Jynlar hem olaryñ adamzat bilen baglanyşygy hakynda

JYNLAR HEM OLARYÑ ADAMZAT BILEN BAGLANYŞYGY HAKYNDA

Gündogarda beýik alymlaryň halypasy diýen mertebä eýe bolup, IX asyrda ýaşan (Alyşir Nowaýynyň maglumatyna görä, 283-nji hijri, 895-896-njy milady ýylynda aradan çykan) Abdylla Sahl Tustary: “Adamzat döremezinden elli müň ýyl owal, näletlenen şeýtan nesilleri bilen ýaşady” diýip ýazypdyr. Häzirki adamzadyň ýaşap ýören ýedi gat ýeri ynsan döremeziden öň Azazyl jynyň mekany bolup, ol okymyşlygy bilen göge galypdyr. Gündogaryň halypa alymy Abdylla Sahl Tustarynyň jynlar hakyndaky beren maglumatlaryna öz düşündirişimiz esasynda gysgaça ser salalyň: Azazyl ilki ýaradylanda maddy barlyk, edil biziň häzirki ýaşaýşymyz ýaly durmuşda bolup, soňra onuň üznüksiz ylym alyp, kämilleşmegi bilen ol göge galyp, ruhy dünýäde ýaşamaga Ýaradandan ygtyýar alypdyr. Emma onuň adama sežde etmedik men-menligi Taňrynyň gaharyny getirdipdir hem ol näletlenen şeýtana öwrülip, Adam ata doly jan girip, jenneti mekanda ornaşýança elli müň ýyl goh-galmagally (Magtymguly: elli müň ýyl şowlar boldy..) ýaşapdyr. Ýöne ol elli müň ýyl biziň häzirki ölçeg ýyl birligimiz däldir. Aslynda Wagt-hereket tizlikdir. Älem-Jahandaky hereket tizligiň artýan ýerinde wagtyň geçişi üýtgäp tizleşýär. Mysal üçin, Muhammet pygamber Magraja gidende, Byragyň ganaty degip, gapyň agzynda duran suwly kündügi ýykypdyr. Pygamber Magrajdan gelip, suwly kündügi tutup ýetişipdir, ondan suw ýere dökülmändir. Kündügi tutup ýetişmegiň bir sekuntdanam az wagtdygyna hiç kim jedel edip bilmez. Emma Muhammet pygamberiň Magraja giden wagtynyň iki ýyl, hatda ondanam köpdügi aýdylýar. Biziň häzirki wagt birligimiz basyşyň 10,9 ölçegine, ýagtylygyň tizligi bolsa sekuntda 300 müň kilometr tizlige deňdir. Ýer Güniň daşyndan sekintda 30 km tizlik bilen aýlanýar. Mysal üçin, ýokardan däş zyňsaň, bir sekuntda 10,9 metr geçip, şol daş ýere düşýär. Basyşyň üýtgemegi maddy barlygyň agramyna, tizligiň (Ýaşaýan planetaňda basyş, tizlik köpelse agram, wagt ölçegi üýtgeýär. Emma münen tehnikaň tizligi artany bilen wagt üýtgemez, sebäbi tehikaň tizligi ýeriň basyşynam, aýlanyş tizliginem üýtgedonok. D.Ý.) artmagy bolsa şeksiz wagtyň üýtgemegine-başga ölçeg birlige geçmegine getirýär. Basyşyň üýtgemegi bilen Aýa baran islendik barlygyň agramy ýerdäki agramyndan üç esse ýeňleýär. Ýupitere barylsa bolsa agram ýerdäkiden üç esse artýar.