallyk bildirip, ýerime geçip oturdy. Asyl öñümde-de orta ýaşan bir türkmen aýaly duran eken-ä!.. Men gelen jaña başagaý hem ünsüm-pikirim başga ýerde bolansoñ, ony görmändirinem. Rus daýzasyna ýer berenimi gören ol aýal ot alaýdy. Ol ýeñimden çekip, meni utandyrjak boldy:
- Ors görseñiz-ä ýer berýäñiz, öz türkmeniñizem görmezlige salýañyz, utançsyz bihaýa!
Men telefonda gürleşip duramsoñ, ony eşitmezlige saljak boldum welin, teý bolmady. Zol hüñürdäp duran aýala:
- Aýal dogan, siziñki dogry bolmagam mümkin. Ýöne men-ä sizi görmändirinem, bagyşlañ! - diýdim.
Şundan soñam iñirdisi ýatmadyk aýaly eşitmezlige salyp durmakdan gowusy bolmady...
Kän wagtam geçmedi. Ýañky gatyrganan aýal birki duralgadan soñ düşüp gitdi. Düşüp barýarka-da maña ýigrenç bilen gañrylyp seredişini bir görsediñiz.
Ýene birki duralgadan soñ rus daýzasy-da düşdi. Büzmeýinden çykýança awtobus boşap galdy. Aýalyñ hüñürdäni biderek boldy. Barmaly menzilime ýetemde menem düşüp galaryn. Awtobus bolsa bir dolup-bir boşap şol öñki marşruty bilen gatnar ýörer...
Durmuşyñ şol awtobusdan näme tapawudy bar. Adamlar bir salymdan boşap galjak we hiç kime-de gerek däl boljak biderek zatlar üçin birek-biregiñ göwnüne degşip ýörler...
Bärde ýene bir ünsüñizi çekmek isleýän zadym bar. Olam - meniñ rus daýzasyna ýer bermegim onuñ milletine bolan aýratyn sylagymyñ barlygy ýa ýoklugy bilen baglanyşykly däldi. Ildeşlerimiz, gynansak-da, entegem milletparazlyk, tireparazlyk ýaly dar galyply pikirlerinden saplanyp bilenoklar. Biz haýsydyr bir millet bolmazdan ötri adam mertebesiniñ deñine ýetjek, adama hormat goýmagy öwrenjek, ADAM boljak bolmaly. Bilip-bilmezden garşyñdaky duran adamyñ başga bir adama eden ýagşylygyndan "maña nämüçin etmedi" diýen ýaly birtaraply ýalñyş netije çykarmak nämä gerek. Diñe öz seredýän penjiresiniñ ululygynda görýän zatlaryna umuman hemme zat babatda baha kesip, hemmelerden öýke-kineli gezip ýören adamlarynyñ birnäçesini tanaýaryn.
Biziñ ildeşlerimiziñ özi birtöwra. Hakykatdanam nägilelik bildirmeli, hak-hukuklaryny talap etmeli, birek-biregiñ arkasynda durmaly ýerlerde demlerinem çykaryp bilenoklar. A haçanda birek-birege topulmaga, aýagyndan aslyşmaga, dawa-jenjel etmäge sähel bahana tapylan ýerinde-de, biri-birleriniñ etini iýäýjek bolýarlar. Birek-birege hakyny gidermek beýlede dursun, oñarsa biri-birleriniñ hakyny iýermen.
Şäherde işlerimi bitirenden soñ ýene yzyma - Büzmeýine gaýtdym. Gaýdyşyn münenimdäki awtobus ýaş oglanlardan doly. Olaryñ birem özünden bilip ýaşy ula ýer berjek däl. Iki sanysyny "tur, özüñden ula ýer bermeli!" diýip turuzdym. Olar maña ýer bermelidir öýdüp "bor, bor, agam" diýip zompa turdular. "Häzir biz düşjekdik..." diýendigine garamazdan altmyşa ser uran iki sany ýaşulyny turan ýigdekçeleriñ ýerinde oturtdym.
Oturan oglanlaryñ hemmesiniñ elinde-de şapbat ýaly telefon. Kimsi internet üsti bilen tanşyna hat ýazýar, kimsi oýun oýnaýar... Garaz wirtual dünýäniñ daşardan üzñe özboluşly başagaýlygy. Käbiriniñ elinde telefon ýogam bolsa, dik durup barýan ululara ýer bermeli bolar öýdüp uklansyran bolýar. Ýazyjymyz Serdar Ataýew öñräk edil şular ýaly etýudy suratlandyryp bir hekaýa ýazypdy öýdýän. Diñe ýazyjy däl, ökde suratkeş bolsañam, edil şu görnüşden täsin sungat eserini çykarsa bolardy.

