Ryfat beý näme üçin gaşanýarka? / satiriki hekaýa

RYFAT BEÝ NÄME ÜÇIN GAŞANÝARKA?

- Allo! Alo!.. Ryfat beý, senmiñ? Salam! Dostum, diri ýitdiñ-le, Näçe gündür görneñok!
- Kemal beý, senmiñ! Wah, Kemal beý...
- Gubernatoryñ ýygnagynda-ha görmämsoñ, gaty howsala düşdüm. Biziñ ýygnanyşygymyzda-ha görneñok. Janyñ beri sagmy? Sen bolmasañ, bir hili, kart oýnunyñam gyzygy ýok...
- Sen sorama...
- Näne boldy,
- Gaty syrkawlapdyryn.
- Wah! Wah! Wah! Alla kuwwat berewersin! Keýpimo bozduñ! Näme kesel?
- Iteşen.
- Näme?
- Iteşen.
- Iteşen?
- Hawwa. Gaşanýaryn, düşýäñmi. Gijilewük alyp barýar!
- Şeýlemi! Wah! Wah! Wah! Niräñ gijeýär?
- Gijemeýän ýerim ýok!..
- Eý, Alla! Onsoñ şoña iteşen diýilýärmi?
- Hawwa, wraçlar şeý diýýär.
- Nämedendir öýdýärsiñiz?
- Özünem nämedendigini bilemok. Edenim, üwelen hindi towugyny iýdim. Gaty tagamly ekeni, agzymda eräp dur. Saklanyp bilmän, üç-dört bölegini iýäýipdirin. Nämedendir öýdýäñ, şeýle bolup bilermi?
- Aýdýanyñ näme? Üç bölek hindi towugyndanam kesellärmiñ? Biz-ä onda bir çak iteşene duçar bolmaly. Bir oturşyma bir hindi towugynam iýýärin. Hiç zadam bolanok.
- Gaşanañokmy?
- Ýok.
- Hindi towugynyñ ýanyndan kakmajam iýdim...
- Nähili kakmaç?
- Böwrekden.
- Böwrekden?! Heý, kakmaç iýip iteşen bolan gördüñmi. Başga bir zat iýen bolaýma.
- Bir zad-a iýdim, nämedigi ýadyma düşenok. Ilki işdämi açmak üçin sarymsak garylan hyýarly salat iýdim...
- Ýok, sarymsak ukyñy getirýär, ondan hiç ýeriñ gijemez.
- Gijilewükden ýaña uky ýadyña düşermi? Desert hökmünde halwa-da bardy.
- Öz-ä süýjüdir.
- Süýjüligine süýji! Ýöne endam-janym gabarçyk bolup dur.
- Wah, janyña döneýin, halwada günä ýok, bar zady halwa ýükläýäñ-aýt. Öten agşam iki jam halwany boşatdym, maña-ha hiç zadam bolanok. Başga bir sebäbi bolmaly.
- Nämekä? Agşam naharymyza takgaz balyg-a iýdik.
- Haý, balygyñam zyýany bormy. Öz tejribämden bilýän. Jinnek ýalyjagam zyýany ýok.
- Ikisini birden iýdim-ä.
- Iki däl-de, ýigrimi iki bolaýsyn. Balygyñ zyýany bolmaz! Ölüp barýan-da balyk diýip!
- Gaýrat et bakaly, ynha gutulaýyn, Alla ýol berse, hezil edip doýarys!..
- Bahymrak gutul! Diýmek, gijelewügiñ nämedendigini bilip bilmediñ-dä?
- Diñle, belkem, gaýmakly zapekankadandyr?
- Bir zat diýäýýäñ-aýt! Meniiñ gowy görýän iýmitim.
- Dört çanak gäwmüşiñ gaýmagyny iýäýdim-dä...
- Heý gaýmakdanam gabarçak çykarmy?
- Nämedenkä onda?
- Başga-da bir zat iýensiñ.
- Zyýanly zat iýmedimmikäm diýýärin... Banan bilen kokos hozy diýäýmeseñ...
- Kän iýdiñmi?
- O diýen däl.
- Kokos hozy - dermandyr, hiç zyýany bolmaz. Gaty peýdaly iýmiş...
- Onda nämeden bolup bilerkä?
- Wraçlar ýalñyşan bolaýmasyn? Sende iteşen bolmaly däl.
- Ýalñyşsalar ýalñyşandyrlaram welin, endamym-a gijeýär.
- Haýsy bir gijilewüge iteşen diýjek.
- Meniñki nämekä?
- Başgarak zat bolmaly!
- Hä, ýadyma düşdi, ýatmazymdan öñ az-kem duzly badam bilen gowrulan pisse iýdim... Şol içigar galmyşlaram başyma ýetdi öýdýän...
- Baý, gürled-ow! Ýatmankam menem iýmäni kem göremok.
- Gaşanañokmy onsoñ?
- Ýo-ýo-ýok... Gaýtam güýjüm-kuwwatym zyýat bolýar.
- Süýt işimi gören bolaýmasyn? Ukyñ öñ ýanynda bir stakan içäýmäm bardy. Ol gezek welin ikini içipdirin...
- Süýt saglygyñ girewidir, Ryfat beý... Näçe içseñem, gijilewük golaýyñ gelmez.
- Irden turup iki sany çig ýumurtga içýän... Şondan bolaýmasyn?
