Bereket aga / hekaýa

BEREKET AGA

Be­re­ket aga el­li ýa­şa ýet­ýän­çä, gü­ze­ra­ny­ny zordan aý­lap, gü­nü­ni ýe­ter-ýet­mez­lik­de geçirdi. Ol şä­he­riň ga­ryp-gasar­lar ýa­şa­ýan böleginde ýer­le­şen ki­çi­räk bir met­ji­diň ymamydy. Be­re­ket aga kyn ýag­daý­da ýa­şa­sa-da, durmuşyndan ra­zy­dy, gü­ze­ra­ny­na ka­na­gat­ly­dy. Başyndan ge­çir­ýän kynçy­lyk­la­ryn­dan hiç ha­çan zeýrenmezdi. Şeý­le garyp ýag­daý­da ýa­şa­ýan­y­na garamazdan, örän sa­hy­dy, göw­ni ala-ýaz­dy, garyp-pukaralara we ýo­lag­çy­la­ra mäh­ri­ban­dy. Be­re­ket aga olar bi­len bir dö­wüm çöre­gi­ni deň paý­la­şar­dy. Şu pä­hi­mi yzygiderli tek­rarlar­dy: «Bu dün­ýä­de edi­len her bir so­gap iş o dünýe­de on edi­lip gaý­ta­ry­lyp ber­ler. Hiç bir adam bu dün­ýä­niň lez­zet­le­ri üçin, o dün­ýe­si­ni unut­ma­ly däldir». Be­re­ket aga­nyň gö­zü­ne bu dün­ýä wagt­la­ýyn, ahyr­ýet bol­sa mü­di­mi­lik bo­lup gö­rner­di. Be­re­ket aga­ny tu­tuş adam­za­dyň çek­ýän mu­şakgat­la­ry, kyn­çy­lyk­la­ry uly aza­ra goý­ýar­dy. Her nama­zyň ahy­ryn­da, eger eli­ne pul düş­se, hök­man ony öz oba­syn­da­ky ga­ryp-pu­ka­ra­lar bi­len paýlaşjakdygyna gud­ra­ty güýç­li Taň­ry­nyň öňün­de ant içer­di. Gud­ra­ty güýç­li Al­la­ta­ga­la Be­re­ket aga­nyň doogasyny ka­bul et­di. Bir gün onuň üs­tü­ne garaşylmadyk ýagdaýda uly baý­lyk ýag­dy. Ol pul­lar ýanesip ka­gy­zy­nyň — lote­re­ýa­nyň kö­me­gi bi­len ýa­şu­la ne­sip et­di. As­lyn­da Be­re­ket aga ýa­ne­sibi hem ga­zanç ýa-da peý­da üçin däl-de, ony sat­ýan ben­dä kö­mek et­mek üçin sa­tyn alyp­dy. Be­re­ket aga bu ga­ra­şyl­ma­dyk baý­ly­ga örän aljy­rady. Onuň tol­gun­mak­dan ýa­ňa ba­şy aý­la­nyp ug­ra­dy. Göw­nü­ne bol­ma­sa, oňa bi­ri: «Bu baý­lyk se­niň­ki däl. Sen öz bäh­bi­di­ňe harç­la­mak üçin eli­ňi bu pul­la­ra uza­daý­ma­gyn. Bu­lar ga­ryp-ga­sar­la­ryň ha­ky­dyr, Al­la ola­ra bu pul­la­ry paý­la­mak hem-de ha­ýyr-yh­sa­na harç­la­mak üçin se­ni saý­lap al­dy» diý­ýän ýa­ly­dy. Bu söz­le­ri eşi­denin­den, go­ja­nyň tu­tuş göw­re­si gal­pyl­dap baş­la­dy. Bi­raz wagt­dan
özü­ni ele alyp, ýü­zü­ni gö­ge tu­tup, eçi­len baý­lygy üçin Al­la­ta­ga­la şü­kür et­di, onuň şa­ny­na hamdu-se­na aýt­dy, gö­zün­den ýaş dö­küp, öz wa­da­sy­na we­pa­ly hem-de ama­na­da aýaw­ly bol­ja­gy­na Bi­riba­ryň öňün­de söz ber­di.
