Giderin...

Her setirde biri birine garşylykly pikirler bar. Derňäp oturmagyň hajaty ýok. Bir görseň "asmanda pelpelleýär", bir görseňem "gara toprakda dynç alýar". Soňam Alladan şol zatlardan goramagyny dileýär. Belki men düşünen däldirin.

Ruh, göge uçýar, beden ýerde galýar. Günlerde bir gün boljak ýagdaý. Wagtyndan ir gitmezligini dileýär...

Men Azadyň pikirini goldaýaryn.

Sazdaky ýaly, edebi eserde-de "leýtmotiw" diýen bir zat bolýar. Ýagny eseriň içinden eriş-argaç bolup geçýän motiw, meýil, ymtylma.

Meselem, liriki gahryman bizi "pany, dereksiz, ynsana wepasyz ýalançy dünýäden ajaýyp, hakyky, ymykly dünýä bolan bakylyga" çagyrybam biler, "ýeke-täk dünýä, bize bir gezek berlen dünýä, "ýaşanyňa juda degýän dünýä" bolan şu dünýä ähli yhlasyňy bermäge çagyrybam biler. Bularyň hersem özüçe mamla ýa esassyz bolup biler, bular adam paýhasy bilen inkär edilip ýa-da tassyklap bolýan zatlar däl, eýsem diňe ret edilýän ýa-da kabul edilýän zatlar, ýagny dünýägaraýyş, ynam-ygtykat meselesi.

Edebiýatda bolsa oýnuň düzgüni şeýle: ýazýan adam bary-ýogy bir goşgynyň dowamynda eseriň leýtmotiwini üýtgedip, bir dünýägaraýyşdan garşylykly dünýägaraýşa geçmeli däl. Beýtse eser okyjyda bir çuňňur duýgy, bütewi täsir, liriki gahrymanyň anyk obrazyny döredip bilmez. "Çaşynyň gözüne sereden ýaly" bolar.

Goşgy şadyýan, gazaply, söweşjeň, gussaly, öwüt beriji, kinaýaly...bolup biler, ýöne "bir perdeden tutmaly" bolar. Şahyryň garaýyşlary ewolýusiýa bolup biler, ýöne bir eseriň çäginde däl. Bakylyga telwas edýän goşgy zemine muşdaklyk bilen gutarmaly däl.

Omar Haýýam iki rubagy okap, birinde hemişeki aýdýanlaryny aýtsa, beýlekisinde "şäher turup, gözýaş edip, doga okaly" diýse, diňleýjä nähili täsir eder? Bulaşyk duýgulary döreder we eginlerini gysarlar.

Mahlasy, edebiýatda çäksiz erkinlik bar, emma oýnuň düzgünleri hem bar. Şeýle düzgün bozmalary kän görmek bolýar, pursat bolsa bu gürrüňe dolanarys.

wah, ýöne barjak ýerimiz jedelli. Bäriň gam-gussanyndan dynyp, başga bir gama uçarajakmy. Ýa-da ruhumuzam bedenmiz ýaly baky uklajakmy. Kim bilýä.

Baran wagtymyz anygyna ýetäýmesek...

Tanyş-bilişiň ýasyna baranyňda, haçandyr bir gün gitmelidigi ýada düşäýýär...