Meksikan serhediniñ birinji "şehidi"

MEKSIKAN SERHEDINIÑ BIRINJI "ŞEHIDI"

Dogubeýazitde geçen hepde ABŞ-dan ugradylan bir ýigidimizi jaýladyk. Öleniñ ady Abdylhekim Eşiýok.
Abdylhekim eli uzadan ýerine ýetýän işewürlerden däldi. Ol ýokary okuw jaýynda okamak üçinem ABŞ-na gidenokdy.
18-nji martda gaçgak ýolagçylary aşyrýanlaryñ kömek etmeginde Meksika uçup, bikanun ýollar bilen ABŞ-na giripdi. Ol Nýu-Ýorkda welosipedli dostawşik (haryt paýlaýjy) bolup işläp ýörkä, awtoulag heläkçiligine uçrap aradan çykdy.
Neresse ABŞ-na gaçan on müñlerçe türk migrantynyñ birinji "şehidi" boldy.

• STAMBUL-MEHIKO SITI

Abdylhekim Dogubeýazitde garyp maşgalada önüp-ösdi.
Ol kakasy we özünden uly iki erkek dogany ýaly gurluşyk işlerinde işleýärdi.
Doganlary bilen bile Didimde we Bagdatda işledi. Geçen ýyl Dogubeýazite gaýdyp geldi. Hiç bir işiñ başyny tutup bilmedi. Gözüni ABŞ-na dikdi.
Çünki birküç ýyl bäri dogubeýazitli ýaşlar gaçgak ýolagçylary aşyrýanlara 5-6 müñ dollar berip, ABŞ-na başyny atýar. Ýaşlar Stambuldan howalanan uçar bilen Meksikanyñ paýtagty Mehiko Sitä gidýär. Yzyndan ABŞ bilen araçäkleşýän Huarese ýa-da Kankuna barýar
Şol ýerden serhedi bikanun ýagdaýda geçip, ABŞ-na aýak basýar. Käbirleri ABŞ-da galsa, käbirleri Kanada aşýar.

• ÇYKANYNYÑ YZYNDAN...

Abdylhekimiñ çykany Sefkan Igdirde birküç hepde iñlis dilinden taýýarlyk kursuny geçenden soñ geçen fewral aýynda hemişeki ugurdan geçip Nýu-Ýorka geldi. Türk restoranlarynyñ birinde işlemäge başlady. Abdylhekimi höweslendiren we gitmegiñ kül-külüne düşürenem Sefkanyñ agzynyñ aşa ýetmegidi.
Abdylhekim ABŞ-da gazanyp soñ bermek şerti bilen ýakynlaryndan pul karz aldy. Ol alan puluny gaçgak ýolagçylary aşyrýanlara elin sanap berdi. Maşgalasy bilen hoşlaşandan soñ 18-nji martda Meksika uçdy.
15-20 adamlyk toparda agrylylar, patnoslylar, batmanlylar bardy. Olaryñ birinji gezek serhetden geçmäge synanyşyklary şowsuz tamamlandy.
Amerikan serhetçileri olary oka tutdy. Ikinji synanşyklarynda ABŞ-na aýak basdylar.
Abdylhekim we onuñ ýanyndakylar belli bir wagta çenli gözegçilik nokadynda saklandy. Soñra prokuroryñ öñüne çykaryldylar. ABŞ-da hiç hili jenaýata we beýleki düzgün bozmalara goşulmajaklaryna söz berenlerinden we Kurana ellerini goýup ant içenlerinden soñ goýberildiler.