Göw­nü­ne dü­wen iş­le­ri­ni ber­jaý et­mek üçin here­ke­te baş­la­dy, kö­me­ge, pu­la mä­täç­le­riň göz­le­gine çyk­ma­gy ýü­re­gi­ne düw­di. Be­re­ket aga­nyň utan pul­la­ry ha­kyn­da­ky ha­ba­ry eşi­den adam­la­ryň ag­laba­sy şol ba­da onuň öýü­ne ta­rap eň­di. Olar Be­reket aga di­leg-do­ga ed­ýär­di­ler we on­dan pul di­leýär­di­ler. Ol bol­sa öz ge­ze­gin­de ola­ryň ýüz­le­ri­ne gü­lüp bak­ýar­dy we gö­ýä ber­ýän pul­la­ry özü­niň­ki däl ýa­ly, di­leg­le­ri­ni sa­hy­lyk bi­len bi­tir­ýär­di. Goja­nyň dü­şün­je­si­ne gö­rä, ol pul­lar özü­ne Taň­ry­nyň mä­täç­le­re paý­la­mak üçin be­ren baý­ly­gy­dy. Ol öz aý­dan zat­la­ryn­dan we eden iş­le­rin­den göw­nü­hoş bo­lup, giç ag­şam öýü­ne do­lan­ýar­dy. Be­re­ket aga aýa­lydyr we ça­ga­la­ry bi­len öl­mez-ödü­lik na­har edin­ýär­di. Na­har­dan tiz çe­ki­lip, ýe­ne-de na­mazly­gy ýa­zyp, yba­dat et­mä­ge baş­la­ýar­dy we na­maz oka­ýar­ka, Al­la­nyň özü­ni ba­gyş­la­ma­gy­ny, eden amal­la­ry­na ra­zy bol­ma­gy­ny yzy­gi­der­li di­le­ýär­di.
Gün yzy­na gün geç­ýär­di. Kim di­leg edip el serse, Be­re­ket aga ony boş gaý­tar­ma­ýar­dy. Öýü­niň öňün­dä­ki giň how­la ir er­tir­den dür­li ýer­ler­den adam­lar ýyg­na­nar­dy. Be­re­ket aga öý­den çy­kan ba­dy­na adam­lar oňa ta­rap eňer­di­ler, şa­ny­na öwgü­li söz­le­ri aýd­ýar­dy­lar hem-de pul di­le­ýär­di­ler. Ola­ryň bi­ri­ne egin-eşik, beý­le­ki­si­ne der­man sa­tyn
al­mak, ýe­ne bi­ri­ne ça­ga­la­ry­nyň oku­wy­nyň tö­le­gi üçin pul ge­rek­di. Be­re­ket aga olar bi­len mä­hir­li,ho­şa­maý gür­le­şer­di, äh­li­si­niň mö­hü­mi­ni bi­ti­rer­di hem-de ola­ra Al­la­nyň ýar­dam ber­me­gi­ni di­lär­di.
