08:06 Poeziýa agşamy / II-nji perde | |
POEZIÝA AGŞAMY
Ỳene-de Türkmenistanyň dagly peýzažy—göm-gök baýyrlarynyň üstünde gyzyl gülälekler we arçalar ösüp otyr, daglaryň çür depesinde entek doly eremedik sähelçe gar galypdyr, çeşmäniň şildiräp akýan sesi dutaryň şirin owazy—Durdy Myradowyň ýerine ýetiren “Dilberi” bilen utgaşyp, sahnany doldurýar. Sahnannyň perdesi açylmanka diktoryň sesi gelýär: Halkyň haly peselende Şahyryň sesi belende galyp, göge çykarmyşyn Çykarmyş arşa-pelege Diňe halkyň ykbalyny Beýgelden beýik bolarmyş. Diňe şondan soňra, oňa “Beýik şahyr” diýen beýik ady Arkaýyn berip bolarmyş 21 M a g t y m g u l y P y r a g y , K e m i n e , M o l l a n e p e s, A n d a l y p, M ä t ä j i baýyryň ýüzüne ýazylan türkmen halysynyň üstünde otyrlar. Sahnada şahyrlar: A n n a b e r d i A g a b a ý ew A t a m y r a t A t a b a ý e w , G u r b a n n a z a r E z i z o w , O r a z g u l y A n n a ý e w , M ä m m e t S e ý i d o w , G u r b a n ý a z D a ş g y n o w , K a k a b a ý Y l ý a s o w , dagy gelýärler. Olaryň hemmesi halypa şahyrlara baş egip salam berýärler M ä m m e t S e ý i d o w . Halypalar rugsat berseňiz başlabereliň?! M a g t y m g u l y P y r a g y . Rugsat Alladandyr! M ä m m e t S e ý i d o w . Gurbanýaz, ilki sen başlaý! G u r b a n ý a z D a ş g y n o w . Dostlar waspyn aýdaý şu gün söwer aýalyň Aýlygymy bir günde birden sowar aýalym. Öýe giç galyp gelsem, süýt dek çogar aýalym, Garşysyna gidäýsem, bilmän eger aýalym Aglar, şumjar, ýaka ýyrtar, garaz ýeňer aýalym, Biziň aýal şeýleräk, a siziňki nähili?22 O r a z g u l y A n n a ý e w . Ỳer ýüzünde aýal köpdür, Ỳer ýüzünde aýalyň bir Seň göwnüňde hyýal köpdür Iň mukaddes hyýalyň bir.23 A t a m y r a t A t a b a ý e w . Aýal diýlen sözün manysy giňdir Ỳeke sözde düýpsüz çuňluk ýatandyr Manysyn bir sözde, aýdaýmak kyndyr, Aýal bize çözmesi kyn mataldyr. Aýal diýmek bir ajaýyp aýdymdyr, Hesreti, şatlygy, gussasy ýetik. Hem-ä bu aýdyma melul bolarsyň. Hem onuň sesinden bilmersiň ýatyp Aýal diýmek bir parasatly nakyldyr Ỳugrulandyr paýhas bilen akyla. Hem-ä seniň öz akylyň ýetikdir. Üstesine uýmalysyň nakyla.24 G u r b a n n a z a r E z i z o w . Gije-gündiz gyrmyldap ýör aýalmyz Bize ýylgyrmaga degenok eli. Biziň welin başga ýerde hyýalmyz Başga boş dullara gowşurýas güli. Aýalymyz suwaryp ýör gülleri, Ỳuwýar, serýär çagamyzyň arlygyn ...Bagta garaşýarys oň ýok günleri Bagtly günler duýamyzok barlygyn.25 M o l l a n e p e s (Gapdala).Bular-a öz aýallaryny öwüp başladylar. Aýallary taryplamaly boljak bolsa, bizde-de Bossantäç bar. M a g t y m g u l y P y r a g y . Dünýä ýüzi meňzär duzsuz tagama Söz içinde gelin-gyz hem bolmasa Her kim öz ýaryny dogan Aý edip Aýyn gözlär, başga aýa seretmez (Sahnanyň aňyrsynda gapynýn düňküldedip kakylýany eşidilýär, goh-galmagal) 1 – n j i E r k e k a d a m y ň s e s i . Bu ýere diňe çakylyk biletli goýberilýär. Çagyrylmadyk bolsaňyz bärde işiňiz ýok. Göresiňiz gelýän bolsa, agşam telewizorda görersiňiz. 