GOOGLE TEHNATRON ZAMANYNDA Google ösýär we ösdügüçe biziň durmuşumyza şonçada çüň ornaşýar. Biz googla ynanýan syrymyzy hiç haçan hiç kime ynanyp bilmezdik. Google bolsa örän ýönekeý oglan däl, eger ýalňyşmasam google hudaýyň ornuny tutmaga synanşýar. Googlyň ösüş barada öz meýilnamasy bar, ol meýilnama bolsa biziň gören we okan fantastiki eserlerimize gaýrada dur diýýär. Google android ulgamy bilen, biziň hemişe ýanymyzda göterýän telefonymyzda bar. Ondan başga google ulgamy täze döwür moda bolan akylly sagatlar bilen hem bagly. Ol sagatlar hepdäň 7 güni 24 sagatlap biziň ýürek urşumyzy we başga beden görkezjilerimiz barada maglumat ýygnap durýar. Biziň internetda gözleýän zatlarymyz google aýan, biziň android telefonlarymyz gije gündüz durman biziň sesimizi ýazýarlar. Bu biz barada çöplenýän maglumatlaryň diňe bir ujypsyzja bölegi.
• Psihiki portret
Hiç bir adam özi barada doly hakykaty bilenok. Mysal üçin men belki gowy mergendirin, emma urşa gatnaşyp görmesem men ony hiç wagt anyklap bilmerin. Ýer ýüzünde her bir adama, diňe oň sesinden ýa-da başga bir alamatlaryndan baha kesip biljek lukmanlar ýa-da hünärmenler bar. Her bir adamyň psihiki partrety bolýar. Biz hemişe beýle zatlara üns beremzok, ýöne öz wezipesi boýynça adamlar bilen köp iş çalşmaly bolýan adamlar, daş töweregindäki adamlaryň her biriniň psihiki partretyny düzmeli bolýarlar. Daş töweregiňdäki adamlardan näme garaşyp bolýandygyny biler ýaly. Mysal üçin meň tanyşlarymyň biri, öň harby bolup gulluk eden we bir giden esgere serkerde bolan, ana şol adam hökmany suratda her bir esger bilen gürrüňdeş bolup, oň psihiki keşbini döretmäge mezbur bolýar. Sebäbi esgerleriň haýsy birinden näme garaşmalydygyny serkerde hökman biläýmeli. Google hem şol zatlar bilen meşgullanýar, her bir adamyň psihiki keşbini düzýär, ýöne keşp düzmek üçin googlda has köp mümkünçilik bar. Mysal üçin biziň goşarmyzda akylly sagat bar we biziň pulsymyzy ölçeýär diýeli, biz elimizdeki akylly telefonymyzda interneda girip bir zatlar okaýas we biz geň galýas, biziň şol bada ýürek urşumyz ýokarlanýar. Bu ýagdaý googlyň gözünden sypanok, google bizi geň galdyran makalany göz öňüne tutup biziň häsýetimiz barada netije çykarýar. Aýdaly biz şäherde aýlanyp ýörüs we oňümizden tanyş gyzlaryň biri çykýar, biz ol gyz bilen säginýäs we salamlaşýas, gürrüňdeş bolýas. Ol gyz hem googlyň ýesiri, gyzyň hem elinde telefon bilen sagat bar. Bluethuz tilsimadyň kömegi bilen biziň elimizdaki telefon gyzyň telefonyny görýär we bize tarap kimiň ýöräp gelýänini bizden öň anyklaýar. Eger gyzyň biziň göwnümize ýaraýan bolsa biziň bedenmiziň görkezjileri üýtgeýär we google şu ýerde bize gyzyý ýaraýanyny bilýär. Eger gyza biz ýaraýan bolsak, google ony hem bilýär. Netijede google her bir adam barada her dürli informasyýany çöpleýär we hir bir adamyň psihiki keşbini döredýär. Google şereketiň ýygnaýan informasiýasy Kanadada bir ýerde ýörite gurnalan elektron arhiwlerde saklanylýan bolmaly?
