Akpamyk

AKPAMYK

Miwe ejeme bagyşlaýaryn.

Edepli, menikli, tämiz
Görnügi asmanyň aýy.
Ýylgyrsa guzy dişleri
Lowurdarmyşyn enaýy.

Galksa gökde gün halkasy,
Ýer gark bolsa gün nuruna.
Gün şöhlesi oň gulpagy
Meňzeşmiş biri-birine.

Gözleri duranja ylla
Ýazyň damjasy ýalymyş.
Gören diýýär: “Berekella”
Ýüzleri gülleň alymyş.

Ylganda üstünde garyň
Gyş gelende aýakýalaň
Seljerip bilmezmiş hiç kim,
Haýsy aýak, haýsy gar olaň.

Basan ýerinden ot çykýan,
Ýanyp duran közjagazmyş.
Elinden gülleriň ysy,
Gelýän,
edep işlerinde

Eliniň yzy galmaýan,
Ýöne käte çete çykyp,
Gama batyp kän aglaýan
Bir naşyja gyzjagazmyş.

***

Türkmen topragyna bahar gelende,
Älemgoşar ýuwnup, göge galanda,
Bakanmyşyn al-asmandan intizar.
Çünki gyzyň gözlerinde ünji bar.
– Edepli sen, menikli sen, tämiz sen!
Çete çykyp, gama batýaň nä gyz sen?!
Gül görmegiň kem däl gögüň aýyndan.
Ýaý derdiňi, diý derdiňi maýyl men,
Derdiň bile çekişmäge taýyn men.

Geň pyşyrdysyna älemgoşaryň,
Tisginenmiş gyzjagazyň ýüregi,
– Bilseň maňa kömek edip başaryp,
Eziz dogan, erkek dogan geregim.

Adyny dilimde aýdym ederdim
Gerçek doganym bolsa.
Keşbini halyma öýdüm ederdim
Erkek doganym bolsa.
Ýüzleri nurana, eli gabarçak,
Işläninde maňlaýynda der burçak-
burçak doganym bolsa
Lälede şat setir-beýdim ederdim.
Duşman gelse, Watan diýip öňünde
Durjak doganym bolsa.
“Goý, aglama uýam!” diýip göwünlik
Berjek doganym bolsa…
– Gidiber gülleriň arasy bilen
Hemra bolar saňa çopantelpekler,
Gökde Günüň, Aýyň parasy bilen
Gidiber, ýol daşdyr diýip entekler.

Bag görseň saýala, ýel görseň ýar bol.
“Arma!” diýenlere diýiber “Bar bol!”
Çeşme görseň owazyny diňle-de,
“Doganlarym kaýda?!” diýseň dillener.

Ak külçe ýugur sen Günüň nuruna
Oňa yhlasyňy, arzuwňy gatda
Göwün ýüwürdiber doganlaň hakda
Hemem gidiber sen islän ugruňa.

***

Arzuw bilen Akpamyk
Bolýar ýola rowana.
Ýoluň ak bolsun bala!
Maksadyň myrat bolsun!
Şatlygyň zyýat bolsun!

***

Kökejigim tigirlen
Tap meniň doganlarmy.
Iline gerek bolsa
Çeşme dek çoganlarmy.
Ili duşmandan gorap,
Ýagyny kowanlarmy.
Gara gyşda gaýratly,
Ýazda gül boganlarmy…

Gyşda agaryp ýatan,
Ýazda bugaryp ýatan,
Sary sähraň üstünden
Düşüpdir ýoly gyzyň.
Gözleri umyt-arzuw
Gussadan doly gyzyň.

Kökesini tigirläp,
Kän ýöräp usurgapdyr,
Ýardam isläp sähradan
Ýuwaşja pyşyrdapdyr.

– Dünýäde ýer barmy seniň
Zeýilli,
sähram, golda!
Göýülli sähram golda!

Sähra ene, ene hiç
Balasyna dözmeýär.
Balam diýip Akpamyga
Pata berýär, sözleýär:

– Agtaran tapýandyr,
Gözlän tapýandyr,
Ýollary ýumak deý
Çözlän tapýandyr.
Gidiber gyzjagaz,
Tapýandyr idän,
Gidiber gyzjagaz,
Ýaşlama didäň.

***

Gyz gidipdir, hoş bolup,
Ylgap, uçup guş bolup,
Ýolunda şol barmana
Bir del çeşmä duş bolup,
Ýüzlenipdir şol çeşmä:

– Şildireýän çeşmejik,
Bulduraýan çeşmejik,
Agşamna aý nuruna
Ýaldyraýan çeşmejik.

Syryňy çöşledejik,
Aýt, arkadag çeşmejik.
Doganlam nirde meniň,
Nirede Böri dogan,
Nirede Şir doganym?!

– Ýedi gerçek, ýedi ner,
Gözler ýanýar dowumdan.
Hezil edinerdiler
Içip meniň suwumdan.

Ýedi gerçek, ýedi ner
Awlar awlap, guş guşlap,
Ýollarna giderdiler
Dynç alyp, göwün hoşlap.