Büzmeýin-Aşgabat-Büzmeýin.

Sişenbe, 14.03.2023 ý. 11:30-14:00.

* * *

Ýazgyny goýamdan soñ pikirini bilmek üçin şahyr Oguljemal Çaryýewa ugratdym. Ol muny okap şeýle seslenme ýazypdyr:
"Bular ýaly waka kän duşýarys. Birini gürrüñ bereýin. Bir gezek bir garryja zenan dik dur, ýanynda-da telefon oýnap oturan gyz. Başga oturgyçda-da ýaşuly adamlar. Adamlar ol gyzdan daýza ýer bermegi soradylar. Ol "diýýäñizmi" hem diýenok.
Şol wagt gyzdan iki oturgyç yzda oturan 50 ýaşlarynda bir erkek adam pişşegine söýenip ýerinden turdy, "gel, daýza, men ýerimi bereýin, men bular ýaly wakalary kän göremsoñ, awtobusda durmagy öwrendim" diýdi. Ol adamyñ bir aýagy dyzyndan aşagy ýokdy. Edep barada orsy-türkmeni ýok, ýer berseñ gowy. Käte bizem duşýas, eliñ ýükli durkañ ýer bermän oturan adamlar senden näçe ýaş kiçä tarsa turup ýer berýän halatyna, şolaryñ aglabasam başga milletden. Ol zenan hem şolar ýaly zady kän gören bolmaly. Sen ony görmedigem bolsañ, ilçilikde şolar ýaly edýänleriñ bar bolany üçin aýdýan bolmagy ahmal. Tema gowy, ýöne bu meseläni-psihologiýamyzy özgertmek üçin ýene 100, belki 1000 ýyl gerek bolar".

14.03.2023 ý. 16:30.
Категория: Ýatlamalar | Просмотров: 503 | Добавил: Haweran | Теги: Has Türkmеn | Рейтинг: 5.0/4
Awtoryň başga makalalary

Ýatlamalar bölümiň başga makalalary


Teswirleriň ählisi: 9
0
1 kungfuu  
1292
Döwrüň aktual problemasy. Göze dürtülip duran ahwalat.
... Şeýle problemalary özünde jemleýän makaladyr beýleki edebi eserleri elektron wariantda köpçülige ýetirilse effektiwligi ýokary bolardy, meniň pikirimçe.
Sebäbi diýeniňde, indi adamlaryň hemmesinde diýen ýaly telefonlar, her dürli gadžetler bar we günüň köp wagtyny şolar arkaly internete girmek bilen geçirilýär. Şular ýaly ýazgylary okamak ähtimallygy ýokary bolýar.
Indi çap edilýän gazet-žurnallaryň möwriti ötüp barýar...