Aý­lar, gün­ler ge­çip dur­dy. Be­re­ket aga adam­laryň di­leg edi­şip pe­se dü­şüş­le­rin­den, ola­ryň ba­sa-bas bo­lup ýö­rüş­le­rin­den ha­lys ýa­da­dy. In­di ola­ryň is­le­gi bar­ha art­ýar­dy, goh-gal­ma­gal­la­ry bol­sa asma­na gal­ýar­dy. Olar Be­re­ket aga­dan käwagt örän pe­se­lip di­leg ed­ýän bol­sa­lar, käwagt­ haý­bat atyp, pul ber­me­gi ta­lap edip baş­la­dy­lar. Be­re­ket aga bu zat­la­ra haý­ran bo­lup, nä­de­ri­ni bil­män ug­ra­dy. Ony in­di uly ala­da gur­şap al­dy. Gün­ler­de bir gün oňa dost­la­ry­nyň bi­ri çyn ýü­rek­den mas­la­hat be­rip:
— Sen kö­mek pu­ly beý­le gel­şik­siz ýag­daýda paý­la­ma­ňy bes et! Şeý­le ýag­daý­da paý­lan­sa, kö­me­ge mä­täç däl ýa-da oňa as­la my­na­syp däl adam­lar sen­den pul al­ýar, kö­me­ge mä­täç adam­lar bol­sa, sa­ňa ýüz tut­mak­dan uta­nyp, pul­suz gal­ýar. Sen il­ki bi­len et­jek iş­le­riň ba­ra­da oňat­ja oý­la­nyp, düýp­li me­ýil­na­ma düz, goý, mä­täç adam­la­ra paýla­ma­gyň ýö­ri­te ter­ti­bi bol­sun. Sen­den di­ňe mä­täç
adam kö­mek al­syn, ine, şeý­le et­seň, ada­lat­ly bolar, hiç hi­li göz­bo­ýag­çy­lyk bol­maz — diý­di.
Dos­tu­nyň aý­dan söz­le­ri Be­re­ket aga­nyň göwnü­ne jaý bol­dy, onuň mas­la­ha­ty­ny örän oň­la­dy.
Tiz­den-tiz oňa özi ba­ra­da ed­ýän uly ala­da­sy üçin
min­net­dar­lyk bil­dir­di. Öz ýa­nyn­dan «Oňat oý­lanyp, kö­me­gi di­ňe ýag­da­ýy­na be­let adam­la­ry­ňa ber­me­li» di­ýen ka­ra­ra gel­di. Be­re­ket aga kelle­si­ne ge­len pi­kir­le­ri oňat de­ňeş­di­rip öw­ren­di. Pi­kir­lendi­gi­çe, dür­li me­se­le­ler ýü­ze çy­kyp, olar bi­r-bi­ri bi­len ga­ry­şyp ug­ra­dy. Ol nä­me ede­ri­ni, nä­me­den baş­lap, haý­sy ýol­dan git­je­gi­ni bil­me­di. «In­di nähi­li iş­le­re ýyk­gyn et­me­li?» di­ýen pi­kir ony gy­syp-gow­rup bar­ýar­dy. Be­re­ket aga­ny ýa­daw­lyk gurşap al­dy, dün­ýä­si da­ra­lyp baş­la­dy. Ol «Iň go­wu­sy, pul­la­ry ha­ýyr-sa­ha­wat gu­ra­ma­sy­na ber­mek bo­lar, bel­ki, döw­le­tiň haý­ry­na ge­çir­seň, go­wy bo­lar, hö­kü­me­tiň özi pul­la­ry mä­täç­le­re harç eder. Şeýtsem, adam­la­ry hem öz gü­nü­ne go­ýa­ryn, özüm hem yn­ja­la­ryn. Ýö­ne bu zat­lar öz bor­ju­ňy ýe­ri­ne
ýe­tir­mek­den bo­ýun tow­la­ma­gyň ala­ma­ty däl­mi?