Ýerde 60 kg bolan adam Aýda 20, Ýupiterde bolsa 180 kg bolýar. Şeýlelikde, biziň agram, wagt ölçeg birligimiz basyşyň, tizligiň üýtgemegi bilen başga ölçeg birligini kabul edýär. Şonuň üçin adamzat döremezinden owal şeýtanyň ýaşan elli müň ýyly biziň wagt ölçegimiz bilen däl-de, Allanyň mekanyndaky wagt ölçeg birligi bilen kesgitlenedir. Onuň bir ýylynyň biziň wagt ölçegimizde näçedigini anyk aýdyp, asla çaklabam biljek däl. Emma ol wagt birligiň biziň häzirki wagt ölçegimizden müňlerçe esse (belki, ondanam has köp. Kündügi saklap ýetişilen wagtyň iki ýyl, hatda ondanam köp diýilýändigini ýada salalyň. D.Ý.) çaltdygyny welin, anyk aýdyp biljek
Halypa alym Sahl Tustary “Akylymyzyň ýetmeýändigi şol zadyň ýokdugyny aňlatmaýar. Adamzadyň jynlar bilen baglanyşygy her bir ynsanyň dünýä gelen pursadyndan tä soňky demine çenlidir. Dogry ýoldaky adamlaryň dosty Hak ýolundaky jynlar, päliýaman ynsanlar üçin bolsa bozuk şeýtan jynlar dostdur” diýip ýazypdyr. Hiç zada düşünmeýän üç aýlykdanam kiçi bäbejigiň garny dokam bolsa öz-özünden gülüp ýa aglap duranyny görensiňiz. Dini ulamalar muny şeýtanyň oýny hasaplaýarlar. Egerde çagajyk bar öýde Gurhan goýlup, halal hereketler edilse, çaga şeýtan zyýan ýetirip bilmeýär diýen düşünje hökmürowandyr. Muhammet pygamber: “Şeýtan biziň kalbymyzda edil ganymyzyň aýlanyşy ýaly aýlanýar” diýipdir. Şol sebäpli dini ulamalaryň tassyklamagyna görä, arassa, halal ýaşamak kalbyňdan, öýüňden nälet siňen şeýtany gaçyrmagyň iň aňsat usulydyr.
Şeýtandan başga jynlar bolupmy?! Gurhanda bu sowalyňam jogaby ýok. Ýöne Gurhanyň “Gowak” süresinde “şeýtan jynlardandyr” diýlip, köplük sanda aýdylýar. Şeýtanyň zürýatlary bolandygy üçinmi ýa başga jyn toparlary bolup, şeýtanyň dürli jyn toparlarynyň bir agzasydygy sebäplini, garaz, “jyn” sözüniň köplük manyda gelmeginiň anyk sebäbi Gurhanda takyklanmandyr. Yslam alymlarynda hem bu mesele boýunça anyk bir netijä gelnen garaýyş ýok. Beýik akyldar Magtymgulynyň “Näler boldy” diýen şygryndaky;

Hak ýaratdy şol pisleri,
Segsen gez boldy pesleri,
Asmana çykdy sesleri,
Elli müň ýyl şowlar boldy.

diýen bendine esaslansaň, jynlaryň şeýtandan başga-da görnüşleri bolan ýaly görünýär. Akyldar Pyragy jynlaryň bir görnüşini “Şeýle gudrat döwler boldy” diýip beýan edipdir. Şol sebäpli din ulamalarynyň köpüsiniň tassyklaýşy ýaly, jynlar dürli görnüşde (Adamyň ak, garaýagyz, bugdaýreňk ýa ýewropoýid, mongoloýid hem negroýid bolşy ýaly. D.Ý.) ýaradylan bolsa-da, hemme jynlaryň bir jynsdan ýaradylandygy üçin, şeýtan näletlenende bu lagnat beýleki jynlara hem degişli bolupdyr diýmäge doly esas bar.
