Türkiýäni nuldan başlamagyñ wagty!

TÜRKIÝÄNI NULDAN BAŞLAMAGYÑ WAGTY!

Ýer yranmasy şäherlerimizi sallançak deý yrady, silkeledi, biziñem özümizi silkelemegiñ wagty geldi.
Munuñ özi hemme zatdan ötri üstümizdäki gerekmejek agyr ýükleriñ ýeñledilmegi, aramyzdaky geleñsizleriñ, ýarym jahyllaryñ, elipden şermendeleriñ aýyklanmagy, ýurduñ pähim-paýhas we ylym-bilim ýoluna girmegi üçin gerek, hatda hökmany şert.
Düýnki güne çen ukrain konfliktinden Owganystandaky ýagdaýa, walýuta kursundan harytlaryñ bahasyna, Amerikan Hytaýa, hatda kosmosa çenli islendik temada pikir alyşýan, professorlary, ylymlaryb doktorlaryny, dosentleri, otstawkadaky generallary, pensiýadaky ilçileri ýa-da howpsuzlyk syýasaty boýunça hünärmenleri, "derejeli" sözde hünärmenlerimizi ýada salyñ.
Teleýaýlymlardaky zehin bäsleşiklerinde başlangyç mekdebiñ okuwçysynyñ derejesindäki soraglary bilmän joker hukukugyndan peýdalanýan talyp ýaşlarymyzy göz öñüne getiriñ.
Men bu ýurtda başlangyç mekdebi gutaran gurluşyk ussasyça-da gurluşykdan añlamaýan ýaş gurluşyk-inženerlerini tanaýaryn.
Ýeke ýalñyşsyz bir sahypa türkçe diktant ýazyp bilmeýän aspiranturany tamamlaýan birtopar ýaşlaryñ bardygyny bilýärin.
Pula alymlyk derejesini satyn alýan adamlary tanaýaryn. Terjimehallaryna bilmeýän dillerini-de bilýär diýip ýazýan dosentdir doktorlary tanaýaryn bu ýurtda.
Şol gürrüñini edýän adamlarymam şu ýurduñ ylymly-bilimli adamlary. Gynansak-da, olaryñ arasynda "Pygamber häzir ýaşap ýören we partiýa guran bolsa, Rejep Taýýip Erdogan ýaly ses alyp bilmezdi" diýýän mediýa ýallakçylary-da bar.
Ol señse ylymly jahyllaryñ bir bilmel8 zady bar:
Bakyýete göç edenine bir ýarym müñ ýyla golaý wagt geçendigine garamazdan pygamberimiziñ (s.a.w) häzirem 2 milliard adama golaý ymmaty (ýa-da olaryñ öz dilinde aýdanymyzda tarapdary) bar.
Häkimiýete ýaranasyñyz gelip, beýle ölüp barýan bolsañyz, muny iñ bolmanda iki milliard adamyñ dini gymmatlyklaryna baglanyşdyrmazdan, mukaddesliklerine dil uzatmazdan ediñ.
Sosial mediýada sizem gabat gelensiñiz, bir YouTuberiñ "Siziñ pikiriñizçe ýurdumyzyñ iñ gowy aýal syýasatçysy kim?" diýip beren sowalyna iki sekunt ýaly pikirlenenden soñ "Rejep Taýýip Erdogan" diýip jogap beren türkana daýza ýaly ýönekeý adamlary-ha agzabam durjak däl.
Türkçede "Her şerde bir haýyr bar" diýen söz bar. Eger şeýle bolýan bolsa, başdan geçiren şerimizden peýdamyza sapak alalyñ we aramyzdaky çüýrükleri syryp-süpürip aýralyñ.
Efiri ýarym jahyl hünärmenlerden, ýokary okuw jaýlaryny ýaryp-ýarpy bilimli dosentlerden, professorlardan, döwlet edaralarynyñ işinden baş çykaryp bilmese-de tanyş üsti bilen, jañ bilen, berim bilen işe alynýan işgärlerden, müdirlerden, inženerlerden, hususy sektora degişli edara-kärhanalary, firmalary iş oñarmaýan adamlardan arassalalyñ we işi iş oñarýana bereliñ.
Gurhanda-da "Işi - iş oñarýana beriñ" aýaty birnäçe ýerde gaýtalanýar.