2 – n j i E r k e k a d a m y ň s e s i . Men saňa adam dilinde düşundirýän how, biletim öýde galypdyr diýip. Adamçylykda bolýandyr-a... 1 – n j i E r k e k a d a m y ň s e s i . Agam gaty görme, goýbermäge ygtyýarym, hakym ýok! Indi tamamlanyp hem barýandyr. A ý a l y ň s e s i . Hakyňy men bererin, hany goýbermäbilşiňden goýberme! Çypar sary, gözi äýnekli, goltugy kitaply A m a n S a r y n y ň goltugyna girip, aýaly O g u l - j a n gelýärler. A m a n S a r y . Dogry-da walla, özüňçe bary-ýok bilen... (Halypa şahyrlary görüp dili tutulýar.) E-e-e...O-o-o...Sss.. Saa ... Salawmaleýkim ýaşulylar, halypalar! (Başyny egýär.) M ä t ä j i . Türkmençe gürläp bilýän ekeni. M o l l a n e p e s . (A m a n S a r y nyň ýakynyna barýar.) Seniň çyn adyň Sarymy? A m a n S a r y . Ỳok, kakamyň ady Sary, öz adym Aman. Ş a h y r l a r y ň b i r i . Bu oglan enesiniň içindekä ýyl gurak gelipdir. Ynha, indem, enesinden doglany bäri ne obasyna ot ýakdyrýar, ne-de bizi günümize goýýar. A t a m y r a t A t a b a ý e w (Gapdala). Goşgy ýazyp bilmese-de, Ỳaňkyjyk Käte-käte ýazan bolýar Ỳaňsyjyk. K e m i n e . Goşgulary çepbeligine çöwrüp ýazýanyny häli-şindi eşidýäris. M ä t ä j i . Diňläp göräýeliň! Ş a h y r l a r y ň b i r i . Halypalar! Diňledik diýip hasap edäýseňizläň! Bu bir başlasa ýetim guzy ýaly, garny dok hem bolsa, şol mälär durar—goýduryp bolmaz. A n d a l y p . Göwni galmasyn, diňläliň. A m a n S a r y (Aýalyna ýüzlenip). Oguljan, goşgy okaýynmy ýa-da aforizm? O g u l j a n . Goşgy okar ýaly men saňa näme ýamanlyk etdim, öňem-ä ir bilen işdämiz ýok. A m a n S a r y . Ynha-da, onsoň men nädip men semräýin, daşymda—Oguljan, içimde-de soguljan. Äri öwren-de ýigren diýileni-dä. Ỳüpegi saklamasaň ýüň bolarmyş; aýaly saklamasaň, güň bolarmyş. Biz-ä aýalymyzy elimiziň aýasynda saklap şu derejä ýetdik, anha indi gezegem berenok geplemekde. Onda men häzirki zaman aforizmlerinden birnäçesini aýdyp beräýeýin?! “Gyzyl-çyzyl görse Hydyr azar”, “Ata pensiýasy ogla halal”, “Hudaý bermese guluna, satyn aljagam bar puluna”, “Zady özüňe bas, ötmedigini kesekä”, “Bir beren tanyş, iki beren garyndaş”, “Ataň barka post gazan”, “Tohum al-da, ýere bar; Galyň al-da äre bar”, “Bir ýere köp barsaň gadryň az bolar” K e m i n e . Garry gadyrdany salma gözüňden A m a n S a r y . Wah, halypam Siziňki dogry! Ỳöne şu döwürde başga hili aýdýarlar—bir ýere köp berseň gadryň azalmaz O g u l j a n . Sen-ä indi samrap başladyň. Ỳör, gideli, adamlaň wagtyny alyp durma, öyden irden çykyşymyz, mallarymyz aç-suwsyzdyr! A m a n S a r y . Är