Deñiz tolkunlary / hekaýa

DEÑIZ TOLKUNLARY

Ol çyrpynyp ýatan deňzi synlap oturyşyna aşyrym-aşyrym bolup gelýän ak tolkunlaryň oýnuny gözden salmazlyga çalyşýardy. Ho-ol aňyrdan, nirelerdendir bir ýerden, deňziň çuňluklaryndan bat alyp gaýdýan tolkunlar kenara gelip urulýardylar-da, çym-pytrak bolýardylar. Tolkunlaryň zarbyna töwerege  syçraýan  damjalar kenary ýuwup-ýylmaýardy-da, ýene yzyna deňze dolanýardy. Her gezegem ol öz yzynda, kenarda owadan nagyşlary galdyryp gidýärdi.  Tolkunlaryň kenarda galdyrýan yzlarynyň biri-birine asla meňzemeýändigini edil şu pursat duýan ýaly Jeren olary has içgin synlap başlady. Synladygyça-da ony nähilidir bir üýtgeşik duýgy gaplap aldy. Belki,  gojaman deňiz şeýdip tolkunlar arkaly öz syryny adamlara aýan ekmek isleýändir. Belki-de, kenarynda üýtgeşik bir gözelligiň dörändigine guwanjynyň alamatydyr. Bularyň haýsy biri bolanda-da tolkunlar üçin onuň tapwudy ýok ýaly,  güwläp ýatan goja deňziň üstünde oýun turuzýardylar…
  Jeren   ak köpük bolup, kenara urulýan tolkunlary sanap oturyşyna olary ynsanyň iň näzik duýgulary bilen deňeşdirdi. Soňam  olary sanap başlady “Bir, iki, üç…” Soňa-baka ol   hasabyny ýitirdi. Sebäbi ho-ol,  aňyrdan  ak köpük bolup gelýän tolkunlar kenara ýetýänçä  badyny birneme peseltse-de möwjemesi ýatarly däldi. has möwjeýärdi. Göýä ol öňünde duran zatlary ýutmaga taýýarlanýan   ýaly bolup  kükreýärdi. Jeren şeýdip ak tolkunlary synlap, esli oturandan soň,   çägä ýaplandy. Indi tolkunlaryň bady has güýjän  ýaly boldy. Tolkunlaryň birsydyrgyn kenara urlup durmasy oňa gaýtalanyp duran durmuş öwrümlerini ýatlatdy. Eýsem ynsan ömri bilen tolkynyp atan  deňizde nähili meňzeşlik barka?  Ol  muny seljermek isleýän ýaly nazaryny uzaklara dikdi. Göwnüne bolmasa, ho-ol, aňyrda, uzak gözýetimdäki göm-gök deňiz  has asuda ýaly bolup göründi. Jeren bu çak  deňziň jümmüşindäki hasraty duýmady.  Sebäbi daşdan synlanyňda hiç zat öz syryny aýan edenok ahyry. Bu durmuşda-da hut şeýle. Şonda  Jereniň hakydasynda öňräkki waka janlandy. 
     Şol gezek Jeren  uzakda iki juwanyň bir göwre ýaly bolup durşuny synpap, öz ýanyndan olara guwandy. Özüni şol gyzyň  ýerinde goýup  gördi. Birdenem  öz  pikirinden  elheder alan ýaly tisginip gitdi.  Soňam   öz-özüni köşeşdirdi. “ Men name üýtgeşik zady arzuw etdimmi? Aşyk- magşuk bir göwrä öwrülse, oňa ýetesi name bar? Bagtyň başlangyjy şol dälmi ? …” Onsoň Jeren özüni Atajan bilen bileje  duýdy.  Şol pursat  ýakymly duýgulardan lezzet alan göwre pagyş-para eredi. Kalbynda  söýginiň ody tutaşan  Jeren  süýji hyýallara gark bolup näçe oturanynam, hälki juwanlaryň özüne ýakynlaşanynam duýmady. Ol gyzyň ýigide müň näz bilen:
-    Beýtmesane, oglan –diýen sesine aýňaldy. 
 Ýigit gyzyň näzine özüçe düşünen bolarly:
 -Aýyň deňindäki, Aýbölegim, seniň  bilbiliň owazy ýaly sesiň şirinligi, aý jemalyň meni eredip barýar ahyry. Onsoň ellerim diýen etmejek bolup dur.
  Jeren  öz pikirlerinden aýňaldy-da, owadan suw çüwdürimleriniň arasyndan assa basyp gelýän juwanlary synlady.  Olaryň söýgüsiniň  ýiti şuglasyndan  reňk alýan suw damjalary indi Jerene  başgaça bökjekleýän ýaly bolup göründi. Suw danjalarynyň  şybyrdysy birsydyrgyn eşidilmän, göýä bu owazy äleme ýaýmak isleýän ýaly dürli heň edýärdi.  Şol ajaýyp owaza durky bilen berlen Jeren  iki juwanyňam oňa maýyl bolandygyny duýdy.  Indi gyz ýigide näz etmasini goýdy-da:
-Diňle, Azym, şu  şirin owazy eşidýäňmi?- diýdi.
-    Seň eşiden owazyňy , heý-de men eşitmenmi? Bu biziň ýürek owazymyz ahyry. Bu bizi söýgi dünýäsine getiren, ikimizi bir göwrä öwren mukam, aşyklaryň arzuwy, ýürekleriniň telwasy. Meň-ä oňa  mukam diýmäge-de dilim baranok.  Ol aşyklaryň kalbynyň hakyky owazy bolup eşidilýär maňa.
Jeren ak bulaklaryň  owaz edýändigini, olaryň  ynsan kalbyny ýerinden  gozgap bilýändigini eşidenem bolsa,  şu çaka çenli  suw çüwrürimleriniň  çalýan heňini duýmandygyna gynandy.  Şaglap inýän suwuň owazy  ýüreginiň taryna urulýan ýaly boldy-da, özüne ýakynlaşyp gelýän  Aýbölek bilen Azyma derek  göz öňüne daraýy donly gözel geldi. Ol gözel ýeri ynjytmajak bolýan ýaly messan-messan basyp, ýuwaşjadan ara açyp barýardy. Şol dem Jereniň  bu daraýy donly gyzy ýakyndan synlasy, onuň bilen birsellem söhbet edesi geldi.  Şol niýet bilen ýerinden gozganandan daraýy donly gyz zym-zyýat boldy-da  ýene-de Aýbölek bilen Azymyň pyşyrdysy eşidildi:
-    Azym, sen meni söýýäň gerek?
-     Ony saňa näçe gaýtalamaly, hawa, söýýän, özem janym bilen.
-     Ine, meniň her dem  senden eşitmek isleýän zadym. 
-     Men her dem söýýän diýip dursam, onuň  lezzeti gaçar.  Ýöne meniň saňa bolan söýgim edil  deňiz tolkunlarynyň  öz kenaryna  birsydyrgyn urlup durşy ýalydyr. Ara az salymlyk böwşeňlik düşeni bilen  söýgim soňlamaz, Aýym. 
Gyz ýigide gysmyljyrady;
-    Deňiz tolkunlary ýaly diýdiňmi?
-     Hawa, deňiz tolkunlary ýaly. Sebäbi olar sansyz hem yzy üzülmeýär.
-     Men heniz deňzi göremok.  Onuň tolkunlarynyň  nähilidiginem bilemok.
-    Toý tutarys weli, ötägderis bileje.
Aýbölegiň sesi begençli çykdy;
  -Awazamy? Suratlarda onuň owadanlygyny synlap doýup bilemok…
Olar ara açandan Jeren daraýy donly gyzy gözledi.  Indi ol  bökjekleşýän damjalaryň owazynda başga bir şirin mukamy eşitdi.  Ýüregi elendirip-elendirip  ýaňlanýan bu mukamyň sazandanyň  dünýäsini tutuşlygyna  gözellige  öwerendigine düşünmek kyn däldi.  Şol ajap dünýä melul bolup outran Jeren  Atajanyň ýanyna geleninem duýmady.  Diňe onuň  ýumşajyk elleri saçynyň taryny  sypanda özüne geldi. 
  -Name oýa batdyň?
Jeren onuň sowalyna sowal bilen jogap berdi:
-      Sen deňziň çyrynyp, gomlaryny kenara urşuny gördüňmi?
-     Suw çüwdirimleriniň arasynda otyrkaň, deňiz tolkunlary nireden ýadyňa düşdi?
-    Aý, birden ýatlaýdym-da… Awaza-da geçen ýylky gidişimiz…
Ynha, Jeren ýene-de şol arzyly kenarda otyr. Ol deňziň üstünden ýaňy dogup gelýän Güni synlamagyň  lezzetini duýmak üçin bu gün kenara has ir gelipdi.  Özem daňdanyň süýji ukusynda ýatan Atajany turuzmaga dözmän, myhmanhanadan ýuwaşlyk bilen çykypdy.   Ana-da, alysdan,  çyrpynyp gaýdýan deňiz tolkunlarynyň üstünden  Gün tegelenip galyp ugrady.  Onuň şuglasy ak tolkunlaryň üstünde birenaýy oýun edýärdi.    Şol belent-belent tolkunlaryň üstünde  çarlaklar perwaz urýardy.  Olar ak köpük bolup süýşüp gelýän tolkunlara özlerini urup, ol ýerden balyk tutmaga çalyşýardylar. Tolkunlar weli, çarlaklary-da, özlerine müň dürli öwüşgin berýän Gün şöhlesini-de, ak çägeli kenary-da hasaba almaýan ýaly kenara birtsydyrgyn urlup durdular. ..
Indi Jeren Azymyň öz söýgüsini näne üçin deňiz tolkunlaryna deňändigine düşündi.  Sebäbi ummanyň çuňluklaryndan joşup gaýdýan  tolkunlarda aýratyn bir gudrat bardy.  Ony  diňe kalbyň, ýüregiň bilen  berleňde duýup bolýan eken.. 

Ogulgerek USSAÝEWA.