O dünýä gidip gelen barmy?!

O DÜNÝÄ GIDIP GELEN BARMY?!

Jan tenden aýryldy, gury läş galdy.
Magtymguly Pyragy.

Bedeninden jany sogrulyp, belli bir wagtdan soñ direlen adamlaryñ bardygyny häli-şindi rowaýat edýärler... Biri-birinden habarsyz şeýle adamlaryñ berýän gürrüñlerinde ymgyr kän meñzeşlikler bar welin, olara üns bermezlik mümkin däl... 
Ýogsa-da, oalaryñ gidip geldim diýýän ýerleri nirekä?.. Olaryñ gördüm diýýän näbelli o dünýäniñ nirede ýerleşýändigini anyklap bolmazmyka?...
Ölümden soñ ýaşaýyş barmyka? Eger bar bolsa nirede we nähili? Dünýä döräli bäri bu soraglara kanagatlandyryjy anyk jogaplary tapyp bilýän ýok. Ähli dinler o dünýäniñ barlygyna yşarat edýändigine garamazdan, adamlaryñ köpüsi ölüme şübhe we gorky bilen seredýärler.

■ "Muşakgatdyr tende jan tapylmasa" *

Ýöne gorkmaýanlaram bar. Başyndan geçiren bir heläkçilikden soñ, agyr kesel ýa-da agyr operasiýa döwründe belli bir wagtda bedeninden aýrylyp ýene yzyna gelendigini aýdýan birnäçe adamlar bar. Olar şeýle ýagdaýda öz bedenlerini ýokardan synlap durandygyny aýdýarlar. Hatda olaryñ öñ ölenleriñ ruhy bilen gepleşendigini hem aýdýanlar az däl. Geliñ, bulary şeýle geñsi wakalary başdan geçirenleriñ öz dillerinden diñläliñ.

■ Özüniñ jaýyñ potologyndan synlan aýal

"Ikinji çagamy ýañy dogran wagtymdy. Endamymyñ agyry-ynjysy azalşypdy, men bolsa serhoş ýaly özümi ele alybilmän ýatyrdym. Birden ýokardan, potologa ýakyn bir ýerden özümi synlap oturandygymy duýdum. Men potologyñ deñesinden öz-özümi, lukmanyñ we onuñ kömekçileriniñ edip duran işini synlap durdym. Erbet gorkdum we bedenime dolanyp barmak üçin öz-özüme zor saldym. Çünki lukmanyñ meni öldi hasap etjeginden gorkýardym. Hernä, olar duýmanka bedenime gaýtadan gowuşdym. Olar meni agyr uka gidendir öýtdüler..."

■ Ölen ejesini gördi

"Men çaýhanada işleýärdim. Üstüme holodilnik gaýdyp agyr ýaralandym. Özümi dürsäp bilmänem çaşdym. Göwnüme bolmasa, öz-özümi ýokardan synlaýan ýaly boldum. Meniñ bedenimi göterip daşary çykardylar, bir stoluñ üstüne ýatyrdylar. Soñ men özümi diýseñ ýagty bir ýerde gördüm. Uçýardym. Nirä gitmek islesem, şo demde gitmek islän ýerime ýetýärdim. Wagt ölçegi we aralyk diýen zat meniñ üçin manysyz zada öwrüldi. Daş-töweregimde kimdiri birileri bardy. Olary göz bilen saýgarar derejede görýärdim. Olaryñ biri meniñ birmahal ölüp giden ejemdi. Ejemiñ maña "Gel, seniñ ýeriñ şu taýy" diýenini bilýän. Şo sesi eşden badyma bedenime dolanyp gelenimi duýdum..."

■ "Özümi şolar ýaly bagtly duýmandym…"

"Adaty gijeleriñ biridi. Kitap okap otyrdym. Uky basmarlap ugrady welin, kitap okamamy goýup, ýatmakçy boldum. Birdenkä özümiñ ikä bölünendigimi duýdum. Gapa tarap uçup barýardym, özümi juda bagtly hasap etdim, hemme zat aý-aýdyñ nuranady. Edil gapa ýetiberenimde düşekde ýatan göwräme gözüm düşdi. Aýalymy we çagalarymy ýada saldym. Olary we bedenimi taşlap gitmek namartlyk bolar diýdim-de, derrew bedenim bilen birleşdim. Özüme geldim we oýandym. Özümi ömürboýy şeýle bagtyýar hasap etmändim..."