Beý­le et­mek hor­lan­ýan­la­ra kö­mek et­mek we­zi­pesi­ni boý­nu­ňa ýük­län Taň­ry­nyň era­da­syn­dan ýüz öwür­mek bol­maz­my? Al­la­nyň be­ren baý­ly­gy­ny so­gap işiň gym­ma­ty­ny bil­me­ýän ýat adam­la­ra yna­nyp bol­maz ah­be­tin. Kim bil­ýär, olar pu­la el uza­dyp, ony ta­la­ňa sa­lar­lar. Bet­ne­bis­lik, ta­ma­kinlik adam­za­dyň er­bet hä­si­ýet­le­ri ah­be­tin... Ýok,
ýok. Ga­ryp­la­ryň ala­da­sy­ny et­mek işi­ni özüň­den baş­ga­la­ra tab­şy­ryp bol­maz, Al­la­nyň buý­ran işinden ýüz dön­de­rip bol­maz. En­şal­la, men öz işi­mi ta­la­ba­la­ýyk ýe­ri­ne ýe­ti­re­rin». Ol şeý­le pi­kir­le­re güm­ra bo­lup öýü­ne gel­di. Öý­de ýa­ňy jaý­la­şyk­ly otu­ran­da, onuň ýa­ny­na aýa­ly ça­ga­la­ry­ny yzy­na tir­käp gel­di-de ýyg­ryl­jy­rap:
— Al­la­nyň sa­ňa eçi­len baý­ly­gyn­dan bi­ze-de ber­jek wag­tyň gel­me­di­mi­kä? Biz hem ça­ga­la­ra ge­ýim-ge­jim al­ma­ly. Sen ile pul be­rip, öz ça­ga­lary­ňy ýa­dyň­dan çy­kar­ýar­syň. As­lyn­da ça­ga­la­ry­ňa pul has der­kar — diý­di.
Go­ja ola­ra ala­ry­lyp se­ret­di-de:
— Bu pul­lar me­niňki däl, şo­nuň üçin olary özüm ýa-da maş­ga­lam üçin sow­ma­ga ha­kym ýok. Olar ga­ryp-mä­täç­le­riň pa­ýy — di­ýip jo­gap ber­di.
— Eý­se, biz ga­ryp mä­täç­ler däl­mi?!
— Bi­ze özü­miz­de bar zat­lar ýe­ter­lik, bu pul­lar baş­ga­la­ra has ze­rur.
— Se­niň ýü­re­giň­de ça­ga­la­ry­ňa jin­nek ýa­ly hem re­him ýok­my?
— Men diý­je­gi­mi diý­dim, in­di bol­sa me­ni günü­me goý, kem­pir.
Aýa­ly ham­sy­gyp öý­den çyk­dy, ça­ga­la­ry onuň yzy bi­len eň­re­şip git­di­ler. Be­re­ket aga ola­ryň öýden çy­ky­şy­ny syn­lap dur­dy. Ça­ga­la­ry­nyň eg­ni­ne ge­ýen kö­ne­je eşik­le­ri onuň ün­sü­ni çek­di. Be­re­ket aga tiz wagt­dan na­maz oka­ma­ga dur­dy we Al­la­tagal­la­dan özü­ni be­la-be­ter­den gu­tar­ma­gy tüýs ýürek­den di­leg et­di.
Er­te­si gün Be­re­ket aga­nyň ýa­ny­na ta­nyş­la­ryndan bi­ri öz ýag­da­ýyn­dan zeý­re­nip ge­lip, bi­raz pul so­ra­dy. Bu pu­la ça­ga­la­ry­na eşik al­jak­dy­gy­ny aýt­dy. Be­re­ket aga oňa bi­raz wagt na­za­ry­ny dikip dur­dy, onuň için­de ga­har-ga­zap ha­ra­sat tur­zup baş­la­sa-da, hiç zat aň­dyr­man di­leg­çä az-ow­lak pul uzat­dy. Gelen adam ber­len pu­luň möç­be­ri­ni az görüp, oňa geň­ga­ly­jy­lyk bi­len se­re­dip şeý­le diý­di:
— Bu be­ren pu­luň-a iň bär­ki ge­ýim-ge­ji­me-de ýet­mez, me­niň ça­ga­la­rym in­di ulal­dy­lar, ola­ryň sa­ny hem az däl.
