Iki zenanyñ powesti

IKI ZENANYÑ POWESTI

Garaşsyz, özbaşdak Döwletimiziñ barha rowaçlanmagy, bütin dünýäde tanalyp, abraýynyñ artmagy halkymyzy joşa getirdi. Öñ çeper döredijiligi özüne kesbi-kär edinmedik adamlaryñ-da ençemesiniñ ylhamyny oýardy. Netijede ýazyjy-şahyrlarymyzyñ hataryna sagdyn, zehinli, geljegune uly umyt döredýän täze güýçler gelip goşulýar.
Guwandyryjy tarapy-da soñky döwürde esli dymyşlykdan soñ, proza kysmynda-da janlanma duýlup ugrady. Özem täze hilli kyssa eserleriniñ ilkinji nusgalary peýda bolýar. Eýsem bolsa, çeper döredijilige ymykly gadam basýan ýaş, başlangyç ýazyjylar eserlerinde nähili problemalary, meseleleri gozgaýar, näme hakda söz açýar, olar edebiýatda nähili täzelikler getirýär, olaryñ galam ýörediş aýratynlyklary nämelerden ybarat? Biz makalamyzda, iki zenan ýazyjynyñ döredijiliginiñ mysalynda şu meseleler hakda söz açmagy makul bildik.

■ "Ýar ýuwutdy peýmanyny..."

