Главная » 2024 » Awgust » 2 » Ysraýyly kim durzup biler?
13:41

Ysraýyly kim durzup biler?

YSRAÝYLY KIM DURZUP BILER?

Ilki bilen prezident Erdoganyñ Ysraýyl hakdaky soñky çykyşynyñ örän şowsuzdygyny we ýerliksizdigini nygtamak gerek. Akylly-başly her bir türk raýaty Türkiýäniñ Ysraýyla garşy harby herekete girişmejegini gowy bilýär. Türkiýäniñ beýle güýji bolýan bolsady, Ysraýyl 2010-njy ýylda "Mawy Marmara" gämisine dökülip, on sany türk raýatyny öldürende jogap bererdi. Özübiz bilýänsiñiz, ara şol wagtyñ amerikan prezidenti Barak Obamanyñ girmegi we Ysraýylyñ dilujundan ötünç soramagy bilen meseläniñ üsti gömüldi.
Erdoganyñ bu çykyşy elbetde ýurduñ içindäki halk köpçüligine gönükdirilipdi we bahalaryñ gymmatlamagyndan ýadan garyp halkyñ ünsüni sowup, hökümetiñ üstündäki basyşy ýeñletme maksady bardy. Ýöne bu çykyş Günbatar mediýasynda "Erdogan Ysraýyla haýbat atýar" habarlarynyñ berilmegine getirdi.
Erdoganyñ sözleri ABŞ-da resmi saparda aktiw lobbi işlerini geçirip ýören Netanýahunyñ Ysraýylyñ howp astyndadygy barada aýdanlaryny güýçlendirişi ýaly, Türkiýäniñem Eýran ýaly ikiýana urunýan, boýundan uly gürleýän ýurt ýagdaýyna düşürdi.
Bir zady bilmegimiz gerek: Türkiýe soñky ýyllarda goranmak senagatynda uly öñegidişlikleri gazananam bolsa, Günbatar bilen, aýratynam ABŞ bilen gidişip biljek güýçde däl. Türkiýäniñ ykdysadyýeti entek gowşak, entegem Günbataryñ kapitalyna we tehnologiýasyna mätäçlik duýulýar. Uruş beýlede dursun, Günbataryñ Eyrana edişi ýaly yglan etjek sanksiýalary-da ýurdy ykdysady taýdan kyn ýagdaýlara düşürip biler. Şonuñ üçin türkler mazaly güýçlenýänçä Günbatar bilen gönüden-göni dikleşmekden gaça durjak bolmaly.
Serediñ-ä, önümçilikden söwda, tehnologiýadan ylym-bilime her bir ugurda Günbatary aldym-berdime salýan Hytaýam şunça mümkinçilikleriniñ bardygyna garamazdan öz ýeri hasaplaýan Taýwan meselesinde ABŞ bilen göni çaknyşyga girmekden gaça durýar. Onuñ ýerine ussat küştçi ýaly berjek urgusy üçin iñ amatly pursatyny peýleýär. Biziñem şeýtmegimiz gerek.
Gürrüñimize dolanyp gelsek, halkara jemgyýetçiliginiñ gazaply nägileligine we dünýäniñ ýüzlerçe şäherinde geçirilen protest demonstrasiýalaryna garamazdan Günbatar şindizem Ysraýylyñ Gazada on aý bäri dowam edip gelýän gyrgynçylygyna arka durýan bolsa, etmeli iş belli:
Yslam dünýäsi aýgytly herekete geçip, Russiýa, Hytaý, Braziliýa, Günbatar Afrika ýaly ýurtlary-da kömege çagyrmaly.
Yslam dünýäsiniñ belli-başly ýurtlary, meselem Türkiýe, Müsür, Saud Arabystany, Katar, BAE, Iordaniýa, Päkistan, Indoneziýa ýaly ýurtlar Ysraýyl Gazadan çekilip, BMG tarapyndan kesgitlenen çäklerde Palestina döwleti (kagyz ýüzünde däl-de, iş ýüzünde) gurulýança ABŞ bilen her dürli hyzmatdaşlygy bes etse, gysga wagtda netije gazanmak mümkin. Esasy mesele, ýokardaky ady agzalan ýurtlary köpçülikleýin garşylyga razy edip bilmek.
Ýekeje pursatlyk Pars aýlagynyñ arap ýurtlarynyñ Günbatara nebit sanksiýasyny girizendigini, Türkiýäniñ, Iordaniýanyñ, Päkistanyñ, Müsüriñ ABŞ bilen harby hyzmatdaşlygyny bes edendigini, Katardaky, Saud Arabystanyndaky amerikan harby bazalarynyñ ýapylandygyny göz öñüne getirip görüñ. Bular ýaly ýagdaýda Waşingtonyñ etegine ot düşüp, şobada Ysraýyly agyzdyryklamak üçin näme etmeli bolsa ederdi.
Ysraýyl ABŞ üçin näçe gymmatly-da bolsa, Waşington Saud Arabystany, Katar, Kuweýt, BAE ýaly amerikan ykdysadyýeti üçin jana-jan bähbidi bolan bolan energetika ýurtlaryny özünden daşlaşdyrasy gelmez. Edil şolar ýaly, Afrikada materigiñ bir başyny saklap duran Müsür bilen Aziýadyr Ýewropanyñ arasynda köpri funksiýasynda oturan Türkiýe hem strategiki taýdanam, sebitdäki agramy taýdanam ABŞ-nyñ añsat el çekip biljek ýurtlary däl.
Türkiýe ýerliksiz we manysyz çykyşlary edip, özüni kyn ýagdaýa düşürmegiñ ýerine, yslam ýurtlary bilen güýjüni birikdirip, Günbatary-da, Ysraýyly-da gysaja gysmagyñ pikirini etmeli. Taryhda ilkinji gezek yslam dünýäsi Günbataryñ garşysynda bir bitewi güýç bolup hereket etse, dünýäniñ güýç deñagramlylygy-da üýtgäp biler. Şol sanda beýle synanyşyk yslam dünýäsiniñ müñ ýyllap dünýä öñbaşçylyk eden birmahalky güýjüne we ýitiren ajaýyplygyna täzeden gowuşmagynyñ ýoluny-da arçap biler.
Beýle bolýan bolsa, bokurdaga bat berip, boş haýbatlary atmagyñ ýerine anyk işleri orta goýmagymyz gerek.