yhlasy aýalda—kämillik bar şo ýolda.26 (A m a n S a r y bilen O g u l j a n gidýärler.) Ş a h y r l a r y ň b i r i . Tüweleý sag-aman sowulyp geçip gitdi öýdýän. Mämmet kaka, dowam etdiribersek nähili bor? M ä m m e t S e ý i d o w (Eline kagyzyny alyp.) Aýamagy özgeleriň göwnüni Öz göwnüme degýänlerden öwrendim. Ỳüregime çigin düşen düwnüni Çözlemegi düwýänlerden öwrendim. Ỳaşadym mekirlik etmegi bilmän, Sebäpsiz aglaman, ýerliksiz gülmän. Nämedigin yzymyzdan sögülmäň Ỳüzümize öwýänlerden öwrendim.27 O r a z g u l y A n n a ý e w . Ömrümde köp gezek satylyp gördüm, Ỳöne entek ynsan satyp görmedim. Göripleriň didiwanly gözünden Ençe gezek jaýdar atylyp gördüm.28 K a k a b a ý Y l ý a s o w . Paýhasy at kimin sypap, sermedim, Gorgunlaşdym, çapdym, dynçlyk bermedim, Aýlawda kä çykyp, kä galsamam men, Başym belent tutdym sallap ýörmedim. Dünýä bir ynsanyň ömür kitaby, Gelenler, gidenler ýazdy her baby. Beýik işlerimizi ýazýarys bizem, Altyn harplar bilen bezäp sahaby.29 G u r b a n ý a z D a ş g y n o w bilen K a k a b a ý Y l ý a s o w gidýärler. K e r i m G u r b a n- n e p e s o w , B e r d i n a z a r H u d a ý n a z a r o w we N o b a t g u l y R e j e b o w dagy gelýärler, halypa şahyrlara baş egýärler. K e r i m G u r b a n n e p e s o w (Halypa şahyrlara baş egýär). Çagakak “Aglamak utanç!”diýdiler Jahylkak “Aldamak utanç!” diýdiler. Şeýdip endik etdik aglamazlyga, Şeýdip endik etdik aldamazlyga. Ỳene-de diýdiler: “Ulalyp ýaşyň, Garaja gyl bilen basyrlar döşüň”. “Döşüňe bitýänçä şol gyl—diýdiler, Günäňi geçerler ogul diýdiler”. “Döşüňe bitensoň şol gyl —diýdiler Döşüňe mynasyp bolgul!” diýdiler. Diýdiler: “Dünýäde nämedir gyt zat?” Üç gezek diýdiler: “Uussat! Uussat! Uussat!” “Näçe gyt bolsa-da ussat —diýdiler, Çyn şägirt ondanam gyt zat! ”dýdiler. “Öwrenip ilkinji harpy —diýdiler, Gomalar şägirdiň galpy!” diýdiler. “Galp şägirtden boluň hüşgär! diýdiler, Emer-de, emjegiň dişlär diýdiler!”.30 N o b a t g u l y R e j e b o w (Halypa şahyrlara baş egýär). Dünýä artyk berýän däldir hiç zady Kemmagal bolmasaň bermezem ol kem. Oturşalyň, dostlar gülşeliň baky Beýle bir kemmagal däldiris belkem. Belkem, ýaş öleris, belkem, biz.... ýöne Galmaz kalbymyzda bir zerre arman. Çünki ölmeris biz tutuş bir ömre Berlen ähli güýjümizi gutarman. 31 G u r b a n n a z a r E z i z o w . Säher turup, syl ýüzüňe dünýäni Giňligiňde bolup bilseň şonça bol! Bu dünýäňe ähli mahsus zatlaryň Senden sowlup geçmeýänne monça bol! 32 Duluňyzdan gelin baksyn Aý bolup, Tüýnügiňizden gelin bolup Aý baksyn! Ỳaman niýet bilen işikden giren, Ỳagşy niýet bilen işikden çyksyn!33 (Şahyrlaryň hemmesi tomaşaçylara baş egýärler. Sahnanyň aňyrsyndan diktoryň sesi eşidilýär.) D i k t o r . Nobatguly Rejebow! N o b a t g u l y R e j e b o w . Watan—gyzgyn gursagymda namysym Watan—ýüreginden öndüren enem Watan—babalaryň bagyşlan bagty, — Mukama, mähire söýgä eýlenen. Gitsem—enem deýin elin serenim Gelsem—enem deýin gujak gerenim— Eziz Watan, sensiň şirin janlary, Seniň üçin şirin janyn bereniň. 