■ "...Göwre bir hindir... jan bir guşdur..." *

Ýokarda gürrüñ berilen aýry-aýry üç wakanyñ biri operasiýada, biri seresapsyzlyk netijesinde şikes alan wagtynda bolupdyr, üçünjisi bolsa uka giden mahaly bolan zat. Meñzeş ýeri ~ adamyñ öz bedenini ýokardan görmegi. Getirip boljak şular ýaly başga-da ýüzlerçe mysalyñ hemmesinde hem şol bir ahwal gaýtalanýar. Göýä bedene rahatlyk gerek mahaly bu hadysa bolup geçýän ýaly. Bu boýunça dürli-dürli düşündirişler bar.
 
■ Astral ýolagçylyk

Parapsihologlar adamyñ öz bedeninden bölünip gaýtadan dolanyp gelmegine "astral çykyş" ýa-da "astral ýolagçylyk" diýip at berýärler. Bedeninden aýrylyp ýolagçylyga çykan bedene-de (ruh, jan) "astral beden" diýýärler. Astral beden hemme zada ukyply bolýar. Ol bedenden aýry isleýşi ýaly hereket edip bilýär.
Bedenden bölünip aýrylýan o närse näme? Laboratoriýa barlaglary bu babatda käbir takyklamalary ele saldy.
Ilki ölüp barýan näsagyñ agramy çekilipdir, derleme netijesinde ýitirilýän agram göz öñüne tutulypdyr we hasaba alnypdyr. Näsagyñ ölüme ýakynlaşýan her sagadynda 28 gramlyk ýeñleme bolýan eken. Ölüm pursatynda bolsa adamyñ bedeni bir demde 21 gram ýeñläpdir. Birnäçe ölüm pursaty surata alynanda, bedeniñ üstünde bulutsow şekiller peýda bolupdyr. Diýmek bedenden daşary çykýan nämedir bir zat bar eken. Ol zat ölüm pursatynda, ukuda ýa-da astral bölünmede fiziki bedeni boş goýýar. Ýogsa-da o "zat" biziñ ruh diýip atlandyrýan näbelli barlygymyzmyka?
 Görnüşinden astral beden fiziki bedeniñ arasyndaky baglanyşyk ýiten wagtynda ölüm hadysasy bolup geçýän bolmaly.

■ "Ten kapasy içre wagşy jan guşy, her dem perwaz eýläp, urnup durupdyr" * ýa-da biziñ hemmämiziñ başynda bu ýolagçylyga çykmak bar

Jan bilen göwräniñ bir-birinden aýrylmagy käte ukuda, käte uka gitjek ýa-da ukudan oýanjak bolnanda bolup geçýär. Köplenç ýiti huşundan gitmeleri, agyr keselleri başdan geçirende-de bolýar. Ýöne seýrägrägem bolsa adaty ýagdaýlarda-da şular ýaly ahwal gabat gelýär.
Jan göwreden çykansoñam, daş-töweregiñde hemme zat öñki-öñküligine galýar, ýöne görşüñ hemişekisinden birküç metr ýokardan bolýar. Muny başyndan geçirenler öz bedenini ýokardan synlap bilipdir. Olaryñ belli bir bölegi bolsa göbek bagyna (eşen) meñzeş bir zat bilen bedenlerine baglanandygyny görüpdirler. Bu pursaty başyndan geçirenler köplenç özlerini bagtly duýupdyrlar we ýeñläpdirler. Demir, beton, daş, agaç ýaly gaty jisimli diwarlardan we gapylardan arkaýyn zymdyrlyp geçipdirler. Düşen ýagdaýynyñ nämedigini duýup ýetişenler şobada agyr stresi başdan geciripdirler. Derrew başlanan howsala netijesinde adam özüni ýene-de bedeninde duýupdyr.
Ýokarda-da aýdylşy ýaly, kämahal şeýle ýagdaýda öñ ölen garyndaşlaryny, käbir tanyşlaryny görenlerem bar. Şo sanda, fiziki jisime we janly adama hiç hili galtaşylmandyr, gatnaşyga geçilmändir.Wakanyñ başynda we ahyrynda duýulan esasy duýgular ~ bir boşluga gaýyp düşmek we özüñi ysmaz bolan ýaly duýmakdyr. Aslynda bu iki duýgyny bilmeýän ýok, hususanam uka gidilen wagtynda bir boşluga düşen ýaly bolmak we onuñ yzysüre gelen üýtgeşik gorky hemmämize-de tanyş bolmaly. Hereket etjek bolýarys, nämüçindir hereketem edip bilemzok, hamala özümizi ysmaz bolan ýaly duýýarys. Haýsydyr bir göze görünmeýän näbelli güýç bizi saklaýar, ýagny bedenimiz özüne erk edip bilmeýär.
 