Esedulla OGUZ,
Germaniýada ýaşaýan türkmen žurnalisti.

Sişenbe, 30.07.2024 ý.

Категория: Publisistika | Просмотров: 334 | Добавил: Gökböri | Теги: Esedulla Oguz | Рейтинг: 5.0/1
Awtoryň başga makalalary

Publisistika bölümiň başga makalalary


Teswirleriň ählisi: 8
0
1 Pena  
1790
Seniň bu diýýäniň-ä gardaş ikimiz bu dünýäden gitýänçäk bolmaz. Bu diýýäniň boljak bolsa ikimiz dünýä inmänkäk bolardy, öň bolmadymy, ikimizden soňam bolmaz. Ýeke sebäbini aýdaýyn, olar agzybir we ylymly adamlar, ýokardan bir ýerlerden gudrata garaşanoklar-da, özleriniň akyl güýjüne ynanýarlar. Biz bolsa tersine.

0
2 Hoshniyetli  
1817
On aý bolupdyr. Musulman ýurtlardan ses çykanok. Diňe agzeki haýbatlar, Ýemenden başga. Kuranda aýdylýa, bu ýewreýleriň tohumynyň tükediljegi we musulmanlaryň birleşjegi. Ýöne biz ol musulmanlar däl. Biz gorkak musulanlar. Biz dine ýüzleý garaýas. Taryha ser salsak, dinimiz bizi birleşdirip kuwwatly güýje öwrüpdir. Ýöne häzir o musulmanlar ýok. Sebäbi gorkak syýasatçylar, günbatardan, Amerikadan gorkýas. Dinimize sak durup Ýaradandan däl-de, ýaradylandan gorkup iş edemzok.

