Gurbannazaram "Goşakelle" bolupmydy?

GURBANNAZARAM "GOŞAKELLE" BOLUPMYDY?

Haýsy Gurbannazaryñ gürrüñi? Elbetde, Gurbannazar Eziziñ! Onda goşakelleli gürrüñ nireden geldi?
Geliñ, men muny ýeke-ýekeden düşündireýin. Mundan ýigrimi üç ýyl ozal, has dogrusy, müñ dokuz ýüz ýetmiş üçünji ýylyñ birinji ýanwarynda "Edebiýat we sungat" gazetinde "Goşakelle" ady bilen ýörite satira-ýumor sahypasy berlipdi. Ony döredenlerem, materiallaryny ýazanlaram ýurdumyzyñ belli ýazyjy-şahyrlarydy. Ýöne "Goşakellede" awtorlaryñ ady görkezilmezdi. Şonuñ üçinem olaryñ köpüsi nämälimligine-de galypdy.
Hawa, Gurbannazar Ezizem "Goşakelle" bolup görüpdi. Onuñ "Goşakellä" ýene-de bir zatlar ýazjak diýýäni çala ýadymda. Arman, "Goşakelläniñ" ömri gysga boldy. Şonuñ bilenem Gurbannazaryñ gatnaşygy-da kesildi.
Bary-ýogy otuz bäş ýaşap klassyk derejesine göterilen Gurbannazar Ezizem ýerlikli degişmäni, gülüşmäni gowy görýärdi. Ol gülkiniñ gudratynyñ güýçlidigine, onuñ adamlary ysnyşdyrýandygyna, dostlaşdyrýandygyna gowy düşünýärdi.
Gurbannazaryñ gülküsem, degişmesem özi ýaly, döredijiligi ýaly agrasdy, saýhallydy.
Indi Gurbannazar Eziziñ "Goşakelle" bolşu baradaky gürrüñe dolanalyñ. Gazetiñ şol sanynda onuñ üç sany öýkünme goşgusy ýerleşdirilipdir. Şol goşgynyñ öñ ýanynda düşündiriş hem bar. Ine, şol düşündiriş:

"Säher çagy bulaklar her ýana akyp, baglarda bilbiller kah-kah urýarka, serhowzuñ başynda oturyp, onuñ ortasyndaky çüwdürilip akýan fontana syn edip oturyşyma: "Gyzyl-gyzyl horazlar harmandadyr, ýar-ýar" diýip hiñlendim welin, bagyñ aşagynda oturan üç pyýada-da "gyzyl horaz" sözi kem ýaramadyk bolarly. Olaram hiñlenip ugradylar. Menem bloknodymy çykardym-da, olaryñ aýdanlaryny duýdurman, göçürip aldym. Soñ görsem, olar Mämmet Seýit, Ata Atajan, Kaýum Tañryguly dagy eken. Ynha, şol göçürenjelem. Eger çap etseñiz, gonorarjygymy ol şahyrlara däl-de, meniñ özüme töläñ".

Gurbannazar Eziziñ zehin bagyndan çykan şu üç sany öýkünme goşgusy onuñ hiç bir kitabyna, saýlanan eserlerine girizilmedi. Megerem, onuñ özi muña kän ünsem beren däldir. Aslynda, Gurbannazaryñ özem şundan iki ýyl soñ parahat döwürde bir gäbi azyp, jynsy üýtgäniñ güllesinden heläk bolupdy. Şeýdibem bu üç goşgynyñ awtorynyñ kimiñkidigi nämälimligine galyberipdi. Sebäbi onuñ awtory Goşakelledi.
Aşakda ýerleşdirýän goşgularymyza düşündiriş gerekmikä? Belki, az-owlak düşündirmelidir. Şu üç goşgyny üns berip okan okyjynyñ olaryñ M.Seýidiñ, A.Atajanyñ, K.Tañrygulynyñ döredijilik stiline mahsus ölçegde, mazmunda ýazylandygyna göz ýetirer. Öz kärdeşleriniñ stilinde olara degişme goşgusy bilen öýkünmek uly ussatlykdan habar berýär.
Ine, şol goşgular. Olaryñ awtory Goşakelle, ýagny Gurbannazar Eziz. Diýmek, Gurbannazar Ezizem Goşakelle bolupdyr.

• Mämmet Seýidowyñ hiñlenmesi

Aýt, sen säheriñ uwertýurasyn,
Eý, sen dünýämiziñ sahypjemaly*
Säherem şeýle bir ýürege ýakyn -
"Ses edýär-esedýär" kapýasy ýaly.

Harmandamyñ, armandamyñ bilemok,
Säher-säher sesiñ eşden badyma.
Rowaýat däl, legenda däl, jan horaz,
Bokurdagyñ düşýär meniñ ýadyma.

Täze ýylda dostlar bolup üýşdük biz,
Palawan içinde gördük biz seni...
Eý, goja tebigat, eý, goja taryh,
Horazsyzam dañlar atjak ekeni!..

• Ata Atajanowyñ hiñlenmesi

Dañ-säherler ala ýazym,
Şirin sesiñ aldy janym.

Seniñ şypañ üçin,
Seniñ sapañ üçin,
Seniñ arpañ üçin,
Gezdin ýoluñda Işimi goýup.

Dañ-säherler, ala ýazym,
Şirin sesiñ aldy janym.

Seniñ sapañ üçin,
Seniñ şypañ üçin,
Döwrüñ şol "sazyny"**
Ah, gyzgyn gazana
Salsam etmen a-a-arman...

• Kaýum Tañrygulyýewiñ hiñlenmesi

Harmanda horaz
Gygyrdy gaty,
Oýardy zaññar
Ukudan iti.

Meñ ol horaza
Synym oturdy.
Bahasyn töläp,
Öýe getirdim.

Bakdym-bejerdim,
Bir çene ýetdi.
Kekeji elwan,
Çüñki polatdy.

Ýöne horazy,
Gören badyma,
Mydama palaw
Düşýär ýadyma.

Kelläme pikir
Geldi meñ, ine.
Horazlar semräp,
Ýetmez batmana.

Şu täsin pikir
Meni gaplady.

...Horazyñ eti
Diýseñ datlydy.
Hemmeler bilýär,
Şeýle nakyl bar.

Ah, süýji bolýar
Bakypjyk iýseñ.
Harmandan horaz
Tapypjyk iýseñ.

_____________________________
* Sahypjemala bu ýerde harmandaky gyzyl horaz diýip düşünmeli.
** Şu setirdäki "sazyny" sözüni "horazyny" diýip düşünmeli.

Çary GELDIMYRADOW.

"Watan" gazeti, 28.09.1996 ý.