Ynha, biziñ öñümizde ýañy-ýakynda Ýazyjylar birleşiginiñ agzalygyna kabul edilen Şirin Gurbanowanyñ bir powesti. Ol "Ýar ýuwutdy peýmanyny" diýlip atlandyrylýar. Powestiñ temasy döwrebap. Onda türkmen halkynyñ añyrdan gelýän asylly däp-dessurlaryna sarpa goýmagyñ derwaýyslygy nygtalýar.
Çeper eserlerde gahrymanyñ nusga, görelde bolar ýaly hereketlerini, işlerini suratlandyrmak bilen-de, onuñ durmuşdaky keçje ädimlerini, ýalñyşlyklaryny şekillendirip, olaryñ ajy sapaklaryny görkezmek bilen-de okyjylara täsir etmek mümkin. Powestiñ awtory şu tärleriñ ikinjisini saýlap alypdyr.
Eseriñ gahrymany Gumry entek toý tutulmazdan, niki gyýylmazyndan ozal, öz söýýän ýigidine erk-ygtyýaryny berýär. Şu paýhassyz hereketi-de onuñ geljekki ykbalynyñ gaýgy-hesretleriniñ, tragediýasynyñ sebäbi bolýar. Nika toýunyñ ilkinji gijesi gyzdan garaşylýan netijäniñ çykmazlygy ýigidiñ hossarlaryna gazap donuny geýdirýär.
Oýlanyşyksyz hereket edip, özüniñ gyzlyk buýsanjyna şek ýetirmegi Gumra iññän uly urgy bolýar. Ol doganlaryny aşagyndan çykyp bolmaz ýaly namysyñ aşagynda goýýar. Gumrynyñ ejesi gyzynyñ etmişini içine sygdyryp bilmän, ýagty jahan bilen hoşlaşýar.
Ilkinji paýhassyz söýginiñ biabraýlygy Gumra ýiti täsir edýär.
Ýokary mekdebi tamamlansoñ, Gumry özüni hiç kimiñ tanamaýan çet obalaryñ birine işe gidýär. Ol mekdepde işine jür bolsa-da, işdeş ýoldaşlary bilen bäri-bärde ysnyşyp bilmeýär. Şol gedemligi, aşa ulumsylygy onuñ adamlar bilen jadaly gatnaşyk etmegine ýol bermeýär. Gumry ilkinji şowsuz söýgüden soñ, erkek kişiniñ hiç mahal ýüzüne seretmezligi şert edenem bolsa, durmuşyñ, tebigatyñ hem öz kanunlary bar.
Mekdepde Gumryny Kakaly diýen işdeş ýoldaşy söýýär. Ol Gumrynyñ ugrunda ejir baryny çekýär. Ençe gezek ýalbaryp-ýakaryp, onuñ köñlüni awlaryn öýdýär, hatda ýaşlykdaky ýalñyşyny bagyşlajakdygyny-da öwran-öwran nygtaýar. Gumryda-da oña meýil döreýär. Juwan köñli Kakalyny küýseýär. Emma ony boýun almaga zenan buýsanjy ýol bermeýär. Ol şeýle oýlary başdan geçirýär: "...gowusy ýene-de Kakalyny örtäýin. Soñ, belki-de, razylygymy bererin... Gumry durup-durup içini güldürdi: "Görgüli, örtenip ýanýa. Goý, örtensin. Gadymy gowuja artdyraýyn. Soñundan düzeljegine ynanýan". Emma düzelen zat bolmaýar. Gumry soñuna galýar. Geregini artdyryp ýörensoñ, Gumrudan zat çykmaz öýdüp, Kakaly başga birine öýlenip oturyberýär. Şeýlelikde, Gumrynyñ Kakala baglan umyt-arzuwlary-da pagyş-para bolýar. Onuñ Mömin atly ýaş ýigit bilen söýgüsi-de şowsuz gutarýar.
Söýgi temasynda ýazylan eserlerde-de anyk problema ýa-da mesele gozgalmaly. Şu temadaky köp eserde edilişi ýaly, ýaşlaryñ söýgüsini, ol söýginiñ düşünişmezlik ýa-da başga bir sebäp bilen döreýän garşylyklaryny suratlandyryp, eseriñ soñuny-da gülala-güllükli tamamlamak entek ýerlikli däl. Bu temadaly eserlerde-de ýaşlara nusga ýa-da sapak bolar ýaly pikirler ündemeli. Gowy ýeri Şirin Gurbanowanyñ powesti bu babatda ähmiýetli.
Ähli zadyñ çeni-çaky ýagşy. Agajy aşa egseñ döwülýär, ýüpi has gaty çekseñ üzülýär, suwy gereginden artyk gaýnatsañ dökülýär. Durmuşda ynsan hereketleri-de akyl-paýhasyñ hödürleýän kada-kanunlaryna laýyk gelen mahalynda, çeni-çaky bilnip edilen mahalynda garaşylýan netijäni berýär. Gürrüñi edilýän powestde hem zenan buýsanjy, onuñ çeni-çaky hakda gürrüñ edilýär. Buýsanç her bir zenany bezeýän iñ zerur sypatlaryñ biri.
Gumry ilkinji söýgüsinde gyzlyk buýsanjyna ýeterlik, geregiçe sarpa goýman, betbagtlyga uçraýan bolsa, soñky söýgülerinde ol buýsanjyna çendenaşa, gereginden artyk ýykgyn edeni üçin, şowsuzlyga uçraýar. Diýmek, her zadyñ çeni-çaky ýagşy. Gumrynyñ hereketleri bolsa şol talaba laýyk gelmeýär. Ilkinji hereketinde şol talap kemlik etse, soñkularda gereginden has artyk.
Awtor Gumrynyñ durmuşyny juda çykgynsyz edibem görkezmeýär. Gumry dünýäden bütinleý umydyny üzüp, terkidünýälige düşüp ýören döwürlerinde awariýa zerarly ýanýoldaşyny ýitiren Babajan atly biri bu iba doktor bolup gelýär. Wakalaryñ ösüşinde Gumry bilen Babajanyñ goş birikdirjekdikleri aýan bolýar.
Şirin Gurbanowa gahrymanynyñ ruhy dünýäsine içgin aralaşýar. Onuñ kalbyndaky daşgynlyklary, gaýtgynlyklary kemsiz açyp görkezýär. Gahryman bilen ony gurşap duran töweregiñ özara täsirini yzygider yzarlaýar. Şowsuzlyga uçran pursatlarynda Gumry yzgytsyz, tutuk, garasöýmez, betgüman adama öwrülýär. Emma işleri ugrugyp, kalbynda ýagşy umyt uçgunlary köräp ugranda weli, onuñ polady ýumşaýar, mylaýym, hemmelere mähirli, şadyýan adama öwrülýär. Özem ýazyjy gahrymanyñ şol içki duýgularyny hereketlerinde ýüze çykaryp görkezýär.
Gumrynyñ keşbi, ruhy ahwalaty eseriñ sahypalarynda ýagdaýlara görä özgerip dur, gowy ýeri ol häsiýetiniñ esasy özenini saklap özgerýär. Has takygy, awtor bizi şol özgerişlere ynandyrýar. Töwerege, ýagdaýlara görä gahrymanyñ özgerip durmagy bolsa, onuñ obrazyny janly, täsirli edýär. Bu şeýle-de bolmaly.
Gumry okuw bölüminiñ müdiri bolan döwründe mugallymlara juda ýowuz daraýar, hatda direktoryñ-da işe wagtynda gelmeýändigini onuñ ýüzüne aýtmakdan çekinmeýär. Ol özüne-de biçak ýowuz daraýar. Ejesiniñ ölümine ýeke-täk özüniñ sebäp bolandygyny boýun alýar. Ol dogduk obasyny terk etmäge mejbur bolanda şeýle diýýär:

"Men, hakykatdanam, unudylmaga, terk edilmäge, näletlenmäge mynasyp. Dogry edýäñiz, gyzyl ýüzi solan doganlarym, meni obadan-a däl, ýurtdan çykaryp kowmaly. Hakyñyz bar, doly ygtyýaryñyz bar!"

Eserde Gumrynyñ töweregindäki adamlaryñ-da häsiýegi gowy açylýar. Mekdebiñ direktory Salyh aganyñ uly adamkärçiligi powestiñ sähelçe ýerinde ynandyryjy formada ýüze çykýar. Okuw bölüminiñ müdiri Gumry oña işe wagtynda gelmeýändigini aýdanda-da, Salyh aga öz kömekçisinden gaty görmeýär. Gaýtam onuñ iş talap edijiligine guwanýar. Ýarawsyzlygyny nazarda tutup, şu gezeklikçe özüni bagyşlamagyny haýyş edýär. Salyh aga "Ýagşylyga ýagşylyk her kişiniñ işidir, ýamanlyga ýagşylyk är kişiniñ işidir" diýen pähimden ugur alyp hereket edýär. Gumry özüne her näçe ýamanlyk edenem bolsa, Salyh aga onuñ ykbaly hakda alada edýär. Hiç kese duýdurman, Gumryny oba doktor bolup gelen Babajan bilen duşurmagyñ ýollaryny agtarýar. Ol Babajana şeýle diýýär:
- "Onda meni diñle. Irde-giçde öýlenjegiñ çynyñ bolsa, biziñ mekdepde Gumry atly garry gyzymyz bar. Şony sypdyrma. Eger ugruny tapyp bilseñ, enşallasa, oñuna bolar durar.
- Bä, Salyh aga! Ýaman tizlediñiz-le bu meseläni.
- Oñyn işi ertä goýma, inim.
Salyh aga üstünden bir agyr ýük aýrylan ýaly bolup, ol ýerden gaýtdy, özünde şadyýanlyk duýdy. Gumryny kesesinden synlap gezdi. Ol betbagta nebsi agyrdy. "Ýene-de biz bu bendäñ gara mañlaýyndan gatam görýäris. Entegem bu betbagt şu bela çydamly eken. Däliräp, daga-düze ylgaşlaberse nädersiñ. Ne atasy, ne enesi, ne dogan-garyndaşy, ne hossary, ýekeje-de ilen-çalany ýok ahyry... Hany, göreli, belki, Babajanyñ ýüregine mylaýymlyk çaýylyp, sulhy alaýady-da hernä".
Powestde tebip hem palçy mamanyñ obrazy bar. Öñler bu kysymly tipleriñ obrazyna diñe gara reñkler çaýylardy. Olaryñ nähili şekillendirilmelidigi öñden kepillendirilgidi. Emma Şirin Gurbanowa bu tipiñ obrazyny döredende öñki ýoñ bolan galyplardn çykypdyr. Ol halalhon. Özem Gumra akylly maslahatlar berýär: "Töweregiñe ot ýakdyrmajak bolup ýörmezler" diýip, Gumrynyñ ähli ýürek agyrysyny onuñ gyñyr häsiýetinden, il-gün, işdeş ýoldaşlary bilen oñşuksyzlygyndan görýär. Onuñ sözleri eseriñ ideýa-mazmunyna tebigy goşulyp, ony çuñlaşdyrmaga hemaýat edýär.
Eseriñ çeperçiligi-de gowy täsir galdyrýar. Awtor pikirlerini obrazly, emosional täsirli beýan etmäge çalyşýar. Suratkeşlige, onda-da janly suratkeşlige ýykgyn edýär. Ýekeje mysal:

"...Örüm saçlar gazap bilen biri-birine hemle urdy, hatda olar janyýangynly çaknyşdylaram. Ýaşy dolmadan tutulan gözler dura-bara ýoly çala saýgardy. Jadyly bakyşlaryñ peýker garaýyşlary dag bürgüdiniñ awuna penje urjak pursatyna çalym etdi. Ak gamyş barmaklar herekete gelip, şol garry gyzyñ ýüzüni pers-ala edesi geldi, gerek bolsa, gözlerini oýmaga häzir boldy. Aýaklar çolaşdy. Näme üçin?! Olar hüjüme howlugyp barýardy ahyry. Çep aýagy sagyñ üstünden basdy. Büdredi".
Ýazyjy gahrymanlaryñ iç gepletmelerini-de täsirli suratlandyrýar. Awtoryñ gahrymanlaryñ portretini çekişi-de, tebigat kartinalaryny şekillendirişi-de ýasama däl. Olar wakalaryñ akymyna tebigy goşulyp gidýär. Ýazyjy täze, özboluşly meñzetmedir deñeşdirmeleri tapmaga jan edýär. Tutuşlygyna alanyñda, powest özüni okamaga mejbur edýär.
"Bir kemsiz gözel bolmaz" diýlişi ýaly, powestiñ ýugrumy ýetmedik ýerleri-de bar.
Gumrynyñ ilkinji söýen ýigidine erkini aldyrýan pursatlary ýüzleý suratlandyrylýar. Biçak özüne göwni ýetýän, buýsançly gyzyñ Babajana erkini berip oturybermegi ýeterlik ynandyryjy däl. Şu pursatlar entek çuñlaşdyrylmagyny, düýpli delillendirmegini talap edýär. Eseriñ häzirki durkunda Gumrynyñ kurortda dynç alýan döwürlerinde ahlak kadalarynyñ çäginden çykýan hereketler edendigi ýa-da etmändigi o diýen aýdyñ däl. Babajan başga bir gyza öýlenenden soñ, Gumrynyñ yzyndan baryp gaýdýar. Emma onuñ näme maksat bilen Gumrynyñ yzyndan barandygy ýeterlik delillendirilmeýär.
Powestiñ başky wakalaryna seredeniñde, Sähragül eseriñ baş gahrymanh bolaýjak ýaly duýulýar. Ol barada juda jikme-jik gürrüñ edilýär. Soñam, ol uzak wagtlap, eseriñ soñuna çenli diýen ýaly sahnadan düşüp galýar. Şeýle köp gürrüñ edilse-de, Sähragülüñ obrazynda düşnüksiz pursatlar bar. Eseriñ başynda haýsydyr bir toýda Sähragül "Menem şatlansamdym", "Menem buýsansamdym" diýip ahmyr edýär. Iş üstündäki Gumry bilen arasyndaky käbir näsazlygy hasap etmeseñ, Sähragülüñ dokuzy düzüw, durmuşdan nägile bolar ýaly zady ýok ýaly bolup görünýär. Şeýle bolansoñ, eserde Sähragülüñ edýäñ ahmyrlarynyñ sebäbi okyja aýdyñ bolman galýar.

