Binar ok-ýaraglary taýýar dur

BINAR OK-ÝARAGLARY TAÝÝAR DUR

''Içi dört million metre golaý zarinli çelekler açyk asmanyñ aşagynda ýatyr, munuñ ýekeje damjasy hem adamy öldürmek üçin ýeterlik...''.
Bu setirler ㅡ awtoryñ okyjylary geñ galdyrjak bolup, özüniñ toslap tapan zatlary bilen kejebäñi garjaşdyrýan detektiw romanyndan bir parça däldir. Gamburgda çykýan ''Ştern'' £urnalynyñ habarçysy subutnamalara we diñe subutnamalara daýanýar. Ol nerw-paraliç (ysmaz) täsir edýän zäherli maddalaryñ saklanýan ýeri bolan Tueladaky (Ýuta ştaty) amerikan goşun sklady hakda dokumental söhbet açýar...
Halkara gatnaşyklarynyñ bütin taryhynda hiç bir döwlet Birleşen Ştatlaryñ edişi ýaly, hususanda Wýetnamdaky uruş ulanan däldir. ABŞ-nyñ saglygy saklaýyş we sosial gulluklar ministri R. Şwaýker geçen güýzde Birleşen Ştatlaryñ Hindi-Hytaýda himiki maddalary giñ ulanandygyny resmi suratda tassyklady. Wýetnamyñ territoriýasynyñ üstünden 45 million litrden-de gowrak dürli himiki jisimleriñ aerozol ýagdaýynda pürkülendigi hökümet derejesinde aýdyldy...
Häzirki wagtda amerikan jeñbazlary himiýa ýaragynyñ hil taýdan täze görnüşlerini döretmäge hem-de öndürmäge tarap ugur aldy. 1978-nji maliýe ýylynda şu maksat üçin goýberilen serişdeler 111 million dollar, 1981-nji ýylda ㅡ 262 million, * 1982-nji ýylda bolsa ㅡ eýýäm 455 million dollar boldy. Pentagon özüniñ planlarynda pälini has hem uly tutýar, ol geljek maliýe ýylynda 810 million dollary, 1984-nji ýylda bolsa 1,4 milliard dollara çenli serişde gönükdirmegi göz öñünde tutýar.
ABŞ-nyñ harby-himiýa gorhanasynda esasy orny şol proýektlere laýyklykda ýokary derejeli awyly, ölüm howply ýaraglaryñ hil taýdan täze tipi bolan ''binar ok-ýaraglary'' diýilýänler eýelemelidir. Onuñ düýp manysy şeýle: bu iki sany himiki maddadan ybaratdyr, olar biri-birine reaksiýa girýärler hem-de biri-biri bilen gatyşan pursaty, ýagny içi şonuñ bilen doldurylan snarýad ýarylan wagty nerw-paraliç täsirini edýän ölüm howply gazy emele getirýär. Angliýanyñ ''Nýu saýentist'' £urnalynyñ şaýatlyk etmegine görä, täze ýaragyñ öz ''eýeleri'' üçin howplulygy däbe öwrülen beýleki ýaraglaryñ ähli görnüşlerine garanda pesräk, ýöne welin adamy öldürmek üçin onuñ bir milligramy hem ýetik. Binar ýaragynyñ ýene bir howplulygy hem ony dowam edýän halkara ylalaşyklaryñ üstünden böküp öndürmegiñ we saklamagyñ mümkinçiligidir. Sebäbi onuñ düzümindäki maddalary aýratynlykda alanyñda harby däl maksatlar üçinem ulanmak bolýanlygyna görä, kontrollyk etmek çärelerini işläp taýýarlamak işi barha kynlaşýar.
ABŞ-nyñ goşunynyñ ýaraglanyşygyna eýýäm dürli kalibrdäki artilleriýa snarýadlary alyndy, binar ok-däriniñ täze zarýadlaryny taýynlamak işi tamamlanyp barýar. Basym amerikan goşuny esasy artilleriýa sistemalaryna, awiasion-himiki bombalara ''Lens'' tipli raketalara, ganatly raketalara täze himiýa ok-ýaraglaryny alar.

''AMERIKAN IMPERIALIMINIÑ GANLY YZLARY''.
Aşgabat ''Türkmenistan'' 1983