"Gas", "eleme", "naý" diýen sözleriň nämäni aňladýandygyny sözlügi göräýmesem, bilmeýärin. "Çag-gaç" palindromy öň temada goýlupdy. Galany gül ýaly palindrom söz.
Bagyşlaň, sözlügi gördüm. "Eleme" diýen söz "elemek" işliginiň sinonimi bolup, elemek ýagdaýyny aňladýan ekeni. "Naý (neý)" sözi bir manyda gargy, gamyşy, gamyşdan galamy, perony, 2-nji manyda saz guraly tüýdügi aňladýan ekeni. "Gas" diýen sözem çakym çak bolsa, "gasmak", ýagny gasyn-gasyn edip, tikmegi aňladýan işlikden gelip çykyp, şol işligiň kimdir birine buýruk bermek görnüşinde ýüzlenilende ulanylyşyny aňladýan bolsa gerek. Mysal üçin - Jalbaryň gonjuny, gas!
"Ýal - laý', "ýaş - şaý", "ýat - taý", "ýok - koý', "ýük - küý" palindromlary öň temada bardy. Galany gül ýaly zerkalnyý sözler. "Ragna - angar" palindromyndaky "angar" sözi biziň dilimize başga dilden geçen söz bolsa-da, häzirki günde dilimizde işjeň ulanýar. Äý, onsoňam, diňe rus ýa-da ýewropa dillerinden däl, eýsem, köne döwürde arap, pars, pehlewi dillerinden geçip, dilimize ornaşyp galan sözleriňem sany-sajagy ýok-la. Mysal üçin, "kitap", "mekdep", "ders", "metjit" ýaly sözleriň birmahal arap sözleri bolandygyna gaty köp ildeşlerimizi ynandyrybam bolmaýa.
Serdar aga, dilleriň ykballaram adamlaryňka çalymdaş. Bir kökden emele gelen dilleriň belli bir säwilik esasynda öz aralarynda bölünip, uzak wagtyň dowamynda biri - birinden çetleşip, indem özüne ýiti täsir ýetirýän iň naýbaşy dürli dilleriň sözlerini öz düzümlerine goşmak arkaly asylky birligini emele getirme prosesini ýaşaýar. Belki dil ewolusiýasynyň ahyrky etabynda adam durmuşyny ýeňildeşdirip biljek bir kämil diliň emele gelmegi hem ahmal. Onsoň bizem ömrümiziň iň önemli wagtyny dürli dilleri öwrenmek ýada öz milliligimizi propogandirowat etýän dilimizi dünýä ýüzüne ýaýmak we kämilleşdermek bilen meşgullanman, özümize we dürli janly - jemendelere peýdasy degjek işleri amala aşyrmak bilen bolarys. Halklaryň bir dilde gürlemegi we şuwagta çenli ýazylan ähli eserleriň diňe bir dilde bolmagy, adamlaryň ykbalyny gör nähili ýeňilleşdirerdi.
Dogry. Diller asyrlaryň dowamynda biri-biriniň içinden eriş-argaç bolubam geçýär. Şol bir wagtda dürli sebäplere görä daşlaşýaram. Arada, bir sebäp bilen "tamdyr" sözüniň etimologiýasyny öwrenmeli boldum. Ol sözüň çykyp gaýdan döwrüne we ýerine haýran galdym. Miladydan öň 4-nji müňýyllykda Mesopotamiýada ýaşan garabaşlylar (şumerler) halkynyň "tannur - oduň öýi" diýen sözi we şol at bilen aňladylan, çörek bişirilýän peji - tamdyry bar ekeni.
Ýokarda ýazylanlaryň arasynda diňe "çek - keç" bilen "hol - loh" ýok ekeni. "Mum-mum", "lal-lal" bolsa, palindrom bolup bilýärmikä? Meň düşünişime görä bu iki zerkalnyý sözüň her haýsy bir manyny aňlatmaly öýdýän. "Hol" sözem, "loh" sözem türkmen dilinde bar.