Germaniýa nämüçin Ysraýyly goldaýar?

GERMANIÝA NÄMÜÇIN YSRAÝYLY GOLDAÝAR?

Germaniýanyñ paýtagty Berlinde "Hamasyñ" Ysraýyla garşy gönükdiren hüjümleri protest edildi, 08.10.2023 ý. / Fotosurat: AA

7-nji oktýabrda Gazada Ysraýyl-"Hamas" urşunyñ başlanan wagtyndan bäri geçen döwrüñ içinde sözbaşydaky soragy onlarça nemesden sorwnam bolsam, entek belli jogap alyp bilmedim.
Köpüsi öñdenem mälim hadysa - Germaniýanyñ taryhynda çuññur yz galdyran "Holokost" pajygasyny öñe sürýär we "ata-babalarymyz jöhitlere garşy gaty erbet zatlary edipdir, şonuñ üçinem şindizem olara özümizi borçly saýýarys" diýýärler.
Elbetde, bu ýönekeý nemesleriñ resmi özüni alyp baryşy. Emma gürrüñ gyzyşdygyça kem-kemden hakyky düşünjeler dile dökülip başlaýar.
Gürrüñiñ başynda biraz çekinjeñ we seresaply çemeleşen köp sanly nemes bir owurt kofe içenden soñ emele gelen ynam howasynyñ berýän arkaýynlygy bilen Ysraýylyñ Gazadaky hüjümlerini akylly-başly islendik adam bilen deñ derejede genosid diýip baha berýär.
"Ýeri bolýa, makalamda adyñy we suratyñy görkezip bilerinmi?" diýenimde, hemmesi "ýok" diýip ahmyrly başlaryny ýaýkaýar.
Sebäp bu ýurtda hiç kimiñ "antisemitist" tagmasyny alasy gelenok.
Mýunhende ýaşaýan orta ýaşly gollandiýaly zenan mugallym "Meniñ pikirimçe Gazada bolup geçýänler genosidden başga zat däl" diýýär, emma "Şu sözüñi saña salgylanyp görkezip bilerinmi?" diýenimde, birhili bolýar we "Haýyş edýärin, meni bu çekişmä sokma" diýýär.
Günbatartñ birnäçe ýurdunda bolşy ýaly, Germaniýada-da jöhitler ykdysadyýetiñ jylawyny ellerinde saklaýandygy üçin "antisemitist" tagmasy ýapyşdyrylan raýatyñ bir hili ýol bilen maddy-magnawy zyýana galyp bilýär.
Eger işleýän firmañyzyñ eýesi jöhit bolup çyksa, sizem "antisemitistlikde" aýyplanan bolsañyz, şondan soñ ol firmada işlemek mümkin däl.
Nemes döwletinden tabşyryk alýan antisemitizme garşy göreş boýunça koordinatory ýa-da wekili Gaza urşy başlany bäri Germaniýadaky jöhitleriñ özlerini howpsuz duýmaýandyklary barada saga-soga reportažlar ýaýradyp, Ysraýyl üçin işjeñ propoganda işlerini alyp barýar. Birnäçe nemes syýasatçysy Ysraýylyñ özüni goramak hukugyndan söz açanda Gazada bolýan gyrgynçylygy agzaman geçýärler.
Bu ýurtdaky kiçijik, emma güýçli jöhit jemgyýetiniñ wekilleri Germaniýada Ysraýyly tankyt etmegi jenaýat eden ýaly ýagdaýa getirmek üçin ellerinden gelenini aýanoklar.
Elbetde, bütin bularyñ barsy nemes jemgyýetiniñ arasynda nägileligik döredýär.
Ýarym asyrdan gowrak wagtlap nemes syýasatynyñ, mediýasynyñ, raýat-jemgyýetçilik guramalarynyñ kiçijik jöhit topbagynyñ boýunturygy astynda bolmagy, ýönekeý nemesleriñ gahar-gazabyny oýarýar.
Nemesler jemgyýet hökmünde hiç wagtam jöhitleri halamandylar.
Bu ýurtda uzak wagtlap ýaşap görenler nemesleriñ arasynda gizlin amerikan-ysraýyl duşmançylygynyñ bardygyny duýarlar.
Gowy ýadyma düşýär, 2001-nji ýylyñ 11-nji sentýabr wakalarynda başlygym bolan nemes zenany gözümin içine seredip, waka hakda näme pikir edýändigimi sorapdy.
Onuñ gözünde "Gowy bolaýdy, ahyrsoñy Amerika hem mynasyp jezasyny aldy, şeýle dälmi?" diýen many bardy.
Şu günlerde Germaniýada duýýan bir zadym: ýönekeý nemesleriñ Gaza babatda musulmanlaryñ öñünde, ylaýta-da bir ýerde bile ýaşaýan, bir edarada bile işleýän musulman goñşularynyñ we işdeşleriniñ öñüñde özlerini müýnli duýýandyklarydyr.
Elbetde, hiç kimse muny aç-açan dillenip bilenok, emma Gazadaky wagşyýanalykdan, ekranlary dolduryp duran bäbek genosidinden söz açylanda birnäçe nemes Ysraýyly aç-açan ýazgarmaga çekinse-de, seslerini çykaryp bilmeýändikleri üçin musulman tanyşlarynyñ arasynda özlerini birhili müýnli duýýarlar.
Hernäme-de bolsa, uzak wagt bäri demokratiýa, adam hukuklary, ýaşamaga bolan hukuk ýaly meselelerde musulmanlara akyl öwreden, nutuk beren şolardy.

Dünýä agyr synagdan geçýär. Ýewropanyñ iñ ösen jemgyýetleri nemesler, fransuzlar, iñlisler, italýanlar bu synagdan geçip bilmedigem bolsalar, synagdan üstünlikli geçenler irlandiýalylar boldy, olaryñ yzy bilenem ispanlar.
Irlandiýaly syýasatçylar öz parlamentlerinde-de, Brýusselde-de Ysraýylyñ barypýatan terror döwletidigini we Netanýahunyñ Gaaga adalat diwanynda sud edilmeli uruş jenaýatkäridigini aýtmakdan çekinenoklar.
Bular ýaly seslenme Germaniýadan gelen bolsa, asman bilen ýer gapyşardy. Ýöne muña garamazdan Germaniýada sessizlik uzaga çekmese gerek. Ýagdaýyñ heran-haçan üýtgäýmegi daşda däl.
Ýurtdaky daşary ýurtly ilatyñ sany barha artýar. 90-njy ýyllarsa 5%-e deñ bolan daşary ýurtlylar häzir 30-%-e ýetdi. Ýagny köçedäki her üç adamdan biri daşary ýurtly we migrant gelip çykyşly, bularyñam köpüsi musulman.
Gürleşip gören onlarça nemesimden ýekesi-de: "Gowy bolaýdy, palestinalylara geregem şody" diýenok, gaýtam köpüsi Gazadaky genoside gynanýandyklaryny seresaply sözler bilen dile getirýärler.
Görlüşi ýaly, terror döwleti Ysraýyl bütin dünýäde bolşy ýaly Germaniýa-da adamlaryñ gözünden düşüpdir.
Diñe nemesler geçmişden gelen gorkusy bilen bildirýän gynançlaryny häzirlikçe jylawlap oñýarlar. Emma jylawlanan duýgulardyr pikirler, ýuwdulan gahar-gazaplar haçanam bolsa bir gün daşyna pürkülip çyksa gerek.

Esedulla OGUZ,
Türkiýeli türkmen žurnalisti.

Penşenbe 16.11.2023 ý.