Tä Muhammet pygamberiň döwrüne çenli jynlar päliýaman şeýtanyň daşyna jemlenip, adamy azdyrmak bilen meşgullanypdyrlar. 619-njy ýylda Muhammet pygamber Taýif ülkesiniň adamlaryny yslama çagyryş etmek üçin barýar. Abd Jalaýl Ibn Amryň öýünde düşläp, Muhammet pygamber Taýif ülkesiniň adamlarynyň adyndan öý eýesiniň doganlary Masud hem Habyp bilen gepleşik geçirip başlaýar. Emma mesele çözülmeli wagtynda olar Taýif ülkesiniň adamlarynyň Mekgeliler bilen duşmançylyk islegleriniň ýokdugyny bahanalap, gepleşikden ýüz öwürýärler hem oňa köp ezýet beripdirler. Ahyry Muhammet pygamber Utba hem Şeýba atly sözi geçýän doganlarda penalandan soňra, Taýif adamlary ondan el çekmäge mejbur bolupdyrlar. Alla mynajat edip, kuwwata gelenden soňra, Muhammet pygamber Mekgä ýola rowana bolup, Hahl jülgesine gelip, dem-dynç alypdyr, Gurhan okapdyr. Muhammet pygamber Gurhan okap başlapdyr welin, onuň daşyna jynlaryň uly bölegi gelip, mukaddes Gurhanyň aýatlaryny gulaga öwrülip diňläpdirler. Şol gezek Gurhany diňlän jynlar gaty köpdügi üçin, olar Muhammet pygamberiň daş-töweregini gallap, gaty gyslyşyp oturyp, jynlar bu mukaddes kitaby ýürekden toba edip diňläp, iman edipdirler. Muhammet pygamber şol jynlary görüpdirmi?! Bu sowala Hakyň Resuly takyk jogap bermändir ýa-da ol jogap biziň günlerimize gelip ýetmändir. Emma Muhammet pygamberiň Gurhan diňlän jynlary ruhy taýdan duýandygyna welin, şühbelenmeýäris. Şeýdibem jynlaryň bir topary yslam dinine girip musulman bolupdyrlar. Bu Muhammet pygamber üçinem uly üstünlikdi. Pygamberiň duşmanlary bolan wasanparazlaryň (Wasanparazlyk-butparazlygyň bir görnüşi. Hatda olar her hili zatdan-süýji-kökedenem Alla ýasap, ajygan pursatlary ony iýen wagtlaram bolupdyrlar. D.Ý.) ruhy halypasy bolan şeýtanyň hilegärlik mäkämligi böwsüldi. Jynlaryň uly böleginiň musulman bolşy hem olaryň Gurhany üns bilen diňleýişleri bu mukaddes kitabyň “Jynlar” süresinde jikme jik beýan edilipdir. Yslam alymlarynyň tassyklaýşy ýaly, jynlaryň bir böleginiň musulman bolmagy şeýtanyň päliýamanlyk güýjüni gaty uly derejede gowşadypdyr. Hatda Nahl jülgesinde Muhammet pygamberiň agzyndan jynlaryň uly böleginiň Gurhan diňläp musulman bolmagyny Hakyň Resulynyň işiniň ýeňiş bilen tamamlanjakdygynyň buşlukçysy hasaplaýan yslam alymlary-da az däl. Muhammet pygamberiň Taýifde işi wagtlaýyn şowlamadygam bolsa, ol egsilmez gaýrat bilen Mekgä dolanypdyr. 619-njy ýylda Muhammet pygamberiň söýgüli aýaly-özünden soňky ilkinji musulman adam Hatyja, pygamberiň atasy Abu Talyp aradan çykyp, ýas ýyly diýen ady alypdyr. Munuňam üstesine, Muhammet pygamber Küreýşleriň urugyndan çykarylypdyr. Emma Taýifde işi şowsuz bolsa-da, naufal urugynyň kethudasy al Mukym Muhammet pygamberiň howpsuzlygyny kepillendirenden soňra, ol Mekgä arkaýyn dolanypdyr.
Jynlaryň uly böleginiň musulman bolmagy bilen Mekge wasanparazlarynyň agzybirliginiň gowşamagynda baglanyşyk barmy?! Bu sowala jogap bermek üçin yslam taglymatyny gowy bilýän alym bolmaly. Emma şol baglanyşygyň ýokdugyny subut etmek köplere başartmasa gerek. Şeýlelikde, jynlar dünýägaraýşy boýunça iki topar - musulman hem kapyrdyrlar. Emma jynlaryň alamatlary, häsiýetleri boýunça birnäçe topara bölünýändigi barada aýdylýar. Mahlasy, yslam alymlary: “Jynlaryň bir böleginiň musulman bolandygy üçin, indi olara düýpli parh goýmak gerek” diýip ýazýarlar.