■ Yslam dininde ruh we beden

Yslamda ruhuñ barlygyna bolan ynanç iñ esasy ynançlaryñ biridir. "Gurhanda" ruhuñ Allanyñ emrinde bolýandygy we bu ylahy bilimiñ juda az mukdarynyñ adamlara berilýändigi aýdylýar. (Seret "Isra" süresiniñ 85-nji aýaty).
"Fejr" süresiniñ 27-30-njy aýatlarynda Allatagala gönüden-göni ruha ýüzlenýär.
Hadys tefsirlerinde Hezreti Muhammediñ (s.a.w) ruh barada aýdan birnäçe sözleri bar. Ymam Buharynyñ "Sahyh Hadysynyñ"  "Enbiýa" bölüminde Hezreti Muhammediñ (s.a.w) şeýle sözleri getirilýär:

"Ruhlar jynslar hökmünde topar-topar bolup ýaşaýarlar, käbirleri biri-birini tanaýar, käbirleri tananok". 

Beýik türkmen şahyry Möwlana Jelaleddin Rumy ruhuñ ukuda bedenden aýrylýandygyny ýazypdyr. Şahyr "Mesnewisinde" muny hasam jikme-jik suratlandyrýar:
"Jan atlaryny eýersiz galdyrar, bu syr ölümiñ doganydyr, syrydyr. Emma gündiziñ gaýdyp gelmegi üçin aýaklaryny uzyn ýüp bilen dañyp goýar. Jan boşlukda içlik (подшерсток) ýaly gizlindir, beden bolsa ýorganyñ aşagynda agynar durar. Sen bedensiz bir bedeniñ eýesisiñ".

Ibn Sina adamyñ ruh bilen bedenden ybaratdygyny aýdypdyr. Beden nebsiñ hereketlenmegine taýýar bolanda ruh bedene ugradylýar we bakylyga gowuşýar. Ol islendik wagt bedenden aýrylyp biler, ýöne aýrylansoñ hiç hili ýok bolup gitmeýär.
Başga bir beýik alym Ymam Gazaly adamyñ bedeninde başga bir barlygyñam bardygyny, onuñ iñ esasy we durnukly barlyk bolan ruhdugyny ýazýar. Gazalynyñ aýtmagyna görä, ruh bedeniñ içinde däldir, ony wagt we belli bir ýer bilen çäklendirip bolmaýar.
Yslamyýetde we tasawwufda ruhuñ barlygyna gutarnykly ynanylýandygy üçin ruh we beden gatnaşygyna aýratyn üns berilýär. 
"Mesnewiniñ" birnäçe ýerinde, Ahmet Eflakynyñ "Aryflaryñ söhbetleri" kitabynda köpsanly öwlüýäzadalaryñ, erenleriñ we welileriñ hekaýatlarynda ruhuñ islän wagtynda ýa-da öz islemeýän wagtynda bedenden aýrylyşy gürrüñ berilýär. Bu hadysa köplenç keramat ýa-da gudrat hasap edilipdir.
Şeýh Bedreddin "Waridat" atly eserinde muny şeýle beýan edýär:

"Käte süññüm ýeñläp ýelek ýaly bolýan, fiziki bedenim şo barlygymyñ kopiýasydyr. Bu ýelek kimin barlyk beden şekilli göze görünýär. Edil buguñ goýylaşmazdan öñ görünmeýşi ýaly. Bug goýylaşanda bulut şekiline girip görünýär"

■ Astral çykyş beýleki dinlerde

Induslarda adamyñ üç bedenden ybaratdygy öwredilýär. Bular fiziki, ýesirçilikli we ruhy bedenlerdir. Taoist taglymatda adamyñ bedenine älemiñ absolýut energiýasynyñ bir zerresiniñ ýerleşdirilýändigini we oña-da ruh diýilýändigini aýdylýar. Bu ruhy energiýa ylym netijesinde fiziki bedeniñ daşyna çykyp biler. Günbatarda-da bu ýagdaý Gündogar ynançlaryndan gaty bir tapawutlanyp duranok. Hezreti Isanyñ (a.s) hawarysy St.Paul adamda ruhy we tebigy iki bedeniñ bolýandygyny aýdypdyr.
Hezreti Isa (a.s) "Injilde" şeýle diýýär:

"Şeýle bir adamy tanaýaryn welin, ol öz bedeniniñ içindemi ýa daşynda? Hudaý bilmese bilibiljek ýok"

(Seret: "Injil", "Korintians 2/12:3)

Dante Aligýeri özüniñ meşhur "Hudawy komediýasynda" şeýle ýazýar:

"Ýaradyjy güýç bedeniñ gurluşy tamamlanansoñ, oña täze bir ruh üfleýär. Wagty gelende ruh bedenden aýrylýar, jismany güýçler (beden) dilsiz-agyzsyz galýar".