■ "Gyz ýüreginiñ gürsüldisi"

Şirin Gurbanowanyñ "Gyz ýüreginiñ gürsüldisi" atly powesti-de gowy täsir galdyrýar.
Ýöne powestiñ köp tarapynyñ şowludygyny sähelçe-de inkär etmezden, onuñ çuñlaşdyrylmaly pursatlary hakda käbir bellikler etmegi zerur hasapladyk. Hakyky sungat eserlerinde eseriñ sýužeti öñden düzülip, gahrymanlar şol sýužetde oýnamaly rollary, ýerine ýetirmeli funksiýalary boýunça hereket etdirilmeýär. Sýužet gahrymanlaryñ häsiýetiniñ ösüşi esasynda ösüp ýaýbañlanýar. Gahrymanyñ edýän ähli hereketi onuñ häsiýetinden gelip çykýar. Bu powestde-de, köplenç, şeýle. Emma bu meselede awtoryñ erkiniñ, gahrymanyñ hereketleriniñ öñden düzülen plana tabyn edilýän pursatlarynyñ-da duýulýandygyny inkär etmek bolmaýar. Bu ýagdaý Käriz bilen Altynyñ gatnaşyklarynda duýulýar. Awtor her edip-hesip edip, Altyny Kärize durmuşa çykarmakçy bolýar. Elbetde, bu ýagdaý çeperçilik taýdan çuñ delillendirilýän bolsady, onda ol hakda söz hem bolup bilmezdi. Gep şol çeperçilik deliliñ kemterliginde.
Ýöne biz Ş.Gurbanowanyñ edilen belliklerden degerli netije çykaryp biljekdigine ynanýarys.

■ "Sud etjek"

