Kipr türk edebiýaty

Kıbrıs Türk Edebiyatı

* Kıbrıs'ın 1571'de Osmanlı topraklarına katılmasından sonra burada oluşan edebiyat bugün, Kıbrıs Türk edebiyatı olarak anılmaktadır.
* Adada, ilk örneklerinden söz edilebilecek efsane, destan, masal, mani, atasözü türü... sözlü ürünler buraya Anadolu kültüründen geçmiştir.
* Türkiye Türkçesi'nin konuşulduğu bu topraklarda hem divan hem halk edebiyatı ürünlerinin benzeşmesi doğaldır. Ancak, bazı etkiler almış olması da doğaldır. 1878-1923 yıllarında adayı İngilizler işgal etmiş, soydaşlamıza çeşitli yönlerden baskılar uygulamışlardır. Türkleri, azınlık ilan etmişlerdir.
* Bundan sonra yenileşme hareketleriyle hız kazanacak olan edebiyatta bir yavaşlama görülür. Mehmet Emin Efendi tarafından 1889'da Saadet adlı ilk özel Türkçe gazete yayımlanır. Bir Gece Sohbeti ise, ilk roman örneğidir.
* Gülmece nitelikli öykü ve gazetecilik alanında Ahmet Tevfik Efendi, tiyatro alanında Namus İntikamı yakut Dilenci adlı dramın yazan L. Şişmanyan dönemin önemli isimleridir.
* Yazılı edebiyatın yanı sıra halk edebiyatı da varlığını sürdürmektedir.
* Lozan Antlaşması (1923) 'ndan sonra adanın tümüyle İngilizler'in eline geçmesiyle Türklere çeşitli baskılar uygulanır. Bu baskılara rağmen edebiyat durdurulamaz.
* 1943'te İsmail Hikmet Ertaylan, ilk Kıbrıs Türk Alfabesi'ni hazırlar.
* Çığ, İlk Demet gibi antolojiler, Çardak gibi dergiler, Söz, Masum Millet, Halkın Sesi gibi gazeteler yayımlanır.
* Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşundan yirmi yıl sonra (1943)İngiliz baskıları azalır. Birçok şair ve yazar yetişir. Düzyazıda ulusal konular dışında yeni konu alanlarına açılım başlar.
* 1964'ten sonra Türkiye'nin Erenköy olaylarına müdahale etmesiyle soydaşlarımız bir rahatlama ve iyimserlik içine girmiştir.
* 1974'te kanlı darbeye karşı Türkiye'nin gerçekleştirdiği "Barış Harekâtı", adada 1983'te kurulan KKTC'nin sınırlarını belirleyen bir bölünmeye yol açar. Harekâtın etkileri ve sonrasında yaşanan sevinç edebiyata yansır.

# 2007 © Türk Dili ve Edebiyatı Dersleri Kaynak Eğitim Sitesi | Tüm Hakları Saklıdır.