1195-nji ýylda Italiýanyñ Paduýa şäherinde ýaşaýan keramatly Sent Antuanyñ keramatlarynyñ arasynda onuñ öz bedenini bir buthanada goýup, başga bir buthana gidendigi we ol ýerde görünendigi mälimdir.
Gadymy müsürliler astral bedeniñ adam ýüzli guşdugyna ynanýardylar. Olaryñ pikirine görä, adam ölende guş fiziki bedeni terk edip onuñ daşynda pel-pellemäge başlapdyr.

■ Ölüm gorkusy aradan aýrylýarmy?

Ähli astral çykyş wakalary amala aşanda, adamlaryñ garaýşy düýpli özgerişe uçrapdyr.
Elbetde, ilkinji üýtgeşmä uçraýan zat adamyñ ölüme bolan gorky duýgusydyr. Ölüm gorkusy we aýylgançlygy şobada zym-zyýat bolupdyr. Ýöne bärde bir zady ýatdan çykarmazlyk gerek. Astral aýrylma hadysasyny başdan geçirendigini özü-de bilmeýän adamlar kändir. Belki-de, ölümiñ syry hem ony bilmezlikdedur.
Nýu-Ýorkuñ Planetalarara ylmy-barlag institutynyñ başlygy doktor Karl Sagan bu pikir bilen ylalaşmaýar. Onuñ pikirine görä astral aýrylma ölüm bilen däl-de dogluş bilen baglanyşyklydyr:

"Her bir adam ölüm ýurdundan gaýdyp geliş ýolagçylygy ýaly ahwaly başyndan geçirýär. Uçmak ýa-da gaýmalamak duýgusy garañkylykdan aýdyñlyga çykyşdyr, ol bu synagyñ aýratynlyklaryndandyr. Hadysany ümüş-tamyşlykda zordan diýen ýaly saýgaryp bolýar. Şeýdip täsin bir ýatlama janlanýar. Wakalar biri-birine meñzeş we diýseñ sazlaşyklydyr. Astral aýrylmany ähli adamlar başdan geçirýär. Bu dogluşyñ alamatydyr".

Kim bilýär, megerem, Saganyñ aýdyşy ýaly wagtlaýyn howp-hatar abanan pursatynda ýa-da aşa duýgulanan wagtlarymyzda dogluş pursaty yza saralýandyr?.. Doglanda garañkylygyñ yzda galmagy, bir bedeniñ içinden bir bedeniñ daşa çykmagy, ýagny boşluga gaýyp düşmek we rahatlanmak duýgusy, gaýgy-gamyñ öz ýerini erkinlige we ýagtylyga bermegi biziñ hemmämiziñ başdan geçirýän pursatlarymyzyñ gaýtalanmasydyr...
Sagan bizi arkaýynlyga salmaly ýerde, pikirimizi hasam bulaşdyryp taşlaýar. Çünki biziñ añymyza derrew dogluşyñ we ölümiñ şol bir zatdygy baradaky taglymat gelýär. Şeýle wakalarda gabat gelýän ýene bir üns berilmeli zat bar. Olam, näme üçin bu ahwallary başyndan geçirenler öñ ölen garyndaşlaryny görýär ýa-da başga biriniñ edýän işini synlap bilýär? Ynha, Saganyñ pikiriniñ nädogry ýeri. Belki-de, onuñ bu pikirini puja çykaryp biljek ýüzlerçe deliller başga-da bardyr. Belkäm, astral aýrylmalar her pursatda bolup durýandyr we hut şu günüñ özünde şu ýazgyny okan birnäçe kişiniñ başyna gelip biler. Hernäme-de bolsa, ünsli boluñ. Belki-de, günleriñ bir güni şol gören zatlaryñyzy ýazga geçirip şu saýtda okyjylara ýetirersiñiz...

# Internet maglumatlary esasynda taýýarlandy.

_______________________________________

* Makalanyñ içinde rubrika edilip alnan setirler Magtymgulydan.