"Men her gün jahyllygymyñ astynda ezilýärin"

"MEN HER GÜN JAHYLLYGYMYÑ ASTYNDA EZILÝÄRIN"

Damla Karakuş professor Jelal Şengör bilen taýýarlan "Seniñ jahyllygyñ meniñ durmuşyma täsir edýär" ("Senin Cahilliğin Benim Yaşamımı Etkiliyor") atly gürrüñdeşlik kitaby hakda "Bu kitapda kalbyny gök ýüzüne aldyran, aýaly Oýa hanymy her pursatda yrza etjek bolýan, ogly Asyma elmydama açyk göwünli kaka bolan, howlusyndaky ýapraklaryñ bir gün pil, ýene bir gün kebelek bolşuna geñ galmagy we olardan ruhlanmagy başarýan, "Men hemişe dynç alyşda" diýip, söýýän işiñi etmegiñ gymmatyny görkezip bilýän, hernäçe "Jahyllygymyñ astynda ezilýärin" diýse-de, janly ensiklopediýa hökmünde köp zat öwrenip bolýan we munuñ hiç tükenmejek çeşmesi Jelal Şengöri ýakyndan tanarsyñyz" diýýär.
Damla hanym bilen onuñ taýýarlan ilkinji gürrüñdeşlik kitaby hakda pikir alyşdyk. Onuñ aýdýanlary şeýle bir gymmatlydy welin, çañ basyp giden tekjelerde saklanyp galan kitaby köpçülige ýetiren ýaly begençden doludy...

Damla Karakuş we professor Jelal Şengör

Käbir nazy-nygmatlar, käbir yslar, käbir ýurtlar özboluşly we endemik bolýar. Käbir adamlaram şeýle...
Damla-da meniñ nazarymda endemik ruha eýe, gelip çykyşy boýunça dolulygyna kitaplaryñ arasynda ýetişen awtor.
Türkiýede ýeri öwreniş ylmy bilen birlikde birnäçe ugurda giñden tanalýan professor Jelal Şengör bilen taýýarlan gürrüñdeşlik kitaby-da okyjylaryñ dykgatyna ýetirildi.
Damlanyñ mundan öñem birnäçe gürrüñdeşligini okapdyk, ol birinji gezek şeýle kitap bilen öñümize çykýar.
Damla hanymdan ilki bilen Jelal beýiñ özüne iñ köp täsir eden sözüni sorasym geldi. Şol sözem maña şeýle bir täsir etdi welin, bu ýazgymyñ sözbaşysy boldy:
"Men her gün jahyllygymyñ astynda ezilýärin".