• Googlyň indiki basgançagy
Google bir ýerde durasy gelenok we gün günden ösýär, google näme isleýär? Meň çaklaýşyma görä google Hudaýyň ornyny tutmagy isleýär. Google ýene bir näçe nesilden soň, takmynan 50 ýyldan her bir adam barada ähli zady adamyň özünden gowy bilýän derejä barmaly. Adamlarda hesil yzarlaýan keseller bolýar, mysal üçin aýdaly rak we diýabet keselleri. Ýa-da adaty saç düşme we gözi küteklik. Eger men şu wagt internetda süýji kesel barada informasyýa gözleýän bolsam, diýmek googl meň keselim barada bar zady bilýär. Onsoň ýene 50 ýyldan soň google meň agtyklaryma sýüji kesel barada maslahat berip olaryň ynamyna girip bilýär. Men şu wagt öz atamyň nähili keseller bilen kesellänini bilemok, eger biri maňa meň tohumumda nesil yzarlaýan kelseller barada maglumat aýtsa, men şol adama minnetdar bolardym, wagtyň geçmegi bilen şeýle minnetdarlyga google mynasyp bolmaly. Google şu wagt kän bir sesini çykaranok, ýöne wagtyň geçmegi bilen google biziň örän ýakyn maslahatçymyza öwrülmeli, edil biziň içki dünýämizdäki Hudaý ýaly. Biz iň bärkisi haýsy gyza öýlenmelidigimize çenli googldan sorap bileris, sebäbi google biziň gurşawumyzdaky ähli adamlary bizden gowy, we ol adamlaryň özünden gowy tanar derejä barar. Bar zat googlyň elinde bolar, googlda gurnalan telefonlarda we başga enjamlarda emeli aňly düşünjeli kömekçiler peýda bolar, biz şol kömekçilerden her bir ädimimizi maslahatlaşyp ýaşarys. Google bizi, biziň öümizden gowy tanany üçin, ol elektron kömekçileriň berýän maslahatlary mydama degerli we dogry bolup görüner. Mysal üçin biz ýaş gyz bolsak we bize iki oglan söz aýdan bolsa, biz bolsa kimi saýlajagymyzy bilmeýän bolsak, bize google dogry netije çykarmaga kömek eder, sebäbi google biziň haýsy oglanyň ýanynda ýürek urşumyzyň nähili üýtgeýänini göz öňüne tutup, biziň çyndan hem haýsy oglany gowy görýändigimiz anyklar. Edil şeýle usul bilen oglanlaryň hem hakyky ýagdaýlary açylar. Ýöne şeýle informasyýany elen alan google, ony adamzadyň bähbidine ulanjagy örän şübheli. Ýene bir mysal, şeýle zamananyň gelmegi bilen jenaýatlaryň sany hem azalmaly, google her bir jenaýatçyny entek jenaýat amal aşyrylmaka anyklamagy başarar. Ýöne ol döwürler gelinçä ýer ýüzünde millet bilen döwlet diýen düşünje galmaly däl. Ol döwüre çenli google hem öz adyny telim gezek çalşyp ýetişer. Eger çakym çak bolsa, bize garaşýan zamana, tehnatron zamany diýýärler we ol zaman 2050-nji ýylda başlamaly? Tehnatron zamany baradada geçen asyryň ahyrlarynda agzap başladylar, şu ýerde meni bir zat gyzyklandyrýar. Nähili adam 50-100 ýylyň dowamynda ädimme ädim ýerine ýetirmeli meýilnama biçip bilýär we şol meýilnamany öznüksiz ýerine ýetirmäge özünde ahlaky güýç kuwwat tapýar? Adaty adamyň meýilnamasy 4-5 ýyldan uzaga gidenok, şol sebäpden prezident saýlawlary hem her 4 ýyldan geçirilýär.
