Akmaklaryñ çözgüdi

AKMAKLARYÑ ÇÖZGÜDI

"Ukrainada täzeden uruş başlady. Ruslaryñ ýeñiljek akmaklarça urşy..."
Illýustrasiýa: Foreign Policy

Öñler Gündogar Ýewropa diýilýän, uruşdan harap bolan ýurtdan gelen tanyşlarymyzyñ biri "adanyñ uruşmagy halaýan jandardygyny, töweregine sereden wagty agzybirlik we parahatçylyk görende gylyjyna süýnüp içegelerini ýolýandygyny" aýdypdy.
Ukraina urşuny uly gyzyklanma bilen we oñlamazlyk bilen yzarlamaga başladym.
Müñlerçe ýylyny bir ýerde ýaşan, bir dilde gürläp gelen, bir medeniýetiñ agzasy, birmeñzeş düşünjeleri bolan iki halk nämüçiñ biri-birine garşy uruşýar?
Wladimir Putin ýaly menem "neo-nasistleri" ýeñmegiñ bäş hepdeden uzaga çekmejegini pikir edýärdim.
Uruş üçünji ýylynda we hamana şu gün başlan ýaly duýulýar.
Sekiz million adam bosgun ýagdaýyna düşdi. Ukrainanyñ we indem Russiýanyñ çar ýanynda weýrançylyk bar.
Esgerlikden gaçýanlar, iş gözleýän aýallar...
Mekdepler ýapyk, ýokary okuw jaýlary gaçybatalga öwrüldi.
Myhman kabul edýän ýeke-täk otel (bir gijesi 50 $) urşuñ ýok parahat döwründe Žan-Pol Sartry we ukrainaly Leonid Brežnewi kabul edipdi.
Näme üçin?
Ruslar we ukrainler näme sebäpden uruşýar?
Ruslar goñşularynyñ (amerikanlar bilen birlikde) "mellek ýerlerine" tarap giñemeginden gorkýandyklary üçin uruşýarlarmy?
Munuñ gürrüñsiz dogrudygyny çaklap, halkara çaknyşyga öwrülen regional urşa ruslar üçin has nebsagyryjylykly degnaña degme, ukrainalylar üçin has gorkunç güzaba we dünýä üçin has gorkunç endişä düşeniñe degýärmi?
Bütin bu meseläni iki Wladimiriñ gatnaşjak halkara ýygnanyşygynda çözüp bolmazmydy?
Bu örän uly añsatlaşdyrma. Biz akmaklaryñ gürrüñini edýäris.
Emma häzirki ýagdaý şondan gowumy:
Rus tarapynda 120 müñe golaý wepat bolan we 470 müñ ýaraly bar. Ukrain tarapda bilsa 70 müñe golaý öli we 100 müñ ýaraly.
F.Kennan amerikan gatnaşyklary taryhynyñ iñ meşhur diplomatydy.
"Sowuk uruş" döwründe ABŞ-SSSR gatnaşyklary taryhynyñ iñ meşhur diplomaty - çaknyşygyñ ýerine "gurşap alma" teoriýasynyñ awtory F.Kennandy.
Şeýle-de ol Ukraina tarap süýşüp, Russiýanyñ degnasyna degmezligi-de duýdurypdy.
Onuñ sözleri ýetmiş ýyldan soñ dogry bolup çykdy. Ýöne onuñ "gurşap alma" teoriýasyna amal etmek has dogry bolmazmydy?
Täze degnaña degmeleriñ ruslar nirä äkitjegini bilýän barmy?
Howatyrçylar diplomatiki gepleşikleri geçirmegiñ we parahatçylygyñ tarapynda durýar. Emma uzyn-uzyn jynaza sahnalaryny görmek isleýänleriñ eli geldi. Ukrainada täzeden uruş başlady. Ruslaryñ ýeñiljek akmaklarça urşy.
Hudaý degnasyna degilen Rusuñ gazabyndan özi gorasyn!

Semir ATAULLAH,
Liwanly žurnalist.

Anna, 30.08.2024 ý.