Jadygöýe öwrülen jady

JADYGÖÝE ÖWRÜLEN JADY

Wladimir Putin olaryñ ne ilkinjisi, ne-de ahyrkysy. Jady öñki döwürlerden bär we adamlaryñ arasynda hiç kimsäniñ haçan geljegini bilmeýän kyýamat gününe çenli-de bolar
Ilýustrasiýa: Frank Halli-Jons / "The Washington Post" gazeti.

Her jadygöýüñ özüne mahsus emelleri bolýar we bular döwürleýin faktoryñ getiren üýtgeşmeleriñ ýany bilen bile ýerleýin şertleriñ üýtgeşmesine görä-de maksatlary taýdan tapawutlylyk görkezýär.
Munuñ özi jady ulanýan adamy ýetjek bolýan maksatlaryny halkyñ kabul etmegini gazanmak üçin birden köp emel ulanmaga mejbur edip biler.
Tomaşaçylaryñ gözüniñ alnynda olary öz hyýaly güýji bilen emele getiren zadyna boýun etme ukybyny ussatlyk bilen sereşledigiçe alkyş sesleri we şowhunly el çarpyşmalary asmana galýar.
Emma gözleri, hatda gulaklary hernäçe ussat aldama ukybyna eýe bolsa bolsun tapawudy ýok, hiç bir jadygöý jadynyñ öz garşysyna ýöremejegine we garaşylmadyk ýagdaýda öñünden gazanan el çarpyşmalarynyñ ýom-ýok bolmajagyna kepil geçip bilmez.
Faraonyñ jadygöýleri özleriniñ üstün çykjagyny pikir edip, baýram gününde üýşenleri taýaklary we ýüpleri janly ýylana öwrüp biljek güýje eýediklerine ynandyraýjak oýun gurap, olary aldamadylarmy?
Hawa, ýöne hudaýtarapyn güýç olaryñ barsyndan ýokardady we Hezreti Musa pygamberiñ (a.s) hasasy ýeñiji bolupdy.
Men bärde Russiýanyñ döwlet ýolbaşçysy Wladimir Putine "jadygöý" diýmek bilen ony ýañsylamak ýa-da global arenadaky ornuna dil uzatmak ýaly maksadym ýok.
Kremliñ hojaýynynyñ nähili ornunyñ bardygy diñe soñky bäş ýylda däl, 23 ýyl öñ Russiýadaky piramidanyñ çürbaşyna dyrmaşyp çykan gününde belli bolupdy.
Ol ruslara geçmişiñ ham-hyýallaryna çümüp ýörmegiñ ýerine, muzeýlerde we "Beýik Russiýa" atly kitaplaryñ sahypalarynyñ arasynda uklap ýatan ystyhana (sklete) täzeden dem bermegine ýardam etseler, öñe gidip onlarça ýyllyk taryhy dolap getirjeklerini buşlady. Buşlaýşy ýalam boldy.

Putin prezident wezipesine gelmänkä, ýagny 2000-nji ýylda Kremliñ açarlaryny özüne berjek Boris Ýelsiniñ döwründe premýer-ministrlik edip başlan 1999-njy ýylyndan bäri okgunly ykdysady maksatnamany durmuşa geçirmäge başlady.
Jadygöýiñ wezipesi tomaşaçyny haýrana goýmak bolsa, onda Putin soñky ýigrimi ýyldaky möhüm dünýä hadysalarynyñ akymyny synlap duran tomaşaçylary haýran galdyrmagy başardy.
Mysal üçin, 2014-nji ýylyñ 20-nji fewralynda Kremliñ hojaýynynyñ Krymy basyp almagyna hemmeler geñ galypdy. Putin birküç günüñ içinde adanyñ Russiýa birikdirilendigini mälim edipdi.
Bu waka "Sowuk urşuñ" soñlanan wagtyndan bäri Russiýa bilen Günbataryñ arasynda bolup geçen iñ uly konfliktdi.
Emma Wladimir Putin şol wagt Günbataryñ nägileligine üns bermeýşi ýaly, sanksiýa güwwüldisiniñ täsiri-de o gulagyndan girip, bu gulagyndan çykýardy.
Ol Sowet Soýuzynyñ dargamagy, Berlin diwarynyñ ýykylmagy, yzyndan Ýelsiniñ döwründe ýurtda emele gelen haos we dünýä arenasyndaky şowsuzlyklar netijesinde ýitirilen at-abraýy dikeltmek üçin alyp barýan işlerini ýygjamlaşdyrdy.
2015-nji ýylda Krymyñ anneksirleginiñ yzysüre "jadygöý" Putin dünýä başga bir hokgasy bilen haýrana goýdy.
Siriýada dowam edýän front liniýasyna girip, siriýa hökümetiniñ şkalasyna ýurdunyñ labyryny taşlady. Şeýdibem Beşar Esadyñ režimini halas etdi we ol ýerde bolup geçýän "milletler oýnunyñ" düzgünlerini düýpgöter üýtgedip taşlady.
Bu operasiýanyñ netijesinde YŞYD-niñ ähli front liniýalarynda kül-peýkun edilmäge başlanandygyny aýtmak ýalñyş bolmaz.
Geçen ýekşenbe Ukrainany basyp almak üçin turzulan urşuñ 500-nji güni doldy. Bu garaşylan sýurpizdi.
Emma urşuñ gidişi 2022-nji ýylyñ 1-nji fewralynda ýazan makalamda aýdyşym ýaly munuñ Siriýadaky ýaly hezillik bilen gutarmajagyny subut etdi.
"Wagner" goşuny Putiniñ "jadysy" bilen ýasalan elhençlik paýlaýan oýunjakdan zyýat gana bulanan oýunjakdyr.
Emma seretseñizläñ, şindi ol özüni öñe çykaran adamyñ garşysyna dikildi we hiç kimse onuñ soñunyñ nähili gutarjagyny bilenok.
Öñküler näme diýipdir, bilýäñizmi:
"Ikinji gezek bular ýaly nesibeli bolmanam bilersiñ".

Bekir UWEÝDA.

Penşenbe, 13.07.2023 ý.