Başlangyç ýazyjy Arzygül Mätkerimowa-da ençeme düýpli powestdir hekaýalar, çeper publisistik eserler döretdi. Ýazyjynyñ diñe "Sud etjek" atly powestini okanyñda-da, onuñ uly döredijilik mümkinçiliklerine göz ýetirýärsiñ. Awtor daşky taýdan asuda bolup görünýän durmuşdan-da ýiti garşylyklary, düýpli konfliktleri, il-güne nusga bolar ýaly ynsan häsiýetini tapmagy, olary imrindiriji, estetiki-emosional täsirli suratlandyrmagy başarýar.
Dogrudan-da, durmuş daşky taýdan her näçe asuda, adaty bolup görünse-de, ol okyjynyñ kalbyny eýelşp biljek dartgynly pursatlara, tolgundyryjy wakalara baýdyr.
Arzygül Mätkerimowanyñ "Sud etjek" atly powesti-de şu zeýilli wakalardyr maksatlar baradaky hakykaty tassyklaýar. Ýazyjy adaty durmuşyñ adaty däl, okyjyny tolgundyrar ýaly pursatlaryny, gahrymanlarynyñ güýçli hyjuwa, duýga ýugrulan mahallaryny alyp, suratlandyrmagyñ ebeteýini tapýar. Powestiñ merkezinde Aýtäç, Gültäç atly iki gyzyñ ykbaly durýar. Olar kolhozda işläp, başlaryndan gum sowursalar-da, öý işiniñ ody bilen girip, küli bilen çyksalar-da, öweý enäniñ irginsiz iñirdilerini, teýeneli sözlerini diñlemeli bolýarlar.
Ýazyjy gahrymanlaryny ýagdaýlardan, töwerekden ýokary-da goýmaýar. Olary ýagdaýlaryñ, töwerekdäki güýçleriñ emrine kaýyl bolip oturan nalajedeýin tipler edibem görkezmeýär. Başga bir söz bilen aýdanda, gahrymanlar ähli kynçylygy elujundan, ýeñiljek düzedip duran tiplerem däl, kynçylyklaryñ öñünde el-aýakdan düşüp, ykbal keçligine boýun bolup oturan adamlaram däl. Awtor ähli babatda real hakykatdan ugur alýar. Ol hiç zady emeli suratda bolşundan ulaltjagam, kiçeltjegem bolmaýar. Ol durmuşy gülala-güllük edibem, tersine ony bütinleý çykgynsyz edibem görkezmeýär.
Gültäç bilen Aýtäç ejaply, salyhatly, adamkärçilikli türkmen gyzlary. Olar şol biweç öweý enäniñem göwnüni tapjak bolup elde baryny edýärler. Emma öweý enäniñ islegini berjaý etjek bolup, özleriniñ ýüreklerinde besleýän arzuwlaryndan-da el çekmeýärler. Olar Aşgabada okuwa gitmegi maksat edinýärler. Bu maksatdan weli, olary hiç zat dönderip bilmeýär. Olar ilki maksatlaryna adamkärçilikli ýol bilen ýetmek üçin hereket edýärler. Öweý enäniñ, onuñ diýeninden çykyp bilmeýän atasynyñ razylygyny almak üçin jan edýärler. Biweç öweý eneden gök ýakynlygyna, onuñ gurýan pirimine göz ýetiren gyzlar Aşgabada okuwa gitmäge mejbur bolýarlar.
Powestiñ gahrymanlary şu pursata çenli okyja özlerini kemsiz söýdürmäge, ony öz arzuw-isleglerine şärik etmäge ýetişýärler. Şeýle bolansoñ, gyzlaryñ ykbaly okyjyny başdan-aýak gurşap alýar. Okyjy olaryñ kiçijik hereketlerine-de biperwaý seredip bilmeýär. Olaryñ her bir şowly ädimine şatlanyp, şowsuzlygyna gynanýar.
Uly päsgelçilikleri ýeñip, Gültäç uniwersitete, Aýtäç pedagogik uçilişä okuwa girýär. Awtor hiç ýerde durmuşy ýuwmarlap görkezmeýär. Gyzlaryñ diñe stipendiýanyñ hasabyna ýaşamaly bolan mahallary-da az däl. Aýratyn-da Aýtäjiñ gerdenine agyr ýük düşýär. Ol saglygy ýagdaýly dogany Gültäje-de kömek etmeli. Şonuñ üçin okuwyñ daşyndan işlemäge mejbur bolýar.
Gültäçdir Aýtäç häsiýetleri boýunça biri-birinden tapawutlanýar. Gültäç ýygra, çekinjeñ. Onuñ tersine, Aýtäç basan ýerinden ot çykýan, örän alçak, juda maksada okgunly gyz. Ol pedagogik uçilişäni tapawutlanan diplom bilen tamamlansoñ, uniwersitetiñ hukuk fakultetine girmäge üç gezek synanyşyk edýär. Emma hiç hili şowsuzlyk ony ruhdan düşürip, maksadyndan dönderip bilmeýär. Ol her gezek giriş ekzamenine öñki ýyldakysyndan has taýýarlykly barýar. Üçünji gezek weli, islän fakultetine okuwa girip, iñ göreldeli talyba öwrülýär.
Powestiñ ikinji bölümi Garaşsyzlyk döwrüniń wakalaryna bagyşlanýar. Bu bölümler biri-birine tebigy sepleşýär. Eserde hormatly Prezidentimiz Saparmyrat Türkmenbaşynyñ talyp ýaşlar hakdaky yzygider aladasy, onuñ talyplaryñ öñündäki çuññur many-mazmuna ýugrulan çykyşlarynyñ talyplara edýän uly täsiri, olary okuwa, durmuşa, Watany söýmäge hyjuwlandyryşy janly obrazlaryñ üsti bilen açylyp görkezilýär.
Saparmyrat Türkmenbaşynyñ "Eziz oglum, mähriban gyzym! Oka! Öwren! Döret! Seniñ bilimli, ylymly, hünärli bolmagyñ kuwwatly Watan üçin, Garaşsyz Diýar, gahryman halkyñ üçin derkardyr. Eý, Garaşsyz Türkmenistanyñ perzendi! Sen keramatly türkmen topragynda dünýä ineniñi unutma! Sen bu dünýädr gaýşaryp gezmäge haklysyñ!" diýip, talyp ýaşlar bileb duşuşygynda aýdan sözleri Aýtäjiñ kalbynda öçmejek yz galdyrýar.
Aýtäç uniwersitetde yzygider ösýär, kämilleşýär. Watanyñ ykbaly bilen bagly her bir meselä perwaýsyz garamaýar. Ol Garaşsyzlygyñ ilkinji döwürlerinde käbir tüpbozaryñ gepine gidip, ýoldan azaşjak bolýan talyplary hakyky ugra gönükdirmekde-de az iş bitirmeýär. Powestde talyp gyz-gelinleriñ ahlak päkligi hakda-da degerli pikirler öñe sürülýär.
Gyzlyk buýsanjyny, ar-namysyny ýitiren zenanyñ pes ýola gadam basyp, keýpi-sapa sürmek, ýeñil gazanç etmek hakdaky ündewlerine Aýtäç gazaply gaýtawul berýär. Ona dikanlap, şeýle diýýär:

" - Şol keýpi-sapa çekýänleriñ soñy nähili borka? Şu gün oñat geýnip, gyzyl-göwher dakynany bilen, erteki gün iliñ ýüzüne nädip seretjekmişler? Şu wagtky geçirilýän hoş günüñ soñ boş güne öwrülýänini bilmeli dälmikä? Bäş güni hoş geçirjek diýip, wyždan haltasyny silkýänleriñ soñy nähili borka? Ol hakda pikir etmeli dälmi? Haram gazanç diýip garyndaş-doganyñ, ýoldaşlarynyñ, iliñ ýigrenjini, Tañrynyñ gargyşyny gazanan adam soñ ýalkanarmy?"
Ýazyjynyñ personažlarynyñ iñ ýönekeýje hereketlerini-de olaryñ içki duýgulary bilen baglaşdyryp, janly suratlandyrýandygyny-da bellemezlik mümkin däl. Ýekeje mysal:

"Gyzyñ bu ýangynly sözlerinden soñ, Senem gyşygam, atalary Nazar aga-da el-aýaklaryny ýitirdiler. Senem gyşyk küti dodaklaryny ýygnap bilmän, agzyny açyp oturan bolsa, Nazar aga çaýly çäýnegi itip goýberdi. Ýerinden turdy. Gapdaldaky ýatan köwşüni aýagyna geýjek boldy, bolmady. Aýagy köwşüne girenokdy. Ahyry aýakýalañaç daşary çykyp gitdi".

Görşümiz ýaly, ýaş prozamyzyñ ümzügi-de ileri, oña gelýän zehinleriñem gadamy batly. Olar Garaşsyz hem Baky Bitarap ýurdumyzyñ ýaşlaryny ahlak hem ruhy taýdam terbiýelemäge barha hyjuwly ýapyşýarlar. Bu bolsa edebiýatymyzda düýpli kyssa eserleriniñ dörejekdigini habar berýär.

Jora ALLAKOW,
professor.

#edebiyatwesungat