@Nurdan, saglyga degişli temany men mysal hökmünde aýtdym. Umuman aýtjak bolýan zadym informasiýa çöplemekde google bilen deňeşip biljek ýok. Çöplenen informasiýany nädip ulanmaly, bu eýýäm has gyzykly tema. Ýene-de bir mysal, ýetginjek çagalar internetda googlyň üsti bilen kop zat okaýarlar. Eger googlyň öňünde mesele goýyp, ýokary okuw jaýlara ekzamensiz alar ýaly oglan gyz saýlap ber diýseň, elbetde google siz ýaly medisina ugryndan köp makala okaýan adamlary medisina fakultetine saýlap almaga kömek eder. Iň kyn zat informasiýany çöplemek, çöpläp bolanyňdan soň informasiýany ulanmagyň çägi ýok.
@Ýalňyz özi, şol kellä alma gaçýan bütündünýä dartylma kanunyny ýönekeý dilde düşündirip bilýän barmy? Aýdaly Nýuton dünýä inmedi diýeli, dartylma kanuny açylmady diýeli, seň pikiriňçe adamzat şu wagt nämeden mahrum bolardy? Holodilniklar bolmazdymy, ýa-da telewizorlar, belki kosmosa uçulmazdymy? Maňa seň pikiriň gyzykly
@Ýalňyz özüm, seň beren jogabyňyz meni kanagatlandyrmady. Ot açýan ýaraglar üçin däri gerek, bu himiýa ylymy, okuň oçuşyna balistika ylmy jogap berýär, demirler ylmyma matirýalowedenýa diýilýär. Bug maşynlaryna eger ýalňyşmasam gidrawlyka meňzeş ylym jogap bermeli. Bütündünýä dartylma kanuny nädip ýokarda agzalan ylymlara sebäp bolýär? Meň pikirimçe bütindünýe dartylma kanuny ýöne bir galp bir zat. Kanunyň elbetde öz maksady bar, mysal üçin hakykaty gizlemek we ylmy ters ugra akdyrmak.
Google-de syr gaty kän. Ýönekeýje mysal, özüňde bir kişiniň suraty bar bolsa, onam tanamasaň, Google ýükleseň şol adamy tapyp berýär. Muny köpler bilýändirler. Ýene biri, käbir aýdymçylaň aýdymynyň sazlary ogurlyk bolýar. Muň üçin jedelleşmek gerek däl. Şol sazyň 10 sekundyny Google ýükleseň ýetik. Originalyny anyklamak diňleýjiň özüne bagly. Ýada, ýokary okuwa girmek üçin, ýörüte özüňi synag edýän ekzamenleri hem bar. Ine özümde teplisam bar. Şol ekýän ekinim hakynda, hyýar, pomidor, bolgar burç, haýsy önüm bolaýsyn, ilki okap öwrenýän. Ýetişdiriliş usullary, haçan suwarmaly, howalandyrmaly, döreýän keselleri, dökünleri hakynda informasiýasyny alýan. Şu wagt zametkamda şolaň birgideni ýatyr. Google translateden terjime etdirip goýupdym. Şolary, çalaja eýlesine-beýlesine kakyş-kukuş edip saýta goýsaňam boljak. Teplisa ekýän ildeşlerimize birgiden ensiklopediýa bolaram. Garaz, kän zatlary öwrenip bolýar mundan. Bir tanşym bardy. Bir gün ýanyma gelip sorady. Biogumus gurçugy hakynda gyzyklanýandygyny aýdyp, internetden gözleg edip bermegini haýyş etdi. (Biogumus bolanda - Kaliforniýa ştatynda ýagyş gurçugy bilen ýer gurçugyny çakyşdyryp döredilen gurçuk. Ýörüte ýeşşiklerde, ýamalarda köpeldýärler. Iýmeýän zady ýok, paçak, pamoý, ders we şm. Onuň çykarýan dersi ösümliklere iň uly dökün bolup hyzmat edýär. Şeýle hem dersini gymmat bahadan satyn alynýar) Şol tanşyma alyp berdim, Google translate-de terjime edip, eýlesini beýlesini düzedip, soňam worduň üsti bilen kagyza geçirdik. Şeýdip ugrugyp gitdi, önümçiligi doly ele aldy. Iň bolmanda balary saklamagy garaňky görýänler üçinem, mal semredýänler üçinem interneti döräýmeli. Umuman, haýsy ugurdan alanyňda hem ullakan kömek.