34 D i k t o r . Kerim Gurbannepesow! K e r i m G u r b a n n e p e s o w . Ỳer ýüzünde bir ajaýyp daň atar Daňyň nury ýer ýüzüne deň ýeter Gündogar bagşysyn diňle Günbatar Diňlärçeräk bardyr dili türkmeniň.35 D i k t o r . Gara Seýitliýew! G a r a S e ý i t l i ý e w . Uzak ýyllar bu topragyň ugrunda Watan diýip gan döküşdi babalar Ençe zalym ýurtbasarlaň zulmundan Gan çaýkanyp, oda ýandy obalar Watan diýip gan döküşdi babalar.36 D i k t o r . Berdinazar Hudaýnazarow! B e r d i n a z a r H u d a ý n a z a r ow . Watan hakda gysga gürläň, oglanlar, Agrasrak gürläň, gürläň akylly. Diňläň, okaň: bu topragyň üstüne Näçe gan döküldi gözýaş döküldi. Ỳaýnaň saýasynda ene Watanyň Iýdir, geýdir, siz diýip janserekdir. Şeýdip oglanlykdan saýlanjak boluň Sebäp Watana-da hossar gerekdir.37 D i k t o r . Orazguly Annaýew! O r a z g u l y A n n a ý e w . Barymyyz bir bolup ýok etsek galpy, Artar öňe barýan hereketimiz, Sebäbi biz— Sen, men, ol— Birleşip döredýäs bu uly HALKY!38 D i k t o r . Gurbannazar Ezizow! G u r b a n n a z a r E z i z o w . Seniň duzuň iýdim, nanyňy iýdim, Galplygam etmedim, Hudaýa şükür. Käte göge galdym, kä gökden indim, Emma hiç ýitmedim Hudaýa şükür. Ilkinji sözümi senden başladym, Duzuňy syladym—ýalan ýazmadym. Diňe seniň gyşyň bilen gyşladym, Diňe seniň ýazyň bilen ýazladym.39 D i k t o r . Atamyrat Atabaýew! A t a m y r a t A t a b a ý e w . Geçmişim, şu günüm, ertäm-geljegim, Namysym, wyždanym, ynsan ölçegim Iň soňunda gujagynda öljegim, — Dagdan arkam meniň Daşdan bilim sen Türkmenistan! Watanym sen, Ilim sen.40 D i k t o r . Mämmet Seýidow! M ä m m e t S e ý i d o w . Bu topraga goýup iki dyzymyz Gel, sähranyň maňlaýyndan öpeli. (Şahyrlaryň hemmesi dyza çökýärler.) Ömür boýy iýen halal duzumyz— Şol sähranyň maňlaýyndan öpeli. Keşdäň gülparasy, halyň goçagy, Türkmenleriň nandan doly saçagy. Dört pasylda haçan görseň gujagy, Gül sähramyň maňlaýyndan öpeli.41 Ş a h y r l a r (hemmesi bilelikde.) Watanmyzyň Baýdagyndan öpeli. D i k t o r . Mäti Kösäýew, Pygam Azymow, Saýlaw Myradow, Abdylla Myradow, Pomma Nurberdi, Ata Salyh, Aman Kekilow, Şaly Kekilow, Durdy Haldurdy, Amandurdy Alamyşow, Ata Atajanow, Şirinjemal Geldiýewa, Sapar Öräýew, Baýram Jütdiýew, Gowşut Şamyýew, Ỳusup Azmun, Annadurdy Molla şahyr… Bäsleşige gatnaşan şahyrlaryň hemmesi sahna çykýarlar we hemmesi bileleikde Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Öňe, diňe öňe jan Watanym Türkmenistan!” aýdymyny aýdýarlar: Parahatlyk—ýürek baýdagy, Älem-jahan—mähir mukamy. Türkmenistan—bahar baýramy, Türkmenistan—dostluk mekany. Öňe, öňe, diňe öňe, Jan Watanym Türkmenistan! Öňe, öňe, diňe öňe, Jan Watanym Türkmenistan! Ajap eýýam, ajap çagym bar, Ýalkym saçýan şamçyragym bar. Hak sylamyş beýik gerçegiň, Gahryman Halkymyz bar! Öňe, öňe, diňe öňe, Jan Watanym Türkmenistan! Öňe, öňe, diňe öňe, Jan Watanym Türkmenistan! 