0
3 Pena  
1790
Kuran aldapdyr-da onda?

-1
4 Pena  
1790
2-nji teswiriň 4-nji sözlemini okaň

0
6 Garadag  
128
Biz gorkak musulmanlar. Batyr musulmanlar kim bolýarka?

0
8 Moderator  
1471
@Garadag, kime sorag berýäñiz? Öñ bir gezek muña sypaýyçylyk b.n duýduryldy. Bu gezegem ýalñyşýandygyna ünsi çekildi, beter bujurygyny artdyryp teswir ýazýar, dogrusy, ol ýazan (adminstrasiýanyň tassyklamadyk) soňky teswiri özünden başga hiç kime kelleagyry döretjegem däl. Ýöne duýduryşdan netije çykarmasa, saýtdan çetleşdiriljekdigi aýdylypdy, şoñ ü.nem petiklendi. Ýalñyşyndan netije çykarmagyñ ýerine, gaýtam saýtyñ elektron salgysyna "Bloklan bolýañmy, g**-üñe dyk saýtyñy!" diýip ýazýar. Indi özüñ aýt, şular ýaly çagalarda batyrlyk-gorkaklyk barada deregiñe ýarar ýaly pikir bardyr öýdýäñmi? Ýa-da garşyña dikip, ýokarky aýdan paýyş sözüni yzyna gaýdyp berseñ, ony özüniñ niresine dykmaly-da bolsa taýýar şular ýaly wirtual boşlarda batyrlykdan zerre nyşan bardyr öýdýäñizmi?..

0
5 Pena  
1790
Aslynda iň hili pes adamlar - musulmanlar. Bulara islendik erbetlikleri etmeli we muňa mynasypdyrlar

0
7 Moderator  
1471
1). Gurhanyñ aýatyny, aýatynyñam ýeke harpyny inkär etmek beýlede dursun, oña şübhe bildirmegem musulmany imandan daşlaşdyryp, hatda dinden çykaryp kapyr bolma howpuny abandyrar. Bu meselede pikirimizi oýlanyşykly ýazsak kem däl.
Gurhanyň aýatynda berlen wadanyň häzire çenli amala aşmandygy, ýa bolmasa siziň pikiriňizdäki biriniň ony görmezligi onuň aýdanlarynyň ýalana çykjakdygyna güwä geçip bilmez. Netijede biz dünýäniň başy-da däl, soňy-da.

2). Sapagy düşündirýän mugallymyñ (meselem, ahun-mollanyñ) biliminiñ ýeterlik däldigi ýa-da düşündirip bilme ukybynyñ pesligi ýa bolmasa okuwçylaryñ ony özleşdirip bilmeýändigi (gömükligi), ýa-da ikimiz ýaly biriniñ oña düşünmeýändigi bu sapagyñ (meselem, musulmanlygyñ-yslam dininiñ) bärden gaýdýandygyny, kämil däldigini añladyp bilmez.

3). Hili pes däl-de, häsiýeti pes adamlar hemme dinde bar (Hemme adamyñ ýasalyşy-da, hili-de, alnan bir gysym topragy-da bir). Adamyñ häsiýetiniñ pesligi we pisligi musulmanlygyñ däl-de, ylym-bilimsizliginiñ, sowatsyzlygynyñ, jahyllygynyñ, terbiýesizliginiñ we haýasyzlygynyñ miwesi.
Dini ynanjy näme bolanda-da, özi kim bolanda-da oña islendik ýamanlygy etmek, senden aýry ynanç dünýäsinde ýaşaýan adamlara zulum etmek gylyk-häsiýeti pesdenem pes adamyñ (bular ýala adam diýmek uslypmyka beri!) edip biljek göýdük pikiri. Bu barypýatan fanatizm, ekstremizm. Kanunlarymyz muña ýol bermeýär.