Halypa alym Abdylla Sahl Tustary: “Musulman jynlar özleriniň Haka wepalydygyny subut etmek üçin, adamzada peýdaly bolan haýyr işleriň dürli görnüşlerini berjaý edýärler, Mysal üçin, olar-jynlar dünýäden öten Haka ýakyn bendeleriň aramgägihini (mazaryny) dürli bela-beterden goramak üçin, müjewürlik edýärler. Olaryň azaşan adamlara ýol görkezýändigi hem bellidir. Adamzat Allanyň iň eziz ýaradan mahlugydygy üçin jynlar adama haýyr edip, Ýaradanyň hoşuna geljek iş etmegi halaýarlar. Mundan beýläk jynlaryň kapyrlaryna şeýtan, musulmanyna bolsa jyn diýip atlanduyrylsa dogry bolar” diýipdir, Bu beýik alymyň bu pikirini goldap, akyldar Magtymguly “Atamyň” şygrynda şeýle ýazýar:

Görmesem, söýlemen oý bile çenden,
Maksadyna ýeter ýykylan çyndan,
Ýarysy melekden, ýarysy jyndan,
Müjewürsiz bolmaz üsti atamyň.

Şeýlelikde, Sahl Tustarynyň ideýasyny goldaýan ulamalar üçin şeýtan diýip atlandyrylýan jynlardan beýleki jynlar musulmandyrlar. Sahl Tustarynyň pikiriçe, çöl-beýewanda azaşana ýol görkezýan ýa suw berýän Hydyrmy ýa jyn, muny takyklamak gerek. Jynlar dürli sypata girip adama ýagşylyk edýärmişin. Hydyr bolsa adama ýagşylygy ynsanyň öz sypatynda edýär diýen maglumat bar.
Ýaradan perişdeleri, jynlary, ondan soň adamzady ýaradanda, jenneti mekanda ýaşapdyrlar. Adamzat jennneti mekanda ruhy dünýädäki ýaşaýyşda ekeni. Şeýtanyň alyna gidyp, adamzat gadagan edilen miwani iýenden soňra, Adam ata How ene bilen ruhy dünýä ýaşaýyşdan mahrum bolup, maddy dünýä ýaşaýşa eýe bolýar hem zähmeti bilen eklenmäge mejburdyr, haýyr işleri bilen ýalkanyp, asly-jennet mekanyna dolanmaly. Günäli ynsan bolsa näletlenen şeýtana niýetlenen dowzaha barmaly. Şol sebäpli Adam ata How ene ruhy ýaşaýyşdan mahrum bolandyklary üçin, özleriniň uýat ýerleriniň açykdygyna göz ýetirýärler hem ýaprak bilen şol ýerlerini ýapypdyrlar. Jenneti mekanda maddy ýaşaýyşa orun ýokdugy üçin adamzat şeýtan bilen biri-birine duşman edilip, ýere ýollanýar. Emma indi hemme jynlara şeýtan diýip bolmaz. Çünki olaryň içindäki musulman jynlar adamzada hiç bir zyýan etmezmiş. Indi adamzady azdyrjak bolýanlar päliýaman şeýtan jynlardyr. Olardan goranmagyň iň aňsat ýoly niýetiňi haýra baglap ýagşy iş etmek, kalbyňdan ýamanlygy çykarmakdyr. Zynadan, ogurlykdan, haramylykdan daş durmakdyr.
