Utulan utýar

UTULAN UTÝAR

"Utýan adam özüni dünýä uýgunlaşdyrýar, utulýan adam bolsa dünýäni özüne uýgunlaşdyrýar. Şoñ üçinem ähli öñegidişlik utulýana baglydyr"

Ýaş kärdeşim bilen bile işleşmegi gürleşmek üçin maña kafede randewu berdi. Belli bir wagtdan soñ onuñ barmenler bilen örän içgin gürleşýändigini gördüm. Men olary öñ tanap-tanamaýandygyny soradym, ol okuwy gutarmanka üç ýyl şu ýerde işländigini aýtdy.
Liwandaky talyplaryñ köpüsi indi okuw çykdajylaryny şular ýaly işlerde işläp töleýärler.
Öñler garyp-gasaryñ işi hasaplanýan we o diýen halanmaýan kär indi terbiýe almagyñ ýoluna öwrüleni bäri kadalaşdy.
Işleriñ baha berlişindäki bu düzgýn bozulma Beýrutdaky Amerikan uniwersitetinde başlady we bu ýokary okuw jaýy-da muny ABŞ-daky ýokary okuw jaýlaryndan nusgalady. Bu ýalñyşlygyñ işiñ hilinde däl-de, sowatsyzlykdadygy düzgünini ornaşdyrdy.
Häzir doktor Filip Salem dünýäniñ iñ tanymal düwnük hünärmenleriniñ biridir.
Eger ol Beýrut Amerikan uniwersitetiniñ kafeteriýasynda işlemäge utanan bolsa, şol uniwersitetiñ fakultetine girip bilmezdi.
Mundan çärýek asyr öñ Omana barypdym.
Şonda Oman soltanlygynyñ diñe syýasy sýurprizler bilen doly däldiigini, aýal-gyzlaryñ otellerde-de işleýändigini gördüm.
Saud zenanynyñ güzeranyny işläp dolamagy-fa indi adaty zada öwrüldi.
Işleýän aýal-gyzlar hakykaty indi diñe Müsür ýaly ýurtlaryñ jemgytetine mahsus däl.
Indi hiç kim "suwçy" sözüniñ ýerine "kanalizasiýa inženeri" diýen ýaly gülkünç metaforalar bilen işini gizlejek bolup duranok.
Dellekmi dellek, kuafor däl.
Indi hiç kim süpürijileriñ adyny "zibil ýok ediji işgär" diýip tutanok.
Gysgaça aýdanda, bu arassa kärler zähmetkeş synplaryñ statusyny däl-de, bilim derejelerini, adamlaryñ kämilleşmegini we mümkinçilikleriñ giñemegini üýtgetdi.
Meşhur satirik ýazyjy Jorj Bernard Şounyñ teoriýasynyñ dogrudygyny pikir edýärin:
"Utýan adam özüni dünýä uýgunlaşdyrýar, utulýan adam bolsa dünýäni özüne uýgunlaşdyrýar. Şoñ üçinem ähli öñegidişlik utulýana baglydyr".

Semir ATAULLAH,
Liwanly žurnalist-ýazyjy.

Anna, 07.06.2024 ý.