4). Musulmanlyk her ýurtda halkyñ milli aýratynlygyna, ýaşaýyş-durmuş formasyna görä tapawutlanýar. Meselem, Owganystandaky köre-kör, ylymdan-bilimden daş "musulmanlyk" bilen bizdäki ylymly, sekulýar musulmanlygyñ arasynda dag bilen deñiz ýaly tapawut bar. Biziñ döwletimiz dünýewi, demokratik döwlet. Şol sanda musulmanlyk türkmen halkynyñ medeniýetiniñ aýrylmaz parçasy. Türkmençilik, milli edep kadalarymyz asyrlaryñ dowamynda musulmanlyk bilen eriş-argaç bolan.
Şonuñ üçinem kanunlarymyz hemme milli aýratynlygymyz bilen birlikde dinimiziñ hem goragyny kepillendirýär.
Şeýle-de, dünýäde üç uly diniñ biri musulmanlyk: 2 milliarddan gowrak musulman bu dine uýýar. Musulmanlaryñ arasynda gowy, dindar, niýeti-päli düzüw, akydasy we amaly dogry adamlaryñam bolşy ýaly, ýarlygy musulman hem bolsa kelemesini çöwrüp bilmeýän ýa-da aýdyşyñyzdan has beter adamlar bar. Bular ýaly ýarlygy musulman pes adamlara seredip, musulmanlyga bir zat diýmek isleýän bolsañyz-a, ýalñyşýandygyñyzy subut etmäge hajat hem galmaýar. "Ýok, men musulmanlyk däl, musulmanlar barada aýtdym" diýjek bolsañyzam, barybir ýagdaý öñküligine galýar. Hem özüñiz şu ýurduñ, şu halkyñ, şu ynançdaky adamlaryñ arasynda gezip ýören biri bolsañyz, onda wagtyñyzy bu zatlara gidermän, musulman akydasy, imanyñ şertleri, yslamyñ bäş parzy... ýaly ugurlardan düýplüräk öwrenen bolsañyz özüñiz üçinem ýagşy iş ederdiñiz. Üns beriñ: ynanyñ diýemok, "öwrenen bolsañyz" diýýärin. Iñ bolmanda musulman bilen "musulmanyñ" tapawudyny bilerdiñiz we bu boýunça has serasaplyrak ýazardyñyz. Şoña görä-de bu barada anyk faktlara we anyk adamlara ýüzlenmezden umumy we oýlanyşyksyz, agressiw pikirleri öñe sürmegiñ soñy bu ynançdakylaryñ ynjydylmagyna getirer, iñ ýamany-da dini separatizme, rasizme alyp barýar.

5). Galyberse-de, meseläni bulaşdyrýarsyñyz (Şol sanda @Hoşniýetli hem). Temada musulmanlygyñ meseleleri gozgalmaýar, dünýäniñ syýasy meseleleriniñ üstünde, birnäçe goñşy döwletiñ we iki halkyñ ýer-ýurt dawasy barada pikir alşylýar.
Üns beriñ: awtoram, terjimeçi-de, şol sanda men hem dindar däl, ýa musulmanlygyñ goragçysy däl (musulmanlyk özüni özi goramaga ukyply, onuñ meniñ ýaly birileriniñ goragyna mätäç däl), men diñe oýlanyşykly bolmagy we islendik dine ynanýana-da, hiç bir dine ynanmaýana-da sylanyşykly bolmagy maslahat berýärin. Dogrusy, hristian ýa ateist biri bolan bolsamam, şu pikiri öñe sürerdim. Eýerip, eýermezlik öz ygtyýarlygyñyza bagly. Hem muny özüñize akyl satmak diýip düşünmäñ. Muny okap oturan başgalara peýdaly bolar diýen pikir bilen uzyn-uzyn pikirimizi beýan etdik.

Teswiri diňe saýta agza bolan ulanjylar goşup bilýär.
[ Agza bol | Saýta gir ]