Be­re­ket aga oňa ga­har­ly ses bi­len:
— Men sa­ňa di­ňe şu möç­ber­de pul be­rip bil­ýän – di­ýip jo­gap ber­di.
— Ýa­şu­ly, ýag­daý örän agyr, se­niň bi­ze re­him et­me­giň ge­rek...
Be­re­ket aga onuň sö­zü­ni bö­lüp:
— Me­niň boý­nu­ma uly ýük, mö­hüm yn­san­perwer me­ýil­na­ma­ny berjaý et­mek bor­jy ýük­le­nen. Men pul­la­ry akyl­ly-baş­ly sarp et­jek, sen be­ren pu­lum bi­len oň­ma­ly bo­lar­syň — diý­di.
Soň­ra Be­re­ket aga­nyň ýa­ny­na on­dan pul al­maga en­dik eden­le­riň ýe­ne-de bi­ri gel­di. Ol adam örän göz­gy­ny ýag­daý­da­dy. Özü­niň aç­lyk­dan heläk bol­ýany­ny, bir­nä­çe gün bä­ri duz dat­man­y­ny aýt­dy. Ol ejiz­li­ge we me­jal­syz­ly­ga tap ge­ti­rip bilmän, ýe­re ýy­kyl­dy. Be­re­ket aga oňa ýer­den galma­ga kö­mek­leş­di. Onuň ýag­da­ýy­na reh­mi gel­di, şo­nuň üçin oňa sa­hy­lyk bi­len pul eçil­mä­ge dur­dy. Özü­ne ber­len bu köp möç­ber­dä­ki pul­la­ry gö­rüp, di­leg­çi­niň ýü­zi ýag­ty­lyp git­di, Be­re­ket aga ýag­şy di­leg et­di, al­kyş aýt­dy.
Bi­raz wagt­dan Be­re­ket aga öz di­leg­çi dos­tu­ny oba­nyň na­har­ha­na­syn­da gör­di. Ol sa­çak ba­şyn­da otyr­dy, öňün­de bol­sa et­li dog­ra­ma bar­dy. Na­haryň iş­dä­ňi aç­ýan ýa­kym­ly ysy tö­we­re­ge ýaý­rapdy, di­leg­çi dos­ty bol­sa na­har­dan iş­dä­men­lik bi­len sy­myş­la­ýar­dy. Be­re­ket aga as­sy­ryn­lyk bi­len ony syn­lap, so­ňam tiz-tiz ädim­läp na­har­ha­na­dan çykyp git­di. Ýol­da Be­re­ket aga özü­niň it ýa­ly ajygany­ny duý­dy. Öýü­ne ba­ran des­si­ne ça­ga­la­ry­dyr aýa­ly bi­len na­har edin­mä­ge otur­dy. Na­har bi­raz ka­ka­dy­lan gurt­dan yba­rat­dy. Ol gu­ry çö­re­gi döwüp al­dy. Or­ta­da­ky na­har oňa uzan el­le­riň köp­lügin­den ýa­ňa şo­ba­da gu­tar­dy. Be­re­ket aga ça­ga­laryň na­har iý­şi­ni gaý­gy­ly syn­lap dur­dy. Onuň özi na­har­dan di­ňe bi­raz da­dyp ýe­ti­şip­di. Be­re­ket aga na­har­dan soň, ba­da-bat na­maz oka­ma­ga gi­riş­di.
Gün­ler ge­çip dur­dy. Aç di­leg­çi ýe­ne-de ýa­şu­lynyň ga­py­sy­ny ka­kyp, pul di­le­di. Be­re­ket aga bu ge­zek oňa az-ow­lak pul ber­di, di­leg­çi ber­len pu­ly nä­ra­zy bo­lup al­dy-da, tiz göz­den ga­ýyp bol­dy.