42 Aýdym aýdylyp durka diktoryň sesi eşidiýär: “ Şahyrlarymyza döredijilik ruhuny her bir adamyň kalbyna ornaşdyryp biljek ajaýyp goşgylary we poýemalary döretmekde döredijilik üstünlikleri arzuw edýärin we olaryň döwrüň ruhyndan ylhamlanyp döreden şol eserleri geljekde türkmen edebiýatynyň hazynasyna taýsyz goşant bolar” 43 Perde Ulanylan edbiýatlaryň bellikleri: 1) Mälikguly Berdimuhamedow “Gideliň biz atalaryň ýolundan” 2) Kerim Gurbannepesow “Ömrüme pent” 3) Berdinazar Hudaýnazarow “Beýik şahyrlar” 4) Gara Seýitliýew “Gözleriň” 5) Gara Seýitliýew “Daň şemaly” 6) Rahmet Seýidow “Awçy atma jereni” 7) Annaberdi Agabaýew “Dostumyň ýadygärligine” 8) Annaberdi Agabaýew “ Çalsana bagşy ” 9) Akjemal Omarowa “Gyzlar topar bolup seýle çykanda ” 10) Näzik Annanyýewa “Ärlere” 11) Bibi Orazdurdyýewa “Ynjytmaň siz aýallary” 12) Gözel Şagulyýewa “Gyzlar” 13) Gara Seýitliýew “Güller gözelligi senden öwrener ” 14) Nury Baýramow “In süýji we ajy zat. Ỳagşylyk we ýamanlyk ” 15) Kaýum Taňrygulyýew “Tapmaça goşgy” 16 Nury Baýramow “Aýt, adyn ýazaly!” 17) Annasoltan Kekilowa “Gözledim seni” 18) Annasoltan Kekilowa “Garşylaň gyzlary” 19) Arzygül Amanlyýewa “Sadalyk ” 20) Şähribossan “ Pelsepeler ” 21) Atamyrat Atabaýew “Ỳene Magtymguly hakynda” 22) Gurbanýaz Daşgynow “Biziň aýal şeýleräk” 23) Orazguly Annaýew “Ỳer ýüzünde aýal köpdür ” 24) Atamyrat Atabaýew “Aýal diýlen sözün manysy giňdir” 25) Gurbannazar Ezizow “Gije-gündiz gyrmyldap ýör aýalmyz ” 26) Aman Saryýew “Aman Sary ” 27) Mämmet Seýidow “Aýamagy özgeleriň göwnüni ” 28) Orazguly Annaýew “Ömrümde köp gezek satylyp gördüm” 29) Kakabaý Ylýasow “Paýhasy at kimin sypap, sermedim ” 30) Kerim Gurbannepesow “Ömrüme pent” 31) Nobatguly Rejebow “Şahyr goňşularyma” 32) Gurbannazar Ezizow “Säher turup, syl ýüzüňe çagaňy” 33) Gurbannazar Ezizow “Myhmançylykda aýdylan tost” 34) Nobatguly Rejebow “Watan” 35) Kerim Gurbannepesow “Türkmeniň” 36) Gara Seýitliýew “Türkmenistan” 37) Berdinazar Hudaýnazarow “Watan hakda” 38) Orazguly Annaýew “Döwürnama” 39) Gurbannazar Ezizow “Topragym” 40) Atamyrat Atabaýew “Türkmenistan” 41) Mämmet Seýidow “Bu topraga goýup iki dyzymyz” 42) Gurbanguly Berdimuhamedow “Öňe, diňe öňe jan Watanym Türkmenistan!” 43) Gurbanguly Berdimuhamedow. Ýurduň döredijilik intelligensiýasynyň wekilleri bilen geçirilen duşuşykda edilen çykyş 24.02.2010 ý. Kakajan BALKANOW. 2015 ý. | |
|
Teswirleriň ählisi: 0 | |