• ÖÝSÜZ-ÖWZARSYZLARYÑ BOLÝAN ÝATAKHANALARYNDA ÝATYP-TURDY

"Voice of Ameri­ka"-nyñ (VOA) berýän habaryna görä, Abdylhekim dilini bilmeýän ýurdunda belli bir wagta çenli "Gra­mercy Park" ýaşaýyş massiwindäki munisipalitete degişli öýsüz-öwzarsyz ykmandalaryñ ýatyp-turýan ýatakhanalarynda bolmaga başlady.
Ol welosipedli kurýer (haryt daşaýjy) bolup işledi. 4-nji iýunda buýrulan harytlary müşderä gowşuryp gaýdyp gelýärkä, ýatakhananyñ golaýynda aşa serhoş ýagdaýdaky Mahbub Ali atly adamyñ awtoulagynyñ aşagyna düşdi. Görgüli agyr ýaraly ýagdaýda ýerleşdirilen hassahanasynda jan berdi.
Abdylhekimiñ meýdini Türkiýä ugratmak üçin haýyr-sahawat kampaniýasy başlandy. Gerekli puluñ mukdary 8 müñ dollardy. Türklerem, amerikanlaram ellerinden gelenini kömek etdi. Jemi 24 müñ 294 dollar üýşdi.
Geçen hepde sud-medisina ekspertizasyndan we hukuk barlagyndan geçenden soñ garaşsyz molla Ahmet Dönmez tarapyndan okalan jynaza namazynyñ yzyndan Türkiýä ugradyldy. Toplanan puldan galany-da merhumyñ maşgalasyna berildi.
Abdylhekim 11-nji iýunda Dogubeýazit gonamçylygynda jaýlandy.

Abdülhekim Eşiýok

• UMYDY ÝOKDY, ARZUW-HYÝALLARY BARDY

Agasy Ýusuf Eşiýoka jañ etdim. "Abdylhekim nämüçin ABŞ-na gitdi?" diýip soradym. Ol şeýle diýdi:
- Hiç hili umydy ýokdy. Ýaşdy. Men onuñ bilen köp gürleşýärdim. Arzuw-hyýallary bardy. Ol maña "Bärde hiç bolar ýaly däl" diýýärdi. Durmuş şertleri juda agyrdy. Öýlenesi gelýänem bolsa, öýlenip bilenokdy. Çünki bäriñ ýagdaýyny özüñiz gowy bilýäñiz. Birgiden kynçylyk öñünde keserip ýatyrdy. Gaýgysy güzeranyny dolamak üçin gowurak ýerden iş tapmakdady. "Az-owlak pulum bolsa, öýlensem, özbaşyna öýün bolsa. Men entek ýaş, göreşerin, durmuşym gowulaşsa bolýar" diýen oý-hyýalda gezýärdi".
Eýsem, ýene näçe şular ýaly abdylhekimler bar?
Agasy aýdýar:
- Meniñ oglum, ýegenim, çykanym gitdi. Gidenleriñ azyndan 3 müñ adama ýetendigi aýdylýar. Diñe Dogubeýazitden däl. Agrydanam, Patnosdanam, Igdirdenem bar. Agryda müñlerçe raýat...
ABŞ-nyñ Gümrük we Serhet goragy gullugynyñ soñky maglumatlaryna görä, meksikan serhedini aşandan soñ ABŞ-na aýak basan türkleriñ sany soñky 18 aýda 33 müñ adama ýetipdir.

• "GATY KAGYZY" BARLARAM GIDÝÄR

Meksikan serhedini aşýanlaryñ arasynda Abdylhekim ýaly ýönekeý işçilerem, ýokary bilimli lukmanlaram, hukukçylaram, inženerlerem bar. Olaryñ käbiri çagalarynam alyp gidýär.
Ýurt aşjak bolup derýada gark bolup ýörenlerem, narkoýyrtyjylaryñ eline düşýänlerem bar.
AK partiýa bäşem bandalara, az sanly tarapgöý ýallakça, mollasumak müritlere jennet döretdi. Muña derek millionlarça ýaşlarymyz iş tapanok, ekzamenlerden geçäýende-de konkursda ýykylýar, oñararjak işlerine bellenmeýär, çekýän zähmetlerine mynasyp baha berlenok. Ýönekeý işçiler-ä adam şekilli aýlygam alanok, ýa bolmasa açlyk serhedinde gulçulyk şertlerinde bir döwüm çörege satylýar.
Işläñokmy? Siriýalylar gapyda nobatyna garaşyp dur!
Şonuñ üçinem öz raýatlarymyzyñ Türkiýeden umydy üzük.
Dil bilýänler we "gaty kagyzy" (diplomy) barlar "Şengen wizasyny" alyp Ýewropa göçýär. Geçen ýyl dagy ilkinji gezek Rotterdamskiniñ talyplary wiza gutaransoñ daşary ýurda gitmek üçin ýüz tutdy.
Abdylhekim ýaly on müñlerçe işçi bolsa Meksika-ABŞ serhedinde geljegini gözleýär.

Ismail SAÝMAZ.

"SÖZCÜ" gazeti, 16.06.2023 ý.