Kaspiniñ kenarynda

KASPINIÑ KENARYNDA

Göz gypyşýan ownuk-iri ýyldyzlar
Säher çagy uçgun deýin sönýärdi.
Reñki symgylt ösen asman hem düzler
Çañjaryp süýt pürkülene dönýärdi.
Ýakymlydy çygly şemal, sap howa,
Teniñe dermanly, janyña dowa.

Göwnüm galkynjaklap şol gözel çagda
Kaspiñ kenarynda gezim edýärdim.
Basan ýerim myññyldaýan çägede
Yz galdyryp, emaý bilen ädýärdim.
Mawy deñiz rahat meýmireýärdi,
Şelpelerin çala yralaýardy.

Pessaý serpindiler ýalap çägäni,
Üstlerinden kümüş hünji seçýärdi.
Pişijegiñ güýmeýşi deý çalasyn,
Kowalaşyp yzlaryna gaçýardy.
Degip gaçmak, oýnaşmak hoş ýakýan deý,
Pyşyrdaşýardylar çawuş çakýan deý.

Çawuşlarynyñ manysyny añşyrman,
Aýak çekip üns bilen diñledim.
Maña bir zat diýýänlerni añladym.
Tolkunjyklar ýañadandan ýaýrady,
Öýjüklenen düwmejikler saýrady:

''Eý, beýik Watanyñ azat adamy,
Seniñ belent derejäñe guwanýas.
Habarlysyñ, taryhymyz gadymy,
Geçen asyrlaryñ derdine ýanýas.
Durmuş görmändik biz wagşy kenarda,
Guşlar-da tiz uçardylar, gonar-da.

Aç gurt käte agzyn açyp uwlardy,
Eşdilmezdi çopan tüýdügniñ sesi.
Käte tozan turup şemal şowlardy,
Ýokdy bu kenarda durmuşyñ ysy.
Anha, indi sen beýläñe göz aýla,
Kaspini däl, durmuş deñzini boýla''.

Güneş ýarty çörek deýin gyzdyryp,
Ýazdyrypdy köýneginiñ iligin.
Dumly-duşda belent wyşka taýzaryp,
Demine dartýardy ýeriñ ýiligin.
Işçiniñ göreji siññin bakýardy,
Permanyna görä nebit akýardy.
Iş bilen bäskeşip işçiniñ añy,
Iş üstünde ýañlanýardy iş heñi.

Täze şäher öwşün atyp, abanyp,
Kaspiñ kenaryna bezeg berýärdi.
Täze adam täze döwre guwanyp,
Täze ýerde täze durmuş gurýardy.
Ozal gugurmadyk bolsa guba gaz,
Häzir ýañlanýardy şanly aýdym-saz.

Hünjüjikler towsaklaşyp, pysyrdap,
Degilmäni, oýnamany söýýän deý,
Öwhä atyp şadyýana pyşyrdap,
Saýradylar şeýle bir zat diýýän deý:
''Biz suw, emma zäkden-de şor, ajy suw,
Bu kenarda ýokdy damja süýji suw''.

Çelekeniñ ady ozal ''Çöl eken'',
Çöl içinde içimlik suw nirede.
Durmuş gözelligniñ enjamyn çeken
Täze adam tapyp oña çäre-de:
Bir ýüz elli kilometr Jebelden
Turba bilen gelýän suw süýji baldan''.

Üpjün edip senagaty, şäheri,
Näzik agaçlara jan beren şoldur.
Ýarym adañ dürli gizlin göwheri
Señ göwnüñ isleýän islegi boldy.
Senagatyñ, maşynlaryñ azygy,
Diñe kenaryñ däl ülkäñ bezegi.

Bir-birini itekleşip, müñzeýän
Tolkunjyklar aldy meniñ huşumy,
Şol bezege buýsanýana meñzeýän
Kümüş dänejikler ezip köwşümi,
Sypadylar mähriban bir ýar ýaly.

Mälim boldy şeýle sowal berýäni:
''Biz bu ýerik beýik Wolgadan geldik.
Görmek arzuw edýäs Amyderýany,
Onuñ şu kenara geljegin bildik.
Didara muşdak biz, ol bize dilber,
Haçan geler, dostum, bize habar ber''.

Dürli gural ýükli bar£a ýegşerlip,
Ymtylýardy Krasnowodsk portuna.
''Türkmenistan'' parohody abşarlyp,
Göýä diýrsiñ, bat berýärdi murtuna...
Kanal gurluşygna deñizden-düzden
Her gün şeýle kömek gelýärdi ýüzden.

Bosagadan gaýdan Garagum jary
Eýýäm çöle bakan menzil aşypdy.
Kakap ýatan boz topragyñ hossary
Ençe ýerde, ençe köller joşupdy.
Şol köllerden million goýun içýär,
Balyklar oýnaýar, ördekler uçýar.

Mehanizm ýeriñ göwsüni söküp,
Görülmedik gudrat döredýär geñsi.
Garşysyndan ägirt jaran jar çekip,
Garşylaýar ony türkmen adamsy.
Amyderýañ mele suwy çaýkanyp,
Şaýly gelin deýin geler ýaýkanyp.

Ilki bilen üpjünläp ol Maryny,
Soñra geçer Aşgabadyñ duşundan.
Öz ýolunda tarp ýerleriñ baryny
Bezär ak altynyñ elwan nagşyndan.
Deñziñ kenaryna mümkin gelmegi
Senagat önümin çaltlandyrmagy.

Amyderýa bilen Hazaryñ suwy
Şol kenarda näzli bakyşsa gerek.
Öwşün atyp biri-birinden gowy,
Pyşyrdaşyp çawuş çakyşsa gerek.
Türkmen halky şeýle pikir besleýär,
Möwç atýan senagat şony isleýär.

Altyn şöhle saçyp galan ýaz güni
Al asmanda, deñizde-de ýüzýärdi.
Sypaýanyñ onuñ hoştap gyzgyny
Deñizdäki balyklar-da syzýardy.
Bir çykyp, bir çümüp oýnaşýardylar,
Deñiz dünýäsinde ýaýnaşýardylar.

Diýýärdiler tolkunjyklar tolkunyp:
''Balyklary siziñ üçin besleýäs''
Diýýärdiler düwünýän deý gulkunşyp:
''Mertebäñiz belentligin isleýäs''.
Kaspiñ kenarynda gezseñ ne gözel,
Durmuşyñ kölünde ýüzseñ ne gözel.

1955.

Berdi KERBABAÝEW.