Ýedi gerçek, ýedi ner,
Döşlerinde galkany.
Suw içip, “sag bol!” diýer
Hem giderler ýalkanyp.

Ýerdäki ýedi owaz,
Ýedi gerçek, ýedi ner.
Zemindäki Ýedigen,
Zemindäki ýedi reňk.

Ýalňyz uýalaryny
Gussadan halas eder.
Alysda däl, şu taýdan
Ýedi gerçek, ýedi ner.

***

Tigirlen kökejigim,
Aý dek, Gün dek arassa,
Çelpek dek ýukajygym.
Göwnüm guş bolup uçdy.
Tap meniň doganlarmy
Ýanlarna golaýlaşdyk
Tap meniň doganlarmy.

Gyz gidipdir, hoş bolup
Ylgap, uçup, guş bolup,
Ýolunda şol barmana
Duşupdyr Gara daga.

– Dagym, dagym, Gara dag!
Bäriňe bir gara dag!
Ýedi dogan yzynda
Synam ýedi para dag
Eziz doganlarymy
Jigisine garadaý!

Geýimlerni ýuwaýyn,
Ýuwaýyn dolaklarny.
Ýeke özüm sowaýyn,
Dostlaryn, gonaklarny.

Ýedigeniň sanynda
Ýyldyz bolasym gelýär.
Ýedi ýeňňäň ýanynda
Baldyz bolasym gelýär.

– Özüm gara bolsam-da,
Ýüregim akdyr meniň.
Göni gelen jerene
Zelelim ýokdur meniň.
Ýatyr seniň doganlaň
Meň ýumşak gowagymda
Meň ýyljak gowagymda.

Gyz gidipdir, hoş bolup,
Ylgap, uçup guş bolup.
Kökesini tigirläp,
Şol gowagy tapypdyr
Ýedi gerçek, ýedi ner
Şol gowakda ýatypdyr.

Salam, eziz doganlam,
Sizi gözläp al Günüň,
Dogýan ýerinde boldum.
Gün ýöräp orta ýola
Ýetýän ýerinde boldum.
Batýan ýerinde boldum.
Sary çölde saralyp,
Tapyp bilmedim-dä men.
Sizi düýşde görerdim,
Ýöne sizi tapýançam
Ýatyp bilmedim-dä men.

Uka batdyňyzmy siz
Gelerime garaşyp,
Meniň eziz doganlam
Ýaýlasyna ýaraşyk,
Öz halkyna delalat.
Iliniň ýaýlasyna,
Iliniň galasyna
Getirmedik del adam,
Gulan gelse toýnakdan,
Guş gelse ganatyndan,
Apalap, aýap, söýüp,
“Siz bolsaňyz bor” diýip,
Ilimiň öwenleri.

Oýanyň doganlarym!
Asgyryşyp oýanyp,
Ýedi dogan owaza
“Kim sen, nireden geldiň,
Düýşmi ýa-da oýalyk?”
Ýüzlenipdirler gyza.

– Meniň adym Akpamyk
Kökejigim elimde.
Päk söýgim köňlümde
Gül adyňyz dilimde.

Ýerdäki ýedi owaz,
Zemindäki ýedi reňk,
Zemindäki Ýedigen
Meniň eziz ýedilem.

Gulaklarna ynanman,
Ynanman gözlerine
Gyzy bagryna basýar,
Olar gezek-gezegne.
– Bilen bolsak sen ýaly
Uýamyzyň barlygyn.
Biziň gül keşbimize
Dideleriň zarlygyn.

Atlanyp atymyza
Çar tarapa çapardyk
Tutuş dünýäň ýüzüni
Ýol-ýodasyn sökerdik.

Ýedisi-de ak atly
Gyzyl ýüzli ýigitler.
Gözler joşup bagtdan,
Ýaş bolup akanmyşyn.
Öz eziz jigilerne
Intizar bakanmyşyn.
Atlarna atlanyp,
Hoşal bolup, şatlanyp,
Bagt hakda şat aýdym
Aýdanmyş olaň bary.

Akpamygyň iline
Gaýdan ýerine sary
Gaýdanmyş olaň bary.

***

Ak öýleriň işiginde
Atarylypdyr gazan bary
Çagyrylypdyr çyn bagşylar,
Çagyrylypdyr sazandary.

Toý şapak deý tutaşypdyr
Bu toýuň at-owazasy
Gülli ýaýlany tutupdyr,
Külli älemi tutupdyr.
Ýedi nere ýedi gül dek
Ýedi sany zyba gyzy
Beripdirler nika gyýyp
Toý toýlapdyrlar türkmen ýazy.

Bahar kibi öwsüp elwan,
Gözeller çelpek ýaýypdyr.
Begenç ýaşyn saklap bilmän
Akpamyk, päk pamyk şonda
Özüni bagtly saýypdyr.

Ýigitleriň gyrmyz dony
Gelin-gyzlaň ketenisi
Şapak misli lowurdapdyr
Dabara, şowhun, şagalaň,
Ýedi günläp sowulmandyr.

Gurbandurdy ORAZOW

#çagalara degişli 11-nji goşgy