Ýa­şu­ly ba­zar­da aý­la­nyp ýör­kä, gö­zi häl­ki aç di­leg­çä düş­di. Ol bir gy­ra çe­ki­lip, tö­we­re­gi­ne seret­män öňün­dä­ki gu­ry çö­re­gi we ga­ty­gy haý­dap iý­ýär­di. Be­re­ket aga oňa gö­zi dü­şen­den ýyl­gy­ryp, ädim­le­ri­ni çalt­lan­dyr­dy.
Bir gün Be­re­ket aga­nyň öýü­ne ba­zar­da­ky söwda­gär­le­riň bi­ri gel­di. Ol sy­pa­ýy­çy­lyk bi­len Be­reket aga­nyň aýa­ly­nyň öz dü­ka­nyn­dan alan zat­lary­nyň ba­ha­sy­ny tö­le­me­gi ha­ýyş et­di hem-de oňa ha­sap­la­şyk ha­ty­ny uzat­dy. Ha­sap­la­şyk ha­ty dür­li san­lar­dan do­lu­dy. Ýa­şu­ly ha­ta gö­zü­ni aý­lap, haýran gal­dy. Er­ti­re çen­li möh­let so­ra­dy. Şon­dan soň
ony ga­har bas­mar­lap baş­la­dy, şeý­le ýag­daý­da göni aýa­ly­nyň ýa­ny­na ba­ryp:
— Söw­da­gä­riň ba­ha­sy­ny tö­le­me­gi­ni so­ra­ýan eşik­le­ri ba­ra­da nä­me aý­dyp bil­jek? — di­ýip gahar­ly so­ra­dy.
— Ol eşik­le­ri özüm hem ça­ga­la­rym üçin aldym. Bi­ze zerur eşik ge­rek bol­dy — di­ýip, aýa­ly jo­gap ber­di.
— Ýö­ne sen me­niň bu pul­la­ry tö­le­mä­ge gur­bumyň çat­ma­ja­gy­ny bil­ýäň ahy­ryn.
— Oý­nu­ňy goý­sa­na, sen­de eşik­le­riň ba­ha­sy­ny tö­lä­re-de, on­dan baş­ga ýe­ne sow­ma­ga-da pul ýeter­lik bar. Hä­zir sen ma­ňa bi­raz ga­raş.
Aýa­ly yl­gap git­di we tiz wagt­dan eli­ne uly düwün­çe­gi alyp gel­di. Ol «Ça­ga­la­ryň hem me­niň geý­jek eşik­le­rim, gör, nä­hi­li oňat. Se­niň öňüň­de şu­la­ry ge­ýip otur­sak, kal­byň şat­lyk­dan do­lar» diýip dü­wün­çe­gi dök­mä­ge baş­la­dy. Be­re­ket aga barmak­la­ry bi­len ýü­pek ma­ta­la­ry sy­pa­lap ug­ra­dy. Ol şol ba­da ma­ta­la­ryň örän ýo­ka­ry hil­li­di­gi­ni aň­dy.
Be­re­ket aga­nyň bar­mak­la­ry bi­yg­ty­ýar pe­ti gi­den o­nu­na deg­di. Onuň do­ny kö­ne­di, ýa­ma­dan dolu­dy. Ol hiç zat aň­ma­dyk ýa­ly, hü­ňür­däp so­ra­dy:
— Men­den rug­sat al­man, nä­dip zat sa­tyn alyp bil­ýär­siň? Sen me­ni kim ha­sap­la­ýar­syň?
— Men sen­den öň bir ge­zek pul so­rap­dym.
Şon­da sen pul bermekden boýun towladyň...
— Sen me­ni, şeý­dip, bol­jak iş bo­lan­dan soň biler ýa­ly ýag­daý­da goý­ýar­syň­my? Öz is­le­gi­ňi meniň boý­nu­ma zor­luk bi­len dak­mak is­le­ýär­siň­mi?
Men se­niň sa­tyn alan zat­la­ryň ba­ha­sy­ny as­la tö­leme­rin. Sen alan zat­la­ry­ňy tiz yzy­na gaý­tar!
