Gelnejemiñ aglan güni

GELNEJEMIÑ AGLAN GÜNI

Megerem, ol öz agysyny aglaýardy öýdýän... Bir gün, iki gün... on gün... Men oglan - hemmesi gözümiñ öñünde: ýaş, owadan gelnejem iki elini ýüzüne tutup, möññürip-möññürip aglady, towlanyp-towlanyp ters aýlandy, burlup-burlup horkuldady, soñabaka bolsa, towy giden ýüp ýaly, ysgyn-mydarsyz süýndi ýatdy. Kalbynyñ çuñundan añyrlardan bir ýerden gaýdýam sarsgyn köşeşer ýerde köşeşmedi. Çişen ýürek gaýtgyny bilmedi...
Hawa, şol gün onuñ ÝERDÄKI TAÑRYSYNYÑ - adamsynyñ patasyny aldylar. Ýaş Orazguly Haýdaryñ jahandan gaýdyş edenini öz ojagynda boýun aldylar. Geljek geldi. Gitjek gitdi. Soñra...
- Gelin, biz senden razy, taňryýalkasyn...
Goja kişi yzyny aýdyp bilmedi. Üç nokadyñ ýerindäki sözleri aýtmak häzir oña oglunyñ ölenini boýun almakdanam kyndy.
Gelin baryna düşündi - onuñ rugsadyny berýärdiler. Ynha, ýaş gelniñ ölümdenem beter gorkan pursaty... Her hal mertlik edip, gürrüñi soñuna ýetirmelidi. Ol özüne zabun zor salyp, şu sözleri diýdi.
- Atasy, meni kowmañ!..
Iki eli bilen ýüzüni tutan gelnejem bir möññürdi-de, ýüzinligine ýazylyp gitdi. "Wah, gelin jan!" diýip, enem pahyr gelnini gujaklanynda, sakgalsaýy ýaş goýberýän garry atam öýden çykyp gitdi. Bu eýmendiriji suraty meniñ oglan gözlerim, ynha, indi çap saçyma ýetirdi.
Ýyllar geçdi. Meniñ ýüzi bugdaý suwuna ýuwlan ýaly owadan Gurbangözel gelnejem agalarymyñ ogullarynyñ birini ogullyga alyp, öz ojagynda oturdyp garrady. Bir günem toýda awtomobil heläkçiligine düşüp, ýurduny täzeledi. Agamyzyñam şol dereksiz ýitişi boldy...
Oglanlygymdan sarsan ýürek meni hiç wagt sypdyrmady, misli agzymdan päki ýöredýän ýaly, şol awady durdy. Gelnejemiñ ykbaly, ýene-de kän-kän ýanan gelinleriñ ykbalyna birigdi - olar bolsa kändi, juda kändi. Olar örän mert we gaýratlydylar. Zenan bolup çeken ýüklerini birentek erkeklerem çekip biljek däldi...
Şeýdip, şu goşgy ýazyldy. Gelneje, bizden razy bolaweri!

*   *   *

Uruş ýatdy. Aý aýlanyp, ýyl geçdi,
Patasyn aldylar onuñ ýarynyñ.
Aýallar ses etdi saçlaryn ýaýyp,
Ýarylyñ siz, gara ýerler, ýarylyñ.

Geljek geldi, gitjek gitdi, sowuldy,
Gaýynata gelnj çagyrtdy öýne.
Iki ölünýän gün işigiñ kakdy,
Pyşyrdady: "Tañrym, namysa goýma".

Boýun almalydy ogluñ ölenni,
Gelniñ öñünde-de açmaly ýoluñ.
Diýdi: "Ir gitdiñ-le, wah, iner ogul,
Atañ çal başyna atdyñ ykbalyñ".

Ýylanyñ agzyna gelen guş ýaly,
Hanha, ol biçäre çugtdyryp otyr.
Añýar - bu çakylyk ýöne ýere däl,
Häzir bir söz aýdar, bagtyny ýatyr.

"Razy, gelin, senden, tañryýalkasyn,
Alnyñ-bagtyñ açyk bolsun dünýäde.
Ýöne gol ýaýradyp bilmediñ, oglum,
Aý, hawa-da... Onam özüñ bilýäñ-dä...

Ynha, indi gitseñ, ak ýollar diläp,
Ähli pes zatlara sowluñ diýerin.
Otursañam şu çal kelle dik bolsa,
Ogul ýerni tutan oglum diýerin".

Gelin ýüzinligne ýazylyp gitdi,
Misli bir ak jeren duş gelen - güllä.
Eginler silkinip, horkulda ýazdy,
Diñdirip bolmady ony on günläp.

Şu ojakda görlen ýagşy günleri,
Tasdan gark edipdi gözýaşyñ sili.
Ýürek sarsgyn alyp, endiräp durdy,
Kyrk sekizde ýeriñ yranşy ýaly.

Besdir, muñ yzyny ýazmaýyn indi,
Ýazaýyn diýsemem, ýazyp biljek däl.
Ýaryna garaşyp, garran gelini,
Ýazgarmandym, ýok, ýazgaryp biljek däl.

Baýram JÜTDIÝEW,
Türkmenistanyñ halk ýazyjysy.