0
2 sylapberdimuhamov  
1428
Her hili adamlar bar. Bilim-terbiýesine garaşyk boluberýändir. Öz-ä bäş-üç ýyllykda Puşkin teatrynyñ öñünden geçýän köçe, awtobusda barýan. Adam kän däl, sebabi otyrdym. Şeýle görnüşe haýran bolup galaýsam nätjek. Trotuar bilen 70-80 ýaşly kempirler bir-birine söýenipjik barýar. Egni tipiçny rus eşikli birem türkmen. Rus mamam-a has garry, türkmen mamam-da garry welin, oña görä çakgan bolansoñ esasy goldawy şol berýar. Hiç zat bilen işleri ýok, ýuwaşjadan barýarlar. Beý-bää, bu görnüşiñ gowudygyny. Hiç ýadymdan çykmaýar. Surata düşüresim geldi olary. Awtobus bir zymda geçip gaýtdy ol ýerden. Emma şol mähribanlyga ýugrulan pursatlar añymda henizem meni guwandyryp ýaşaýar.
Soñ men pikir etdim, yañky kempirler bir ömür jana-jan goñşy, jora bolup ýaşan bolmalylar.
Biz etraba barjak bolsaň ýol kireý awtobus 1.50m, mikkro awtobus (marşurutka) 3manat, taksi ýolda münseň 5m. Şol 2-3 manat puluňy ekenom edip ýarym sagat yssa daňylyp degeniňe degýärmi? A-ga düşnükli , ol ýerde taksi gymmat diýeli. A Maryda itiň mugda. Mary şäherinde islendik künjegine 3 m b.n baryp bolýar.
Käbir hojalyklar çagalaryny okatmak üçin, gowy bilim alsyn diýip şäher mekdebine berýär. Ýol kreý, hem obet çäkli pul berip göýberýäler. Ýaňky çaga bufetdan ony-muny iýjek bolup berilen puly ekenom etjek bolýar. Awtobusa münmeli ýene etmeli puljagazyny süşürmeli. Şolaryň uly adama ýer bermesi janymy ýakýar. "Ýeri ene atalar çagyz bilim alsyn diýip çagalaryňyzy şäher mekdebine berýäňiz. Olara bilimden ötri terbiýe gerek. "Goý olar jemgyýetçilik ulagynda özüni alyp barmany başarsyn.
Ejem 80-ne golaýlap barýar. Indi ýola çykyp gitmäne ýaranok. Ýaraýan wagty garyndaşlaryma gitse "Eje awtobusa münjek bolmagyn. .Bolsa marşurada mün, bolmasa taksa. Özüm gönümel gabat gelmese awtobusa münemok. Münäýsemem ýaşuly adam mündigi ýerimi hödürleýän. Bolmasa gapdalymda okuçylaram otyr welin. Olaň içinde gowularam bar. Mündigiň ýerin berýän okuwçylar. Ýok otyrberem diýýän goýman soň otyrmaly bolýan. Özümi uly hasaplamok, 50 km ny dik durup geçirerin.

0
3 Edebiyatcy  
15
Bagabat, awtobusly gürrüňleriň siziň bir hekaýaňyzy ýatlatdy. Onda-da awtobusdaky gyzyň içgepletmeleri, was-waslygy beýan edilýärdi. Umuman, siziň şu durmuşy temadan ýazylan eserleriňi şowly hasap edýärin.
Bujagaz awtobusly gürrüňlerem gyzykly, täsirli. Galamyňa ezberlik dileýän agam!

0
4 Bagabat  
43
Hawa, "Salyma sygýan sowallar", "Ýetmişdörtlükde irkilseň...", "Osluk" atly hekaýalar hut şu ýolagçylyk medeniýeti we şonuň bilen bagly kurýozlara degişlidi.
Sag bol, minnetdar.

0
5 Injener  
1
Bir tanşymyň aýdyşy ýaly: Diri galjak bolsaň haýwanlaşmaly. Haýwanyň bolsa bir näçe sany aladasy bolýar, iýmek-içmek, ýatmak we köpelmek, galan zat haýwana gyzykly däl. Adamlary haýwana öwürjek bolsaň, iýmek-içmegi iň esasy maksada öwürmeli. Adamlaryň iň esasy aladasy, bir döwüm çörek bolar ýaly etmeli. Eger adamyň iň esasy aladasy, maksady, haýwanlaryň iň esasy aladasy we maksady bilen deň bolar ýaly etseň, adam bilen haýwanyň arasynda känbir tapawut galanok. Galan zatlar ýöne bir paboçny effekt....
Ýokardan goldaw we üns bolmasa, bizde indi hiç zat ösenok, biz şol derejä ýetdik. Medeniýetiň derejesi ýokary galdyrylmasa, adamlar ýyl saýyn diňe haýwanlaşar. Bir alymyň aýdyşy ýaly medenýet siwilizasyýany döredýär, ýöne siwilizasyýa medenýeti öldürýär, soň siwilizasyýa ýene medenýete ýüz tutmaly bolýar. Biz şu wagt medenýetiň öldürilýän stadiýasynda barýas...

0
6 Gumlygelin0700  
1545
@Zöhre, biziñem ýaşlarymyz ululara ýer bermezligi türklerden öwrenäýdimikä?

0
7 Saylaw  
1486
Турклерден овренилен хайсы болгусызлыклары санап гутаржак? Шолар геленсон юрдун эңңереси чыкды.

0
8 Shapak_A9602  
1502
Yene bir zat, şu döwrüň çagalary ysgynsyz, ýarym sagat, dik dursalar ýadaýarlar. Näme sebäpden beýle bilmedim? Ýaş gelinlerden garry daýzalar gaýratly.

0
9 Perminator  
1549
"Penselinden yasalan-da" diyen gurrüñ kelläme gelip gitdi

Teswiri diňe saýta agza bolan ulanjylar goşup bilýär.
[ Agza bol | Saýta gir ]