— Men hiç za­dy yzy­na gaý­tar­ma­ryn!
— Sen örän bi­ha­ýa eke­niň.
— Ma­ňa igä­ňi sürt­me. Men se­niň ed­ýän iş­le­riňe çy­dap bi­le­mok. Sen bi­zi örän hor sak­la­ýar­syň.
— Lal bol!
— Lal bol­ma­ryn, aýt­ma­ly zat­la­ryň ba­ry­ny aýda­ryn.
— Ede­bi­ňi sak­la, eý, ha­tyn! Bar, tiz­den-tiz geýim­le­ri söw­da­gä­re gaý­tar!
— Hiç za­dy yzy­na tab­şyr­ma­ryn!
Be­re­ket aga dü­wün­çe­gi gö­te­rip, ga­pa ýö­ne­len aýa­ly­nyň yzyn­dan yl­ga­dy, ýe­tip dü­wün­çe­ge ýapyş­dy, olar çe­ke­le­şip bi­raz dur­dy­lar, ahy­ry Be­reket aga dü­wün­çe­gi bat­ly özü­ne çe­kip al­dy. «Şu­lar as­la sa­ňa ne­sip et­mez, ola­ry hiç ha­çan al­mar­syň!» diý­di. Ol ýe­re ga­çan ge­ýim­le­ri dü­wün­çe­ge ga­har­ly dy­kyş­dyr­ma­ga baş­la­dy. Aýa­ly jyns­syz se­si bi­len
gy­gy­ryp ug­ra­dy, gy­ky­ly­gy daş-tö­we­re­ge dol­dy, gohy eşi­dip, goň­şu­la­ry­nyň bir to­pa­ry öýe kürsäp gir­di­-de ola­ry ara­laş­dyr­dy­lar hem-de Bereket aganyň aýa­ly­ny öý­den çy­ka­ryp alyp git­di­ler. Bere­ket aga­nyň ýe­ke özi dü­wün­çe­giň ýa­nyn­da gal­dy.
Ol ga­har­ly hü­ňür­däp «Men Al­la­nyň be­ren baý­lygy­ny bi­sar­pa tu­ta­ryn­my? Bi­ziň bu dün­ýä­niň baýly­gy­na mä­täç za­dy­myz ýok. Biz öz ed­ýän so­gap iş­le­ri­mi­ziň öwe­zi­ni ahyr­ýet­de ala­rys» diý­di. Bu ge­zek na­maz oka­ma­ga baş­la­man, öýü­ni terk edip, çäk­me­ni­ni gal­ga­dyp, gys­sag­ly ni­rä­dir bir ýer­lere çy­kyp git­di. Kö­çä çy­kan­da, onuň kel­le­sin­de:
«Men baş­ga nä­me et­me­li­dim?! Aýa­ly­myň oýunla­ry­na al­da­nyp, oňa bo­ýun bol­ma­ly­my? Onuň bar pi­ki­ri adam­sy­ny so­gap ýo­lun­dan sowmak. Men, bel­ki, özü­me, maş­ga­la­ma bu pul­la­ry döz­ýän däldi­rin? Men özüm bi­len dün­ýä­niň nyg­mat­la­ry­nyň ara­sy­na per­de çe­ken bo­laý­ma­ýyn? Al­la­ta­ga­la oňat zat­la­ry ha­ram et­me­di ah­be­tin. Baý­lyk Al­la­nyň ben­de­le­ri­ne eçi­len bu dün­ýä­dä­ki be­ze­gi ah­be­tin» di­ýen pi­kir­ler at sal­ýar­dy. Be­re­ket aga ädi­mi­ni gow­şat­dy, ony tü­ke­nik­siz oý­lar gur­şap al­dy. Ol tupan­da çaý­kan­ýan gä­mi ýa­ly, iki ýa­na yra­nyp barýar­dy. Öýe do­la­nyp, ag­şam dü­şen­den dü­şe­ge geçdi, ýor­ga­ny ba­şy­na çe­ken­den hy­ýa­lyn­da aýa­ly­ny we ça­ga­la­ry­ny öz dü­wün­çe­ge dy­kyş­dy­ran owa­dan ge­ýim­le­rin­de gör­di. Olar örän owa­dan­dy­lar, ýüz-
göz­le­ri şat­lyk­dan gü­lüp dur­dy.
