02:34 Azerbaýjanda türkmenleriñ ýaşaýan ýerleri bilen baglanyşykly geografik atlar | |
AZERBAÝJANDA TÜRKMENLERIÑ ÝAŞAÝAN ÝERLERI BILEN BAGLANYŞYKLY GEOGRAFIK ATLAR
Taryhy makalalar
■ Akgoýunly Azerbaýjanyñ dürli raýonlarynda obalar. Akgoýunly tire ady. Gadym zamanlarda akgoýunlylaryñ baýdagynda ak goýnuñ şekili bolup, ol baýlygy, bolçulygy we güýji añladypdyr. Diýmek, akgoýunly, aslynda oñondan emele gelen atdyr. ■ Arabaçy Barda we Kebelek raýonlarynda obalar. Bu ady "araba ýasaýanlar" diýip düşündirýärler, emma onuñ arabaçy taýpasy bilen baglanyşygynyñ bolmagy gaty mümkindir. ■ Baýat Agjabedi, Guba, Neftçala, Ujar, Şamahy, Şuşa raýonlarynda obalar. Baýat - tire ady. ■ Çakyrly (azerbaýjança Çahyrly) - Gökçaý, Jebraýyl, Masally raýonlarynda obalar. Çakyr (çakyrly) - tire ady. Şeýle etnotoponim Lebap welaýatynyñ Kerki etrabynda-da bar. ■ Çekirli (azerbaýjança Çäkirli we Çäjirli) - Kürdemir, Şamahy we Şäki raýonlarynda obalar. Çekirli - tire ady. Çekir diýen obalar Lebap welaýatynyñ Halaç we Kerki etraplarynda-da bar. ■ Çendirli Gazak raýonynda oba. Çendir (çandyr) - tire ady. (Ýurdumyzyñ Magtymguly (öñki Garrygala) etrabynda-da Çendir diýen oba bar -t.b.). ■ Çowdar Daşkesen raýonynda oba. Bu at çowdur taýpasy bilen baglanyşykly bolsa gerek. ■ Deweçi (azerbaýjança Däwäçi) - raýon, çeşme, demirýol menzili. Deweçi (düýeji) - taýpa ady. ■ Deweçibazar Deweçibazar raýonynda oba. Oña bazaryñ, bazara bolsa şu ýerdäki deweçi (düýeji) taýpasynyñ ady dakylypdyr. ■ Dügerli (azerbaýjança Düjärli) - Şamhor raýonynda oba. Düger (tüwer) - tire ady. A.Alyýew bu adyñ, ýagny dük ("müñ) är sözüniñ "müñbaşy" manysynda ýüze çykandygyny belleýär. ■ Eýmir Agdaş raýonynda oba. A.Alyýew bu ady, şonuñ ýaly-da Kedebek raýonyndaky Emir diýen obanyñ adyny eýmir taýpasy bilen baglanyşdyrýar. ■ Galaç Niýal dag ulgamynyñ bir bölegi. Galaç (Halaç) - XIII asyrda Horasandan we Eýrandan Azerbaýjana geçen taýpanyñ ady. ■ Garagoýunly Gazak we Kedebek raýonlarynda obalar. Garagoýunly - XV asyrda Azerbaýjana gelen oguz-türkmen taýpasy. Obalarda şol taýpanyñ wekilleri ýaşaýarlar. Öñ garagoýunlylaryñ baýdagynda gara goýnuñ şekili bolup, ol baýlygy, bolçulygy we gûýji añladypdyr. Diýmek, garagoýunly ~ oñondan emele gelen atdyr. ■ Garamandag Agdam raýonynda dag. Bu at garaman tiresiniñ ady bilen baglanyşyklydyr. ■ Garamanly Baku-Astara aralykda demirýol menzili; Gökçaý raýonynda oba. Garaman - tire ady. ("Garaman" sözi adam ady görnüşinde we urug ady bolup ýurdumyzyñ Magtymguly etrabynyñ daglyk ýerlerinde ýaşaýan nohurly taýpasynda hem gabat gelýär -t.b.) ■ Gargarçaý Stepanakertde we Gazak raýonynda çeşmeler. A.Alyýew bu adyñ düzümindäki gargar diýen etnonimi ärsarylaryñ düzüminde duş gelýän gargar tiresi bilen baglanyşdyrýar. ■ Halaç (azerbaýjança Häläç) - Salýan raýonynda oba. Halaç - taýpa ady. (ýurdumyzyñ Lebap welaýatynda-da Halaç etraby bardyr -t.b.) ■ Kyryhly Kasym Ysmaýylow, Tawuz, Hanlar raýonlarynda obalar. Kyryhly - mongollaryñ çozuşy döwründe Azerbaýjana gelen owşar türkmenleriniñ bir tiresidir. ■ Polatly Azerbaýjanyñ günbatar raýonlarynda obalar. Polatly - tire ady. Şeýle tire Lebap welaýatynyñ Halaç etrabynda-da bar. ■ Salyr (azerbaýjança Saler) - Şamhor raýonynda oba. Salyr - taýpa ady. ■ Saýatly (azerbaýjança Saatly) - raýon, şäherçe, demirýol menzili. Saýatly (saatly) - XI asyrdan başlap Azerbaýjana göçen seljuk türkmenleriniñ bir tiresidir. ■ Türkmen Gökçaý raýonynda oba. Şu töwereklerde akgoýunly we garagoýunly türkmenler ýaşaýarlar. ■ Türkmendüşen Gah raýonynda ýer ady. Bu at türkmenler bilen baglanyşyklydyr. # Soltanşa Atanyýazowyñ "Türkmenistanyñ geografik atlarynyñ düşündirişli sözlügi" kitabyndan. | |
|