Ýöne, minus taraplary hem kän. Arada, tw-leň birinde görkezdiler. Biri plastmassadan pistolet ýasapdyr. Beýle diýsem plastmassa ot açmaz diýmäň, daşky gaby plastmas. Ýörüte ýasalyş usulynyň syrlaryny öwredýär. Ýöne, ol muny mugt bermeýär. 1000$ dollar pul geçirene satýar eken. Ilki hiçkim oňa ynanmaýar. Beýle moşennikler internetde öňem kän bolansoň, hyrydar çykmaýar. Emma welin, şonuň edýän reklamasyndaky ýaly pistoletli edilen jenaýatlar köpelip ugraýar. Ol syry bilenleriň özlerem internetda satlyga çykaryp başlaýarlar. Polisiýa haýdan-haý aýaga galýar. Ol saýtlar derrew bloklanýar. Jenaýatçylaň köpüsini tapýarlaram, ýöne, eýýäm bir ýaýransoň köp adamda entegem ol syr gizlinliginde galýar.
Google girmek üçin esasy zat, özüňe peýda getirýän zatlary gözlemek, hemde gyzyklanýan zatlaryňy okamak. Şeýtseň ýadamarsyňam, öwrenen zadyňam köp bolar.
Gözledýän soraglaryň boýunça ýaşyňy, jynsyňy, orientasiýaňy, durmuş guran ýa gurmadykdygyňy, çagaň, güjügiň, pişigiň bamy ýa ýokmy info saklanýan eken. Işleýäňmi, näme sferada, näçe adam işledýän ýerde işleýäň ýa okaýaň, aý garaz kän. Hem özüňe degişli näme maglumat yygnalanyny Google browserden görkezip durýa. Koneçno hemmesini görkezýän däldir, ýöne şonda-da.
@Ýalňyz özi, men 40 ýaşap barýan we entek ýekeje gezek hem durmuşda, mekdep programmadan hiç zat maňa gerek bolmady. Orta bilim barada Balonýa soglaşeniýe diýen bir zat bar. Şol zadyň çäginde ýer ýüzünde bar orta mekdepler şol bir zady öwretmeli. Meň şahsy pikirime görä adamzada iň uly zyýany orta mekdepler ýetirýämikä diýýän?
@Nurdan, Siziň aýdýanyňyz dogry. Awtoram mysaly Hudaý bilen deňeşdirmegi birhili. Ýakýany bar, ýakmaýany. Awtora doly düşünmedim özümem, ýagny, religiýa tarapyndan seredeňde, olary kemsitmek mysaly. Ylymy öňe sürýär awtor. Beýtmek ýalňyş pikir. Mysaly diňe Hudaýdan tutmak gerek däl, özümizi oňarmaýan halymyza, adamzadyň döreden zadyna adam gözi bilen seretmegi başarmaly. Nägilelik döretmezlik aslynda, umuman, deňligi saklamaly, yňdarma bolmaly däl. Hanha görüň, Eýran döwleti, din bilen ylymy bir ýere birikdiren döwlet. Amerikany sandyradýar. Akymy birikdirseň ýetik. Şoňa welin köpler düşünok.
Ýöne, beýleki pikirleri bilen doly ylalaşýan. Gowy bellikler ýazypdyr. Öwrenmäge mynasyp mowzuk.
Yazyjynyn Alla hakynda dusunjesi gaty yontem yaly. Dinimizin buyurmagyna gora, Beyik Yaradan hic bir zat bilen denelmeya we hic bir maddy yada ruhy zady ona denap bolmayar. Shonun ucinem Onun beren zadyny ozune denemek mumkin dal.
Teswiri diňe saýta agza bolan ulanjylar goşup bilýär. [ Agza bol | Saýta gir ]
0