Damla Karakuş

Türkiýede birnäçe gatlakdan položitel-otrisatel tankydy bellikleriñ jümmüşinde oturan kitabyñ döreýşini Damla Karakuş şeýle sözler bilen beýan etdi:
- Aslynda öñünden meýilleşdirmändim, emma "Masa Kitap" neşirýatynyñ kollegiýasy bolup, gürrüñdeşlik kitaplaryny taýýarlamak pikirimiz bardy. Täze açylan "Masa Kitap" neşirýatynyñ eýesi Gamze Iýem bilen turuwbaşdan bu barada maslahatlaşyp ýörkäk, 6-njy fewralda 11 şährri harap edip taşlan aýylganç ýer yranmasy bolup geçdi. Saña-da ýiti täsir eden ol ýer yranmasy, elbetde, biziñem ümzügimizi üýtgetdi. Elbetde, etsem-petsemlerimiziñ üstünde pikir alyşýarkak, düzen sanawymyzda Jelal Şengörem bardy. Ýer yranmasyndan soñ Jelal halypadan ikiçäk soramaly zatlar şeýle bir köpdi welin, ilkinji gürrüñdeşlik kitabymyzy şondan başlamagy müwessa bildik.
Hawa, kitabyñ ady Jelal Şengörüñ indi dillere dessan bolan sözi "Seniñ jahyllygyñ meniñ durmuşyma täsir edýär".
Damla hanymdan eýýäm şygar hökmünde durmuşymyza aralaşan bu jümläni kitabyñ ady hökmünde saýlap almagynyñ sebäbini soradym.
- Bilşiñ ýaly, Jelal mugallym muny saýlaw döwrüne taýýarlyk görlüp ýörkä aýdypdy. Muny şo durşuna gürrüñdeşligimiziñ dowamynda-da pikir alşypdyk. Jahyllyk, jahylyýet hakda gürrüñdeşligimiziñ boýundan başyna pikir alşyp geldik. Kitabyñ adyny goýmak üçin Gamze bilen maslahat edenimizde-de, eýýäm adynyñ taýýar duranyny gördük - diýýän Damla hanym pikirleriniñ Jelal mugallym tarapyndanam halanandygyny aýratyn nygtap geçdi. - Kitap heniz täze, emma ep-esli okyjy gazanan bolsa gerek. Dogrymy aýtsam, meñ özüm-ä okyjylardan geljek seslenmelere sabyrsyzlyk bilen garaşypdym.
Kitap çap edilenden soñ özi hem-de Jelal Şengör faktoryndan gelip çykýan öwrülmeleriñ köplügini duýýandygym üçin soraman durup bilmedim. Okyjylardan sosial mediýa arkaly köp sanly seslenmeleriñ gelýändigini aýdan awtorymyz Damla hanym soragyma şeýle jogap berdi:
- Özüm barada aýdanymda, ýakyn töweregimde gowy garşylandy. Mysal üçin, uzak wagtlap görmän ýören klasdaşym kitaby görüp, sosial mediýanyñ üsti bilen gutlagyny ugratdy. Şular ýaly zatlar adamy diýseñ begendirýän eken...
Jelal Şengör faktoryny hakda aýdanymyzda, onuñ şeýle bir köp janköýeri bar welin, kitaba gelýän seslenmeleriñ yzy üzülenok. Adamlar onuñ bilýän zatlaryndan peýdalanmak isleýär. Biziñ düýp maksadymyzam şudy. Onuñ dana pähim-paýhasyndan şeýle bir peýdalandyk welin, muny eşitdirip bilen adamlarymyza eşitdiresimiz geldi.
Şol sanda kitaba goýlan ady juda agyr görüp, nägilelik bildirýänlerem bar. Ýöne umuman alanda gowy seslenmeleriñ gelendigini aýdyp bilerin.

Munuñ bilen birlikde ýene bir gyzyklanan zadyn Jelal beýiñ kitap hakdaky pikirleridi.
Damla hanym bu soragyma-da şeýle jogap berdi:
- Jelal halypa bilen başyndan bäri kitabyñ her sahypasyny paýlaşyp geldik. Beýtmek meniñem, neşirýatyñam, Jelal halypanyñam bähbidine boldy. Alym bu kitaby mugallymlaryñ we ene-atalaryñ has köp okamagyny isleýändigini aýdypdy. Maña-da sosial mediýa arkaly mugallymlardan, ene-atalardan, aýratynam enelerden köp hat gelýär. Adamlara ýakyn durup bilendigimize begenýärin. Kitabyñ entegem köp adama gowuşjakdygyna ynanýaryn.
Sözümiñ soñunda siziñ bilen paýlaşmak üçin awtorynyñ kitapdan iñ halaýan sowal-jogabyndan birini paýlaşasym gelýär. Ol sitata şeýle:
Her beren sowalymy Jelal halypanyñ ýöriteläp jogap berenligi üçin gowy görýärin. Emma meni hasam begendiren ýene bir zat bar diýip pikir edýärin, şony aýdyp bilerin.
Halypadan "Jahyllyk sizi häzir has beter biynjalyk edýärmi, ýa-da öñdenem kynmydy?" diýip soranymda, şu jogaby berdi:
- Jahyllyk meni hemişe biynjalyk edip geldi. Bilýänsiñiz, Mosart çagaka erbet saz ýañlanan wagty aglap-aglap gaçýan eken. Jahyllyk maba şolar ýaly täsir edýär. Jahyl adamlara hiç sabyr-takat edip bilemok".
Käte kiçijik bir uçgun bilen tümlükler ýagtylýar, käte-de ýene şol uçgun bilen hemme zady ýakyp-ýok edip bolýar".
Damla hanym ony nirede nähili ulanjagymyzyñ gollanmasyny ýazypdyr.
Sag-salamatlykda, sungat bilen galyñ...

Wahap AÝDOGAN,
suratkeş.
@san_artt

Ýekşenbe, 13.08.2023 ý.

Fotosuratlar: Murat Aryk