Elbetde, işine, eýeleýän wezipesine añryýany bilen mynasyp dürli kärdäki adamlary, ugrunyñ ussady bolan halypa mugallymlary bularyñ hataryna goşup bilmerin.
"Gep eýesini tapar". Men muny mynasyp däl kürsüsinde oturan, mynasyp däl sylag-sarpasyny görýän, mynasyp däl aýlygyny alýan aramyzdaky çüýrüklere aýdýan.
Otuz ýyldanam gowrak wagt Ýewropada ýaşap we günbatarlylar bilen işläp gelýärin. "Şularyñ bizdem näme tapawudy bar, biz nämüçin şulardan yza galýas?" sowalyna tapan ýeke kanagatlandyryjy jogabym - bularda hiç kimiñ diline, jynsyna, milletine, dinine garamazdan işi iş oñarýana berilmegidir.
Gök-gara reñkli hindiniñ Angliýada premýer-ministriñ kürsüsinde oturmagynyñ ýa-da migrant gelip çykyşly birtopar türküñ nemes parlamenti Bundestagda halk deputatlygyna saýlanmagynyñ ýeke-täk sebäbi şu, ýagny, mukaddes kitabymyz Gurhanyñam emri bolan "işi iş oñarýana beriñ" prinsipine eýerilmegidir.
Türkiýe sözüñ doly manysynda çaprazlyklar ýurdy: bir ýanda ýer ýüzüne barmak dişletjek üstünliklere ýetýän dronlary, söweşjeñ istrebitelleri, tanklary, raketalary öndürýän adatdan daşary zehinli inženerler, bir ýanda meýdanlara, metrolara, metrobuslara sygmaýan diplomly, ýöne ýarym jahyl we hünärsiz millionlarça ýaşlar bar. Bir ýanda-da ýeterlik üns berilmändigi we gadry bilinmändigi üçin öz ýurdundan öýkeläp Günbatara sary ýola çykan uçursyz zehinli kompýuter hünärmenleri, ylymlaryñ doktorlary, inženerler, programmistler ýaly birnäçe ugurda ummasyz uly işleri bitirip biljek negözel ýaşlar hyñ berýär.
2021-nji ýylda Talibanyñ häkimiýet başyna gelmegi bilen owgan temasy iñ aktual tema öwrülensoñ, geçen tomus Mýunhende türk we nemes ýaşlaryndan ybarat 40-50 adamlyk toparyñ öñünde şu mesele boýunça çykyş edipdim. Şonda konferensiýadan soñ ýanyma gelen türk ýaşlary bilen aýak üstünde iki agyz gürrüñ edipdim. Olaryñ hemmesi-de "BMW", "Bosch", "Bayer" ýaly uly nemes kompaniýalarynda stažirowka geçýärdiler we stažirowkadan soñ hiç biriniñem Türkiýä gaýdyp barmak niýeti ýokdy. Onsoñam olaryñ hemmesine, eger işleýän ýerinde galmak isleseler, işe alynjakdyklaryna hem kepil geçilipdi.
Regional güýçden dünýä güýjüne öwrülip barýan Türkiýe garaşylmadyk tebigy betbagtlyk zerarly erbet büdredi.
Tizara aýaga galyp, täzeden ýolumyza dowam etmek üçin hemme zatdan öñ ähli edara-kärhanalarymyzy, guramalarymyzy pähim-paýhas we mantyk eleginden geçirip täzelemeli, haýsy edarada bolsa bolsun, tapawudy ýok - iş oñarmaýan adama arkasynda duranyñ kimdigine garamazdan wezipe bermeli däl, ýer yranmasynda seresapsyzlyk, geleñsizlik edenleri gözüniñ ýaşyna seretmezden kanunyñ eline bermeli, sud, kanun çykaryjy edaralary we metbugat organlaryny täzeden garaşsyz ýagdaýa getirip, öñki abraýyny dikeltmeli.
Gysgaça aýdanda, Türkiýäni ähli döwlet edaralary bilen birlikde kompýuter ýaly täzeden nulirowat (obnowit) etmeli. Zyýanyñ ýarpysyndan gaýtmagam bir peýda.

Esedulla OGUZ,
Türkiýeli türkmen žurnalisti.

20.02.2023 ý.