- Men onda otyz ýyl bäri gaşanyp gezmeli...
- Şol günüñ öñüsyrasynda mesge bilen gara ikrajyk, peýnir, şweýsar syryny iýdim. Näçeräkdigi ýadyma düşenok, az-a bolmaly däl...
- Näçe iýseñem, ikradan ýamanlyk bolmaz.
- Belki, zyýany ýokdur. Iteşen nämedenkä?
- Hany, gowy pikirlen, ýene näme iýdiñ?
- Ýene, ýene!!! Ýadyma salyp bilemok. Düýn iýen zadym ýadyma düşenok, geçen hepde barada-ha geplemelem däl. Gök önümden-ä däldir? Toklujyk bişiremde, ýanynda gök önümem bardy.
- Nähili?
- Zeýtun ýagyna garylan badamjan... Saklanyp bilmän alty-ýedi sanagyny iýäýipdirin, eýesiz galan.
- Zeýtun ýagyna garylan diýdiñmi?
- Hawwa...
- Onda hiç-laý. Ol ýeñil gitmeli. Ýene näme?
- Soñ kaşar peýniri bilen makaron... Wiý-uksusdan-a däldir-dä? Uksus içäýdiñmi?
- Ýok... Salat garylan-la.
- Uksus, gaýtam, gowy siñdirýär.
- Salata ajy burçam garypdyrlar... Ýöne şoñ yz ýanyndan mineral suw içdim...
- Ýeri, onsoñ, ýadyña salyber.
- Soñ nämedikä, soñ nämedikä? Soñ hiç zat içmedim, wiskiden başga. Sarym gaýnap başlady. Bir çemçejik soda içdim. Wi-i-iý... ýoldaşym bilen restoranda adam başyna bir kebap iýdik, yz ýanyndanam işlekli... Soñra çişlikli tüwi, bugdaý ýarmasynam iýdik. Üstüne ep-eslije gorçisa-da goýdum. Gorçisaly eti gowy görýärin... Häzir bolup durşumy görsediñ: bir elim bilen-ä trubkany saklaýaryn, beýlekim bilenem gaşanýaryn. Ýogsa-da, gutabam iýipdim, hä-hä, şondan bolaýmasyn? Ýumurtga garylan balyk saladynam iýdim... ondanan zat bolanok...
- Olardan däl...
- Nohutly çorbadan bolaýmasyn? Arada nohutlt çorba iýesim geldi. Aýalym yssyny bahanalap bişirmejegem boldy. Onda-da bişirtdim. Gaty tagamly boldy.
- Köp iýdiñmi?
- Ýo-ýo-ýok, iki jam...
- A, doktor näme diýýär?
- Hemmesini bolşy ýaly aýtdym. Doktor welin: "Bu kesel nahardan däl, başga ýakymsyz zat iýen bolaýmañ..." diýýär. Belki, duz ýygnaýandyr?
- O nähili duz?
- Her hili... Şol süýji garylan badamjandanmyka-da diýýärin.
- Eger badam gijilewüge duçar edýän bolsa, hemme bakgallary ýapardylar.
- Näme üçin iteşen ördükä?
- Gowuja pikirlen, şu gün näme iýdiñ?
- Aý, ullakan iýip baran zadym ýok. Bilýäñmi näme, kän işdämiñem ugry ýok... Ýüz ýyldan bir gezek artygrak iýsemem, yz ýanyndan gatyk iýýärin. Gatyk gowy siñdirýär.
- Gadyrdanym, soñky wagtda, heý, çörek iýdiñmi?
- Çörek?
- Hawwa, çörek...
- Nähili çörek?
- Tamdyrda bişirilen, ýagny adaty çörek...
- Çörek, kyn siñýär. Çörekden, birhili, semreýäñ. Düşdüñmi? Köplenç bir dogram iýýärin, ýekeje dogram, ýa-da bir bölejik fransuz bulkasyny... Dogrudanam men çörek iýdim-ä. Myhman gelipdi, bulka bolsa gutarypdy. Dükana barybam tapmadym. Içiñ ýansyn diýen ýaly, bir gramam galmandyr. Ynda şonda ýönekeý çörek iýmeli boldum.
- Indi düşnükli... Gijilewügiñ sebäbem şondan bolmaly. Ýönekeý çörek hemme kişä başartmaýar. Oña endik edinmeli. Çörek iýenini doktora aýtdyñmy?
- Ýadymdan çykarypdyryn. Ýatladanyñ gowy bolaýdy. Iteşeniñ nämedendigini indi bildim... Tas hamymy sypyrypdym. Bolşumy gören bolsadyñ!
- Bir dogram iýeniñe Hudaýa şükür etmeli, eger bitin çörek iýen bolsañ, at ýaly deperdiñ ýa-da kişñärdiñ... Özüñi bejert-de, bir dikel! Sag-amanja gutul!
- Tañryýlkasyn, dostum!
- Ýene jañ ederin. Saglykda görşeliñ.
- Alla işiñi ugruna etsin, gadyrdanym!

Eziz NESIN.

Terjime eden: Kemal YKLYMOW.