Şygryýet melekleri / makalajyklar toplumy – Hosiýat Rustamowa

ŞYGRYÝET MELEKLERI / MAKALAJYKLAR TOPLUMY – HOSIÝAT RUSTAMOWA

Hosiýat Rustamowa 1971-nji ýylyň 19-njy martynda Özbegistanyň Namangan oblastynyň Olmos şäherçesinde doglan, täzeçil ýazýan hem-de adygan şahyra-hanymlaryň biridir. 1988-nji ýylda mekdebi tamamlandan soň Hosiýat hanym Daşkendiň döwlet uniwersitetine okuwa girýär. 1993-nji ýylda ýokary okuwyny tamamlap, dürli gazet-žurnallarda işleýär.
Özüniň ýazmagyna görä, şahyra-hanym, sereşleme optimizmden daşdaky, öz ýüregine hiç hili ýalansyz hem belliksiz wepadar adamdyr. Ýurtdaş edebiýatçylary Hosiýat hanymyň şygyrlarynda bagtyňam, hasratyňam damar urgusy deýin äşgär duýulýandygyny belleýärler.
2004-nji ýylda şahyra-hanym “Şöhrat” medaly bilen sylaglanypdyr.
Şahyra-hanymyň birinji kitaby “Asmandaky öý” 1997-nji ýylda çap edilýär. Soňra “Nažot” (2003) we “Rizo” (2004) atly kitaplary neşir edilipdir.
Hosiýat hanymyň bir goşgusynyň rus diline terjimesiniň terjimesi: (-:

Meň şemalym ýaprakgaçdy bilen oýnaýşy deý,
Durmuş oýnaýar ykballary bilen adamlaň.
Dowzahamy, jennetemi barýan ýolda,
nädip ýaşyrmaly gussasyn hem yzasyn kalbymyň meniň?
Hudaýdan gizläp bilmersiň bu güzaby.
Ol maňa bagyş etdi söýgünem, jebrem.
Aşygym meň, eliňi ber hoşlaşyk üçin.
Aşygym, hoşlaşmaga rugsat ber seň bilen.
Men säherden öňki düýşde görýän ýaprakgaçdyny,
oň arasyndan gygyrýan: - Düşün seň, özüň –
biz – ötegçi, dünýäde hemmämiz ötegçi
birje arzuw bilen – olam asmana ýetmek.
Men bilýän – Hudaý – çagyrar şahyry.
Onsoň men ýalpyldaryn, ýalpyldaryn,
gaçyp barýan ýyldyz deý.
Şu bolanda-da uçup barýarkam men,
men pyşyrdaryn: - Hoş gal, ätiýaçlyk üçin.

Şahyra hanymyň ýokardaky goşgusynyň rus dilindäki terjimesi:

Как ветер мой играет с листопадом,
так жизнь играет судьбами людей.
В дороге то ли к раю, то ли к аду
как скрыть печаль и боль души моей?
От Господа не скроешь эту муку.
Он даровал мне и любовь, и боль.
Любимый мой, дай на прощанье руку.
Любимый, дай проститься мне с тобой.
Я вижу листопад во сне предутреннем
и сквозь него кричу: - Пойми ты сам -
мы - путники, мы все на свете путники
с одной мечтою - выйти к небесам.
Я знаю - Бог - он призовет поэта.
И я сверкну, сверкну звездой падучей.
Я на лету, когда случится это,
я прошепчу: - Прощай на всякий случай.

Özbek dilini suwara bilýänler üçin, Hosiýat hanymyň birnäçe goşgusynyň asyl nusgasy:

ШАМОЛ

Сувдан кирган ўтданми,
Тирнар ўзини отиб.
Уйдан чиқиб кетганми
Эс-ҳушини йўқотиб.
Ёмон кўрмасдим рости,
Бу шамолнинг зарбларин.
Ерга тушган гилоснинг
Пўст ташлади лаблари…

* * *

Келиб қолар қайдандир шошиб,
Остин-устун қилиб қорларни.
Шамол ёмон ҳаддидан ошиб—
Уйқусини бузар боғларнинг.
Босар нозик ниҳолларни ғам,
Ёқмас ғарблик қушларнинг хулқи.
Баҳор эшик қоқиши билан
Еру кўкнинг очилар қулфи.

* * *

Дунё улкан кемадай сузар,
Тоғ ёнбошда товланар ял-ял.
Жой талашиб қолар юлдузлар –
Ой осмонда тўлишган маҳал.
Йўл измига тушар йўлларнинг,
Юлдузларга тўлар ер шари,
Қўрқиб кетган ўйчан гулларнинг,
Учиб кетар капалаклари.

Hosiýat hanym, stihi.ru saýtyna (şu salgy: https//stihi.ru/2019/08/15) 2019-njy ýylda beren interwýusynda, interwýuçy Wýaçeslaw Kupriýanowyň: “Siz nähili pikir edýäňiz, şygryýet (poeziýa) dünýäni üýtgedip bilermi?” diýen sowalyna şeýle jogap beripdir:
“Şygryýet ilkinji nobatda şahyryň özüni özgerdýär. Onuň bu dünýä bolan gatnaşygyny üýtgedýär. Soňra bolsa, şol şahyra ynanan okyjyny özgerdýär. Şahyrana epos gahrymanyň kultuny döretdi, eýýäm gahryman bolsa dünýäni kesip-biçmäge başlady. Şahyr, edil wagyzçy ýaly okyjyny “belende” göterýär, ýa-da ony şu döwrüň postmodern awtorlarynyň edişi ýaly “zuluma batan” dünýäň derejesine çenli pese düşürýär.
Nemes şahyry Fridrih Gýolderlin (1770-1843) “Hakyda” atly şygrynda: “Hemme galmaga degişli zatlary şahyrlar döreder” diýipdir. Diýmek, hut şahyr taryhyň manysyny kesgitleýär. Ýöne, şonuň bilen birlikde-de, “taryhyň” şahyry mežnun diýip yglan edendiginem unutmaly däldir. Emma muňa garamazdan şahyr, öz sözüniň daşky dünýä täsir edýändigi hakyndaky içki ynamdan ugur almalydyr.”.

Makalaň alnan çeşmesi: https://arboblar.uz/ru/people/rustamova-khosiyat. 16.10.2021ý.