Musulman jyn patyşasy Mürre hakynda

MUSULMAN JYN PATYŞASY MÜRRE HAKDA

Mälim bolşy ýaly, jynlaram edil adamlar ýaly halklar we taýpalar görnüşinde ýaşaýarlar. Her taýpanyñ aýry ýolbaşçylary bolýar. Emma şol jyn ýolbaşçylaryñ üstünden garaýan bir topar ýolbaşçylar we güýçler bar. Öñki alymlaryñ kitaplarynda bu ýokary düzümli ýolbaşçylar jyn patyşalary hökmünde atlandyrylýar.
Gürrüñi gidýän jyn patyşalarynyñ birem Mürredir. Mürre musulmançylygy kabul eden jynlardan bolupdyr. Mürrämiñ täsin hekaýaty iñ gadymy pygamberlere çenli uzaýar. Nusaýbiniñ jyn patyşasy Mürre iblis Hudaýa garşy girende onyñ yzyna düşüp, kapyrlygy saýlap alypdyr. Ençeme asyrlar geçenden soñ bolsa, Pygamberimiz Hezreti Muhammede (s.a.w) sataşypdyr we onuñ bilen gürleşenden soñam musulman bolupdyr.
Bu waka mukaddes kitabymyz Gurhanda biziñ dykgatymyza şeýle ýetirilýär: "Hany, biz jynlardan bir topary Kurany-Kerim diñlemäge seniñ ýanyña ugradypdyg-a. Kuran diñlemäge gelenlerinde biri-birlerine geplemäñ diýipdiler. (Kurany-Kerimiñ okalyşy) tamamlanandan soñ öz jemgyýetlerine duýduryjy hökmünde dolandylar". ("Ahkaf" süresiniñ 29-njy aýaty).
Aýatda geçen waka şaýat bolan jynlaryñ arasynda Nusaýbiniñ jyn patyşasy Mürre-de bar eken. Mürre soñra musulman bolýar.
Sahabalaryñ biri jyn patyşasynyñ Pygamberimiz (s.a.w) bilen duşuşygyny şeýle gürrüñ beripdir:
"- Bir gije serwerimiz metjitde ertir namazyna ýeke özi garaşyp otyrdy, ýanynda bolsa menden başga adam ýokdy. Çünki metjidiñ arassaçylygynw men serederdim. Biraz wagtdan soñ pygamberimiz maña bukulmagy we onuñ duran ýerine barmazlygy buýurdy. Belli bir wagtdan soñ durup bilmän, onuñ duran ýerine seretdim. La ilahe illallah! Ilkinji gezek gören boýy gysga, reñki gara we uzyn elleri bolan mahluk serwerimiz bilen bile namaza durupdy. Dilden-agyzdan galyp, duran ýerimde doñup galypdyryn. Gören täsin mahlugym metjitden çykyp gidenden soñ pygamberiniz ýanyma geldi we maña: "Saña seretme diýmedimmi?" diýdi, soñra meni düzeltdi. Men ondan ötünç soradym. Şonda geleniñ kimdigini soranymda, Mürre diýen kapyr jyndygyny we Kurany-Kerimiñ inendigini eşidip, musulman bolmak üçin ýanyna gelendigini aýtdy".
Mürre jyn patyşalarynyñ arasynda iñ güýçlüleriniñ biri. Onuñ golastynda sany anyk belli däl köp sanly kapyr we musulman jynlar bar. Onuñ golastyndaky jynlara "Nusaýbin jynlary-da" diýilýär. Olaryñ häzir "Jynly depe" diýilýän ýerde ýaşaýandygyna ynanylýar. Psihologiki taýdan meselesi barlaryñ käbiri dowa tapmak üçin şol depede bir gijelerini geçirýär.
Jyn patyşalarynyñ beýleki jynlar we jynlaryñ ýokary çinlileri ýaly ýönekeý adamlar bilen işleri bolmaýar. Diñe hüddamlar bilen aram-aram duşuşyandyklary aýdylýar. Biz bu mesele bilen gyzyklananymyzda, Türkiýäniñ Adapazary diýen ýerinde ýaşaýan hüddam (jyn okaýjy) Nusaýbiniñ jyn patyşasy Mürre bilen bolup geçen hadysany şeýleräk görnüşde gürrüñ berdi:
"- 1999-njy ýylda Göljükde ýaşaýardym. Şol gije hemmeler üçin ugursyz boldy, çünki şol gün agşam uly ýer yranmasy bolup, müñlerçe adam aradan çykypdh. Şol wagt ýaşaýan köçämem ýeriñ aşagyna çöküpdi, jaý diýseñ deñziñ astynda galypdy. Men huşumdan gidipdim. Gözümi açanymda ölendirin öýtdüm, çünki suwuñ aşagyndadym, goñşularymyñ jansyz bedenlerini görýärdim. Içimden "La ilahe illallah" sözüni gaýtalap durkam, öñ görmedik zatlarymyñ gözümiñ alnynda gaýmalap ýörendigini duýdum. Olaryñ kimdigine we deñiziñ düýbünde näme işläp ýörendiklerine düşünmedim. Ýöne ölendigimi bilipdim, şonda nämedigini bilmeýän sudurlarymyñ arasyndan maña tanyş, öñ bilýän ýüzlerimiñ birini belledim. Ol jyn patyşalaryndan Mürredi we ýanyma gelip bir zatlar diýişdirdi. Şondan soñ näme bolandygy ýadyma düşenok, ýöne gözümi açanda hassahanada ýatan ekenim. Maña aýdylyşyndan, bedenim suwuñ gyrasynda ýatan eken, "Tiz kömegiñ" işgärleri-de içimde janymyñ bardygyny bilip, hassahana getiripdir. Jynlar adamlara ýagşylyk etmegi halap baranoklar. Ýöne jyn patyşasy Mürräniñ maña nämüçin kömek edendiginiñ syry özüm bilen bile mazaryma girer".
Başga bir täsin hadysa-da Mardiniñ Nusaýbin etrabynda bolup geçipdir. Garry aýalyñ aýdyp berýän zatlary depe saçyñyzy bir ýere üýşürse gerek:
"- Kiçijikdim. Kakam Nusaýbinde tanalýan mollady. Şypa gözleýänler we hassalar kakamyñ ýanyna gelip, lukmanlaryñ oñaryp bilmedik işleri üçin doga bermegi haýyş ederdiler. Kämahalam zynjyrly dälileri we elde-aýakda durmaýan adamlary getirerdiler. Kakamyñ em-ýomlaryndan soñ gowulaşyp öýlerinr gaýdardylar. Bir gezek obadan uzakdaky depäniñ ýakynda ýerleşen bagymyzdan geçi sürüsi meni gorka salýan görnüşde geçdi. Çünki bu gara geçileriñ sürüsi geçende kakam hemmelere içeri girmegi we daşaryk çykmazlygy buýurdy. Bizem ony diñledik, ejem gapyny mäkäm kilitledi. Belli bir wagtdan soñ kakamyñ geçiler bilen biziñ düşünmeýän dilimizde gürleşendigini duýdum. Bu gara geçiler gidip, kakam öýe gelende, kakamyñ ýüzünde ýylgyrjyklama alamaty bardy. Ol ejeme öwrülip: "Mürre gelipdir" diýdi. Mürräniñ jyndygyny, hatda jynlaryñ patyşadygyny ençeme ýyl geçenden soñ ejem bize aýdypdy".
Öñki adamlaryñ ýazan kitaplarynda jynlar barada köp maglumat paýlaşylýar. Bulardan käbirleri-de jynlaryñ uzak ýaşaýandyklary barada. Jyn patyşalarynyñ-da kyýamata çenli ýaşaýandygyna ynanylýar. Ýazuw çeşmelerinde gürrüñ berilýän beýleki maglumatlar bolsa, Mürre atly jyn patyşasynyñ we beýlekileriñ islän keşbine girip bilýänligidir. Pygamberlerden we hüddamlardan başga hiç bir adam jyn patyşalarynyñ hakyky sypatyny görüp bilmeýär.

Taýýarlan Guwanç MÄMILIÝEW.