Главная » 2018 » Dekabr » 3 » Beýik Wilýam Şekspiriň adynyň astynda kim gizlenen?
12:52
Beýik Wilýam Şekspiriň adynyň astynda kim gizlenen?
Wilyam Şekspir.
Bu ýyl (2016 ýyl bolsa gerek. Ş.A.) aprel aýynda beýik iňlis şahyry we dramaturgy Wilýam Şekspiriň doglan gününe 452 ýyl dolýar. Ýöne ony öwrenijiler häzire çenli şahyryň doglan ýylyny anyk aýdyp bilenoklar. Ondan hem möhüm zat: käbir alymlar Şekspiriň ady bilen bagly ähli genial eserleri aslynda başga biri ýazypdyr diýen pikirde.
■ Söwdagäriň ogly.
Wilýam Şekspir Stratfort şäherinde, 1564-nji ýylyň 23-nji aprelinde dogulýar. Emma başga çeşmelerde özge sene getirilýär. Köp ýazgylarda bolsa, onuň doglan senesi 26-njy aprel diýilip berilýär. Bu ýerde hakykaty anyklamak çetin. Çünki, biziň döwrümize çenli Şekspire degişli hakyky golýazma, hat ýa başga dokument tapylanok. Wilýamyň atasy ownuk hünärmen we söwdagär bolupdyr. Ellik dikipdir, agaç, arpa, ýüň, umuman, näme dogry gelse alypdyr, satypdyr. Maşgalada gelejekki dramaturgdan başga ýene 7 oglan bolupdyr. Şekspiriň nirede okany anyk belli däl. Ýöne onuň doglan şäherinde mugtyna okadýan, başlangyç bilim berýän adaty mekdep bar eken. Şekspiriň şu mekdebe barany belli. Şonuň bilen birlikde Şekspiriñ durmuşuna dahylly ýene bir maglumat emele gelýär.
Dowamy bar.
Alynan anyk çeşme makalaň
soňunda beriler. @ Garayolly.
Islendik beýik ýazyjy, şahyr, dramaturg, nakgaş...umuman adamzat jemgyýetçiliginiň aňynda galmagyň hötdesinden gelen görnükli şahsyýet iru-giç şeýle sowala mynasyp bolýarmyka diýýärin. Mysal üçin "Şekspir" tahallusy bilen şol wagt öz adyny açyk beýan edip bilmedik aristokrat (begzada) Eduard de Wer, Oksfordyň 17-nji grafy ýa-da meşhur filosof Frensis Bekon, ýa-da şol döwürler meşhur şahyr Kristofer Marlo, ýa-da ýene-de bir begzada Uilýam Stenli Derbiniň 6-njy grafy, ýa-da begzadalaryň ýene-de biri Rojer Menners Ratlendiň 5-nji grafy diýişleri ýaly, Magtymgulynyň käbir goşgularyny hem alym Gylyç Mülliýewiň adyna ýöňkeýärler. Şeýle jedellere muşketýorlaryň atasy Dýuma-da, Puşkin hem, "Ýuwaş Don"-yň awtory Mihail Şolohow hem...başga-da köp-köp adamlaryň ömri we döredijiligi mynasyp bolupdyr.
Ýöne näme üçindir hiç kim hakykatdan-da döredilen, emeli şahsyýet bolan Kozma Prutkowyň döredijiligini, ony emele getiren doganlar Žemçužnikowlardyr Alekseý Tolstoýyň arasynda "pytratmaga" dalaş etmeýär. Sebäbi hakykatda Kozma Petrowiç däl-de onuň meşhur eserlerini Žemçužnikowlaryň biri ýa-da Alekseý Tolstoý ýazan ahyry?!
Aýdylanlary doly goldaýan, öňem şu meseläni öňe sürüp özüniňkini dogry etjek bolýan "edebiýatçylara" meniň-ä aýdýanym: "Eger-de Gylyç Mülliýew hakykatdan-da Magtymguly Pyragynyň şygyrlarynyň derejesinde şygyr ýazmagyň hötdesinden gelen bolsa, onda näme üçin biz häzirki döwürde Gurbannazar Ezizowy, Kerim Gurbannepesowy, Mämmet Seýidowy, Halyl Kulyýewi we türkmen şygryýetine täzelik getiren beýleki ägirtleri tanaýarys, ony welin bilemzok"
Ýaňky "samuraýlardan öwrenip gelipdir" diýýäniňe bolsa sag bol taňryýalkasyn. Heziller etdim, gülüp-gülüp. Ýöne gardaşym, gaýrat et-de beýle ýomagy ilki bir öňünden duýduryp ýazaweri. Ýogsa tasdanam gülüp-gülüp heläk bolýardym. Bäh entejikler taryhda bilmeýän zatlarymyz kän-how! Samuraýlardan öwrenip gelipdir.
@Has, şu samuraýlar barada bir zat aýdaýyn. Eger-de olar hakykatdanam şol kinoplardaky ýaly bet bolanlyklarynda onda häzir dünýäň ýüzünde hunlar, göktürkler, seljuklar, osmanlylar, warýaglar, rim legionlary, makedon falangalary, mongol tumenleri, wikingler, rus družinalary, fransuz we iňlis rysarlary, mamlýuklar, ýanyçarlar barada gürrüň etmezdiler-de, samuraýlar barada gep-gürrüňden dolardy. Samuraýlary bolsa dünýä diňe sesli kinofilmler prokata çykandan soň tanady.
Ol Dobrolýubow bilen Lew Tolstoýyň gatnaşygy barada-da gaty gowy anekdotlary aýdyp beripdir, gürrüňdeşiň. Oňa maslahat bersene, şeýle üýtgeşik fantaziýasy bilen fantastik žanrda eser ýazsa üstünlik gazanmagy gaty ähtimalyň ýakynrak bir ýerlerinde bolmaly. Bäh, Tolstoý 20 sany ýazyjynyň üsti bilen eserlerini hakyny töläp ýazdyrypdyr diýýä diýsene. Dogrusy ol ýazyjynyň şahsyýeti, durmuşy hakda beýle bir öwgüli sözleri aýdarlyk ýagdaýym ýok, ýöne eserleri, olaryň bütewiligi, çuňlugy nukdaýnazaryndan üýtgeşik zat. Hasam "Anna Kareninanyň" II jildinde doktor Lewiniň bir çaklaňja tokaýlyk ýerde (роща) Hudaýy syzýan ýeri...
Kime aydyanyñy bildim Has aga, ol yaşuly Ärtogrulam lebapdan giden ärsary diyp otyr-a. Hamala obañ başbozary Ärtogruldan dynjak bolup obanyñ yaşulylary ony bar Wizantiya bilen uruşsana diyip goyberenmiş, olam name uruşman diyip hüw kellesine gaydanmyş Sögüde... anekdotçy kemi yok o yaşulyñ
Rahat Ärtogrul Ärsarylardan bolup bilmeýärä. Olar Oguzlaryň Bozuk golundan Gaýy taýpasyndan bolmaly dälmi näme. Ärsary taýpasy Oguzlaryň Üçok golundan bolmaly.
Aý ýok, Atajan Tagan öz pikirini gowy edip delillendirýärem-ä o taýda. Hemem ol muny Magtymgula hüjüm etmek maksady bilen däl-de, ony has beýgeltmek maksady bilen aýdýar. Hakykatdanam käbir goşgulary Magtymgulynyň derejesinden has pes gelýär. Täzeden gowy edip seretmegi maslahat berýän...
0
Bäh entejikler taryhda bilmeýän zatlarymyz kän-how! Samuraýlardan öwrenip gelipdir.