Jynlaryň (musulman-kapyr jynlaryň ikisem) her hili sypata girip bilýändigi hakynda aýdylýar. Emma Allany çagyrsaň, dürli sypata giren ýaman niýetli jyn şol bada ýok bolup gidýär diýen maglumat bar. Diýmek, ýagşy niýetde bolsaň, ýaman niýetli, päliýaman şeýtan jynlary dürli sypata girýän görnüşde görmek ortadan aýrylýar. Emma musulman jynlar dürli sypata giräýende hem, olardan adama zyýan ýetmezmiş. Muhammet pygamber: ”Öýde ýa ýakyn ýerleriňizde ýylan görseňiz, hoşamaýlyk bilen ony üç sapar öýden çykarjak boluň ýa howpsuz ýere ugratjak boluň, eger şonda gitmese, öldürseň bolar.” diýipdir. Pygamberiň bu sözüni şeýle teswirläpdirler. Hoşamaýlyk edilende gitmedik ýylan ýa-ha şeýtandyr, ýa-da ynsana zyýan ýetirmek maksadynda bolan awuly ýylandyr. Eger hoşamaýlyk edilende, giden ýylan musulman jyndyr ýa-da ynsana howp ýetirmek islegi bolmadyk ýylandyr. Ikinji ýagdaýda ýylany öldürmek külli günä hasaplanypdyr. Jynlar ruhy dünýäde ýaşaýan bolsa gerek. Jynlaryň adamzada dürli keşpde görünmegi ynsan üçin sapak alynmaly alamatdyr. Jynlaryň dürli keşbe girmegi olaryň ruhy dünýäden maddy dünýä dolanmagy diýlip duşündirilse dogry bolarmyka diýýärin. NLO-nyň jynlara dahyly barmy?! Bu sowala ylym häzir jogap berip bilenok. Mukaddes kitaplarda Äem-Jahanda adamzat hökmürowan ýaradylan barlyk. Jynlaryň ýaşaýşam ykrar edilýär. Adamzatdan hem jyndan başga akyl bilen ýaşaýan mahlugyň bardygy hiç bir mukaddes kitaplarda aýdylanok. Şonuň üçin NLO-nyň jynlar bilen baglanyşygyny ylym tassyklamasa-da, ony inkärem edenok. Şol sebäpli NLO-nyň jynlar bilen baglanyşygyny ortadan aýryp bolmaz. Ýöne bu diňe çaklamadyr.Ylmyň ösmegi geljekde NLO-nyň nämedigini anyklar. Belki, ol adamlaryň öz döreden ham-hyýallarydyr?!
Biz çagakak jynlar-al arwahlar hakynda köp gürrüň edilerdi. Dogrusyny aýtsak, biz 13-14 ýaşymyza çenli jynly gürrüňlerden elheder ederdik. Emma 1980-nji ýyllaryň aýaklaryna ol gürrüňler ýatyşdy, edil häzir jyny gördüm diýýän ýok (men-ä soňky 30 ýylda jyny gördüm diýene duşamok. D.Ý.) diýerlikdir, indi jynly gürrüňe ynanjak az bolsa gerek. Yslam alymlarynyň tassyklamagyna görä, ylmyň-bilimiň ösmegi bilen şeýtanyň adamlara öwredip biljek zatlarynyň azdygy üçin, olaryň adamlaryň gözüne dürli keşbe girip görünmek islegleri asla ýokmuşyn. Şu döwre çenli şeýtan ähli ýamanlyklaryny ýaýyp, äşgär edendigi üçin, indi olaryň adamzada öwredip biljek zadynyň ýokdugy öňe sürülýär. Päliýaman adamlaryň bet işde ussatlygy şeýtandanam ozupdyr diýýärler. Şonuň üçin halkymyzda “şeýtana sapak beren” diýen düşünje bar. Ýöne adamzadyň abadan geljeginiň hatyrasyna, niýetini haýra baglap, ýagşy işler etjekdiklerine berk ynanýarys.

• Sözsoňy:

Jynlar hem olaryň adamzat bilen baglanyşygy hakyndaky şu makalamda şol mesele boýunça mukaddes Gurhanda, yslam alymlarynyň işlerinde, akyldar şahyrymyz Magtymgulynyň eserlerinde öňe sürlen pikirleri beýan etdik. Bu meselä ynanyp-ynanmazlyk her bir adamyň öz ynanjyna baglydyr.