Nämüçin gije ýer titreýär?

NÄMÜÇIN GIJE ÝER TITREÝÄR? GIJE ÝER TITREMEGINIÑ SEBÄBI NÄME?

Türkiýede we Siriýada yzly-yzyna iki gezek bolup geçen güýçli ýer titremesini dünýä jemgyýetçiligini sarsgyna saldy. Şunuñ bilen baglanyşyklylykda "nämüçin gije ýer titreýär?" diýen sowal atylýar.
1948-nji ýylyñ Aşgabat, 1999-njy ýylyñ Göljük ýer titremeleriniñ hem gije ýarymdan soñ bolup geçendigi mälimdir. Ýogsa-da, gije ýer titremeginiñ sebäbi nämekä?

• ÝER TITREMELERI NÄMÜÇIN GIJE BOLÝAR

XX asyryñ dowamynda Türkmenistanyñ çäginde bolup geçendigi hasaba alynan dört güýçli ýer titremesiniñ hem üçüsiniñ gije bolup geçendigini bilmekde peýda bar.
1929-njy ýylyñ 1-nji maýynda öýleden soñ sagat 17:37-da (7.2 ball), 1948-nji ýylyñ 6-njy oktýabrynda sagat 01:12-de (7.3 ball), 1950-nji ýylyñ 6-njy aprelinde sagat 04:43-de (5.5 ball), 1952-nji ýylyñ 15-nji sentýabrynda sagat 06:31-de (5.4 ball), şol sanda başga-da dünýäniñ dürli künjeklerinde - 1966-njy ýylyñ 26-njy aprelinde bolup geçen Daşkent ýer titremesiniñ hem sagat 05:23-de (5.2 ball), 1927-nji ýylda Krymda yzly-yzyna iki gezek bolup geçen ýer titremesiniñ hem 11-nji sentýabrdan 12-nji sentýabr geçilen gijede, 1995-nji ýylyñ 28-nji maýynda bolup geçen Neftegor (Sahalin) ýer titremesiniñ gije sagat 01:04-de (7.6 ball), 1995-nji ýylyñ 17-nji ýanwarynda bolup geçen Kobe (Ýaponiýa) ýer titremesiniñ 05:46-da (6.9 ball), 1976-njy ýylyñ 28-nji iýulynda bolup geçen Tanşan (Hytaý) ýer titremesiniñ gije sagat 03:42-de (7.8 ball), 1999-njy ýylyñ 17-nji awgustynda bolup geçen Göljük (Türkiýe) ýer titremesiniñ gije sagat 03.02-de (7.6 ball) we başga köp sanly ýer titremeleriniñ gije bolup geçendigi göz öñüne tutulanda munuñ näme sebäpli gije bolup geçýändigi bilen gyzyklanmazlyk mümkin däl.
Häzirlikçe hünärmenleriñ-ä bu boýunça belli pikiri ýok. Ýöne Günüñ dartyş güýjüniñ täsiri bilen Ýer şarynyñ gijelikdäki bölegi uly basyş altyndaka, gündizlikdäki böleginiñ gowşak bolýandygy mälim. Şol sebäpli ýer titremeleriniñ gijesine aşa basyşa döz gelip bilmän ýer gatlagynyñ döwülmegi netijesinde emele gelýändigi çaklanylýar.
Şeýle-de Gün we Aý tutulmalarynyñam dartyş güýjüniñ örän ýokarlanýandygy üçin ýer titreme ähtimallygynyñ döreýändigi aýdylýar.

• GURHANDA ÝER TITREMESINIÑ GIJE BOLÝANDYGYNA KÄBIR JOGAPLAR BAR

Mukaddes Gurhanyñ 7-nji süresi "Arafyñ" 4-nji aýatynda "Biz nijeme şäherleri ýok etdik, gijeleýin ýa-da gündiz ukudakalar üstüne döküldiler. Nije ýurtlary heläk etdik. Olara azabymyz gije ukusyna gidenlerinde, ýa-da gündiz dynç alyp ýatyrkalar gelipdi" diýilýär.

# Internet maglumatlary esasynda taýýarlandy.