Be­re­ket aga er­te­si öý­den çy­kyp, gö­ni ba­za­ra eňdi. Tiz wagt­dan hiç ki­me gör­kez­män, gol­tu­gy­na sa­lyp bir uly dü­wün­çe­gi alyp gel­di. Se­si­ni çy­karman dü­wün­çe­gi aýa­ly­nyň öňün­de goý­dy-da, soň­ra ony çö­züp, için­dä­ki­le­ri çy­ka­ryp baş­la­dy. Dü­wünçe­kdäki zatlar aýa­ly­na we ça­ga­la­ry­na ni­ýet­le­nip al­nan gym­mat ba­ha­ly eşik­ler­di. Be­re­ket aga ol
ge­ýim­le­riň için­den bi­ri­ni alyp, ýas­sy­gy­nyň aşagy­na dykdy. Bir­nä­çe gün ge­çen­den soň, Be­re­ket aga lo­wur­dap du­ran don­ly ýal­pyl­dap ile çyk­dy. Aç di­leg­çi tan­şy di­leg edip ýa­ny­na ge­len­de bol­sa, Bere­ket aga ony boş goýberdi. Şol gün gü­nor­ta na­har wag­ty aýa­ly we ça­ga­la­ry bi­len sa­çak ba­şy­na geçdi, sa­çak­da­ky dür­li nyg­mat­lar ýakymly ysy­ny töwe­re­ge ýaý­rad­ýar­dy, ça­ga­lar sa­çak
başynda owadan eşik­li ýal­pyl­dap otyr­dy­lar. Ola­ryň gözünde ýa­şaý­şa bo­lan hö­wes uç­gun­la­ry uç­ga­nak­la­ýar­dy.
Şol gün­den baş­lap, Be­re­ket aga öz maş­ga­la­sy bi­len abdançylykda, bol­çu­lyk­da ýa­şap ug­ra­dy. Onuň öýü­niň gapysy äh­li di­leg­çi­ler üçin ýa­pyldy. Di­leg­çiler ha­kyn­da gür­rüň edi­len­de, Bereke aaga ola­ry iş­siz ýal­ta­lar, ha­lal zähmet çek­mek­den bo­ýun tow­lap, pes, bi­ab­raý ýa­şa­ýan, beý­le­ki­le­riň zäh­me­ti­ne ýa­şa­ma­ga en­dik eden­ler hökmün­de käýin­ýär­di.
Al­la­nyň mä­täç­le­re paý­la­mak üçin be­ren baý­lygy­ny nä­me eden­i hak­da so­ran­la­ryn­da bol­sa, Be­reket aga ýe­rin­den gob­su­nyp, göz­le­ri­ni oý­nak­la­dyp:
– Men jem­gy­ýe­te peý­da­ly bol­jak uly bir meýil­na­ma­nyň üs­tün­de iş­le­ýä­rin. Bu iş düýp­li öwren­me­gi, köp wag­ty ta­lap ed­ýär... On­soň hem «Äw­mek şeý­tan­dan, sa­byr rah­man­dan» di­ýip­dirler, ga­la­ny­ny hem gö­rü­ber­ýä­ris-dä — di­ýip, şe­laýyn jo­gap ber­ýär­di.

Mahmud TEÝMUR.

Arap di­lin­den ter­ji­me eden Orazgeldi ÖWEZ­SÄ­HE­DOW.