Häziriñ ynanylýan "Hudaý Isasy" öñki dinlerden geçen obrazmy?

HÄZIRIÑ YNANYLÝAN "HUDAÝ ISASY" ÖÑKI DINLERDEN GEÇEN OBRAZMY?

• Hristian ynanjynda:

Hudaý Isa - 25-nji dekabrda Beýtullahimde boý gyz Merýemden dünýä indi. 12 ýaşyna gelende çagalaryñ mugallymydy. 30 ýaşanda Jon tarapyndan çokundyryldy. Isanyñ on iki hawarisi bardy. Kesellän adamlary sagaltmak, suwda ýöremek, ölüleri direltmek, suwy şeraba öwürmek ýaly mugjyzalary görkezýärdi. "Hudaýyñ ogly", "Alfa we Omega", "Tañrynyñ goýuny" ýaly atlary bardy. Hawarilerinden Ýahudanyñ dönükligine uçrap, 30 kümüş teññä satylandan soñ haça çüýlendi. Jaýlananyna üç geçenden soñ direlip, uçmaha gidendigine ynanylýar.

• Gadymy Müsür ynanjynda:

Gor (Hor, Horus) - 25-nji dekabrda boý gyz Isida-Meriden dünýä inenmiş. Gadymy Müsür mifologiýasynda ol asmanyñ (Günüñ) hudaýydyr. Ol Osiris we Isidanyñ ogly. 30 ýaşanda Anup tarapyndan çokundyryldy we öz işine başlady. Goryñ 12 hawarisi bardy. Kesellileri sagaltmak, suwuñ üstünde ýöremek ýaly mugjyzalary bardy. Tifonyñ dönükligine ucrap, haça gerildi. Jaýlananyna üç geçenden soñam täzeden direldi.

• Gadymy grek mifologiýasynda:

Attis - Frigiýanyñ hudaýy. 25-nji dekabrda boý gyz Nanadan doguldy. Haça çüýlendi, jaýlandy, üç gün geçensoñam direldi.

• Hindi ynanjynda:

Krişna - Hindistanyñ krişnasy boý gyz Dewakiden doguldy. Hawarilerine mugjyzalar görkezýärdi. Olam ölenden soñ direldi.

• Gadymy grek ynanjynda:

Dionis - grekleriñ Dionisi 25-nji dekabrda boý gyzdan dünýä indi. Ol gezende mugallym bolupdyr. Suwy şeraba öwürmek ýaly mugjyzalary görkezipdir. "Alfa we Omega" ady bilen ýatlanypdyr. Olam ölenden soñ direlipdir.

• Gadymy pers ynanjynda:

Persiýaly Mitra - 25-nji dekabrda boý gyzdan dünýä indi. 12 sany hawarisi bardy. Bulam ýokarda agzalan mugjyzalardan görkezerdi. Ölenden soñ üç gün geçende jaýlanan ýerinden täzeden dünýä indi. Mitranyñ mukaddes güni ýekşenbe günüdi"
(Seret: Jemil Meriç "Bir dünýäniñ işiginden")

Jemil Meriçiñem ünsi çekmek islän "Hudaý Isanyñ" has öñki dini ynançlardan alynma ähtimallygynyñ näderejede güýçlüdigi. Ateistleriñ "Zeitgeist" dokumental filminde-de şu meseläniñ üstünde jikme-jik durlup geçilýär. Pygamber Isanyñ (a.s) Hudaý Isa dönderilmeginiñ netijesi hökmünde ony tassyklap biljek hekaýaty adamlara aýdyp bermelidi. Tarsusly Pawel we hristianlygy kabul edenem bolsa, ýüregi hemişe paganlygyna galan Rim imperatory Konstantin ýalylar geçmişdäki gadymy ynançlardan hekaýatlar we paganist elementlerden doldurylan hristianlygy ýaýdylar. Şeýtmek bilen Paweldir imperator Konstantin pagan medeniýetini hristianlyk bilen utgaşdyryp, öz dini ynançlarynyñ ýitip gitmezliguni gazandylar.
Merýem enäniñ heýkelleri, Isanyñ heýkelleri we başgalar, butlar (ikonlar), haç pagan dininiñ hristianlygyna geçendiginiñ alamatlarydyr.
Pygamber Isany (a.s) Hudaý Isa öwürmek başga-da käbirleriniñ bähbidine boldy, olam buthana we papalykdyr.
Ylahyýetçi alym M.Yslamogly bu barada şeýle diýýär:

"Ýeri doldurylmaýan söýgi zäherlenýär. Ine, hristianlaryñ Isa pygambere (a.s) bolan söýgüsi şular ýaly söýgidir. Muny kim inkär edip biler? Hezreti Isa (a.s) zäherli söýgi netijesinde hudawylaşdyrylansoñ, pygamber Isa ýom-ýok boldy. Üçlükçi (üç mukaddes ruha ynanýan) buthana Isany nusga alanok. Özüne eýerýänlere "Isa ýaly boluñ" diýip bilmeýär. Nädip diýsin? Muny diýmek, "Hudaý boluñ" diýmek bolýar-a. Şonuñ üçin bu gezek buthana eserdeñligi elden bermän Hezreti Isadan boşadan pygamberlik derejesine özüni oturdýar. Isanyñ söygüsinden ýaña Isany öldüren Paweliñ dilinde hakyky ýüzüni görkezýär."
(Seret: Mustafa İslamoğlu "Efendim")

Yslamoglynyñ aýdyşy ýaly, pygamber bolasy gelýänler pygamberlerini hudaý etdiler, şeýtmek bilen olar onuñ derejesinde hökmürowanlyk gurup, şol derejäniñ adamlaryñ gözündäki ygtybaryny we hormatyny ulanmak islediler. Şeýtmek bilen şol derejäniñ güýjüne erbetligiñ hasabyna ulanyp, awtoritar režimlerini berkitmek islediler. Şular ýaly zatlary jöhit dininde-de (iudaizm) ulandylar. Ýewreý hahamlary (ruhanylary) awtoritarlaşdylar. Yslamda-da synanyşmalar boldy. Ilki Hezreti Muhammede (s.a.w) "Ol Allanyñ söýgüsi, ol iñ beýik ynsan, ol adamdan has ýokary barlyk (göýä oña bolan söýgi bilen ony beýgeldýärdiler) diýdiler, ýöne bu duzakdan başga zat däldi.
Biziñ hilegärlerimiz (Ony aşa beýgeldýänler) has soñ "biz onuñ ýaly bolup bilmeýäs, ol pygamber ahyryn, ol erbetliklerden saplanan, ol günäsiz, arassa, bagyşlanan, ezelden saýlanan, biziñ oña eýermegimiz mümkin däl" diýip, pygamberimizi yzyna eýerip bolmajak derejä ýerleşdirdiler. Hezreti Muhammedi hudaý yglan eden tarykatlaram boldy. Ýogsam bolmasa, Kuran öwran-öwran "pygambere eýeriñ" diýýändigine garamazdan. Şeýdibem pygamberlik derejesine öz alymlaryny, şeýhlerini, hojalaryny, öwlüýälerini, ymamlaryny, öñbaşçylaryny oturtdylar.
Pygamber kürsüsine şeýhlerini, hojalaryny, ymamlaryny, öwlüýälerini, öñbaşçylaryny oturdanlary bilen oñmadyklaram boldy. Has soñky gelen nesiller bolsa işi mazaly sozdy we "biz näme etsegem şol tagsyrlar ýaly bolup bilmejegimizi" aýtdylar. Beýigiñ diñe Alladygy aýdylýan dinimizde hökmürowanlyk we güýç awtoritarizmini ýola goýmak üçin nijeme beýikleri toslap tapdylar, birgiden hyýaly dereje-mertebeleri oýlap tapdylar. Bu hökmürowanlygy döretmek islänleriñ köpüsi şolardy diýip biljek däl, beýdenleri az. Ýöne muny asyl şeýdenler şol ymamlaryñ, liderleriñ yzyna eýerijilerdir.

Fehmi UÝAR.