Iki lider!

IKI LIDER!

Şu dünýäde "iñsoñy iki lider bolup galdyk, bir men, beýlekisi Putin" diýmeginiñ özüne deñleriñ arasyndaky biçäreligiñ alamaty saýsa bolar. Gözi ganly diktator Esad ýurduny taşlap gaçandyram welin, "bu iku lider Esad gaçanda" onuñ arkasyndadylar.

* * *

Putin! Onuñ howandarydy.
Erdogan! Oña elini uzadypdy.
Ikisi-de Esadyñ goşunyny, ýurduny, döwletini, halkynh taşlap gaçjagyny añşyrmadylar. Orta Gündogaryñ ykbaly şu iki lidere galan bolsa-ha, onda işimiz gaýdypdyr!
Prosedura diýýänleri: Esadyñ galmagydy.
Astanadaky forumlar Esadyñ Siriýanyñ başynda galmagynyñ we içerki çaknyşyklary soñlandyrmagyñ meselelerine bagyşlanyp geçirilýän eken.

* * *

Siriýa goşuny duw-dagyn halda ýeke ok atmazdan gaçyp barýarka, Halap, Hama, Humus ýekän-ýekän elden gidende we Esady agdarmak islänler Şamyñ üstüne ýörände iki lideriñ daşary işler ministrleri 30-njy noýabrda telefon arkaly gepleşik geçiripdi: "Astana prosedurasynyñ talaplaryny ýerine ýetireliñ" kararyna gelipdiler.

bir

* * *

Astana!
Esada wintli Siriýady. Iki lideriñ ikisem, iki ýurdyñ daşary işler ministri-de Esadyñ 7-nji dekabr gijesi köşgüni taşlap gaçjagyny bilmediler.
Öñünden çaklamadylar. Dünýäden habarlary ýokdy.

* * *

Türkiýäniñ Daşary işler ministri bilen Eýranyñ Daşary işler ministri duşuşyp: "Esadyñ başynda oturan Siriýasyny nädip gorap bileris?" diýip maslahat edenlerinde, iki liderden biri bu duşuşykdan bir gün öñ Esady agdarmakçy bolýanlaryñ "Ugurlary Şama tarap" diýdi.
Hawa, dogry. Ol Şamyñ elden gitjegini bildi, emma şondan iki hepde öñ Esada elini uzadanam onuñ özidi.

* * *

Hakykatyñ üstüni örtüp bolmaýar. Esadyñ režimi ganlydy. Ol ahyrsoñunda çökmelidi. Çökübem dyndy.
Esadyñ garşydaşlary siriýa halkynyñ aglaba böleginiñ goldawyny alýandygy üçjn Şama üçýyldyzly baýdaklaryny dikip bildiler. Siriýanyñ günbataryny eýelediler. Siriýanyñ gündogary ABŞ-nyñ goragyndaky PÝD-ÝPG toparyna galdy.
Siriýa bölündi. Beýik Orta Gündogar meýilnamasynyñ (BOGM) maksady-da şody. Iki lider bir bolup "BOGM-nyñ maksadyny püçege çykaryp" bilmediler.

* * *

Mundan soñ Siriýada üç ýyldyzly baýdagy Şamda dikenleriñ ilki öz aralarynda birleşip, soñam ýene gyrda-pyçak boljaklarydyr.
Siriýa diýilýär muña! Siriýa taryhynda akýan ganyñ damarda duran wagty ýok.

* * *

Her dürli halkyñ, diniñ, mezhebiñ, ideologiýanyñ, medeniýetiñ jemlenen ýurdy.
Birleşmeleriñ soñy hemişe bölünişiklere, dostluklaryñ soñy hemişe hyýanata ýazdy. Siriýa haosyñ amatly pursat peýläp ýatan ýurdy.

* * *

Siriýada eline ýarag alanlar bilen olary daşardan dolandyryp biri-birine gyrdyrýanlaryñ "munça döken ganyñyz ýeterlik bor" diýmekleri üçin güýçli, demokratik, medeni, sazlaşykly, zamanabap Siriýany gurmaly bolar.
Bular ýaly maksat! Henuz ýok. Gözýetim garañky.

* * *

Dek düýnem gyrda-pyçak bolup ýörenler "Ganly diktator Esady bilelikde agdardyk", indi agzybir bolalyñ. Güýçli, demokratik, medeni, sazlaşykly, zamanabap Siriýany özümiz guralyñ, bizi daşardan dolandyrýanlary-da Siriýadan köküni köwläp zyñalyñ diýip bilerlermikä?
Görübereris. Her agajyñ gurçugy öz içinden döreýär.

* * *

Iki lideriñ biziñkisi siriýa syýasatynda san-sajaksyz ýalñyşlyklary goýberdi. Russiýa bilen Eýranyñ Siriýada Esada gönükdiren pozisiýalaryny öñünden çaklap bilmedi.
Esad taşlady gitdi. Iki lider galdy.
Biri: Esadyñ howandarydy, beýlekisi: El uzadyjysydy.

Nejati DOGRU.

"SÖZCÜ" gazeti, 11.12.2024 ý.