PIRIMKUL KADYROW
Pirimkul Kadyrow, Özbegistanyñ halk ýazyjysy, terjimeçi, filolog alym.
Pirimkul Kadyrow 1928-nji ýylyñ 26-njy oktýabrynda şol wagtky Täjigistan SSR-niñ Sogdy oblastynyñ Ura-Týubinskiý raýonynyñ Kenköl gyşlasynda çopanyñ maşgalasynda doguldy.
P.Kadyrow 1951-nji ýylda Daşkendiñ Orta Aziýa döwlet uniwersitetiniñ Gündogary öwreniş fakultetini tamamlandan soñ Özbegistan Ylymlar akademiýasynyñ Dil we edebiýat institutynyñ uly ylmy işgäri bolup işledi. 1990-2000-nji ýyllarda Özbegistanyñ Ýokary mejlisiniñ ylym we medeniýet boýunça wekili, wekiliniñ orunbasary bolup işledi.
Ýazyjynyñ ilkinji eseri "Talyplar" 1950-nji ýylda okyjylar köpçüligine ýetirildi. Zehinli ýaş ýazyjy ýaşuly ýazyjy Abdylla Kahharyñ gözüne ilýär. Ol Kahharyñ maslahaty bilen Moskwa bilimini ýokarlandyrmaga gidýär.
Özbegistanyñ Ýazyjylar birleşiginiñ rekomendasiýasy bilen M.Gorkiý adyndaky Edebiýat institutyny alymlyk dissertasiýasy bilen tamamlaýar. Soñra ol ýerde dokuz ýyllap SSSR-iñ Ýazyjylar soýuzynyñ özbek edebiýaty boýunça konsultanty bolup işleýär. Ýazyjy Moskwada ýaşan ýyllary özbek intelligensiýasynyñ durmuşyndan söhbet açýan "Üç at" («Три коня») atly ilkinji romanyny ýazýar. Roman 1959-njy ýylda Moskwada rus dilinde çapdan çykýar.
1966-njy ýylda dagly çopanlaryñ durmuşyndan söz açýan ikinji romany "Gara gözler" («Qora koʻzlar»/«Чёрные глаза») hem gowy garşylanýar. Roman dessine rus we litwa dillerine terjime edilýär.
P.Kadyrowyñ "Meniñ baýlygym" («Мои сокровища») powesti boýunça «Твои следы» çeper filmi döredildi.
Şeýle-de onuñ «Вольность» и «Наследие» powestleri-de ekranlaşdyryldy.
Ýazyjy "Ekremiñ başdan geçirenleri", "Halas ediş"... ýaly çagalar üçin ýazylan birnäçe kitaplaryñ hem awtorydyr. Onuñ "Ýaşasym gelýär", "Ynam" ýaly körpeler üçin ýazylan eserleri rus, ukrain we başga-da birnäçe daşary ýurt dillerine terjime edildi.
P.Kadyrow Lew Tolstoýyñ "Kazaklar", M.Lermontowyñ "Bela", F.Fediniñ eserlerini, belli türkmen ýazyjysy Hydyr Derýaýewiñ "Ykbal" romanyny, täjik ýazyjysy P.Tolisiñ "Tomus" powestini özbek diline terjime etdi.
Pirimkul Kadyrowyñ Hindistanda döwlet döreden Muhammet Zahyruddin Babyryñ durmuşyndan söz açýan "Ýyldyzly gijeler" («Yulduzli Tunlar») atly türkmen proza muşdaklarynyñ hem gyzgyn söýgüsine mynasyp bolan wr türkmen diline terjime edilen, 1981-nji ýylda Özbegistanyñ Hamza adyndaky döwlet baýragyna mynasyp bolan taryhy romany özbek dilinde alty gezek, rus dilinde bäş gezek ýokary tiražlar bilen neşir edildi. Şeýle-de hindi, urdu, bengal, türk, gazak, uýgur dillerine-de terjime edildi.
Ýazyjynyñ 1977-nji ýylda ýazan "Almaz guşak" («Olmos kamar»/«Алмазный пояс») romany 1983-nji ýylda SSSR-iñ Ýazyjylar soýuzynyñ ýörite baýragyna mynasyp boldy.
Şeýle-de ýazyjy 1984-nji ýylda "Şuxrat" medalyna, 1998-nji ýylda «El-yurt hurmati» ordenine, aradan çykanyna ýedi ýyl geçensoñ 2017-nji ýylda Özbegistanyñ döwlet baýragyna mynasyp boldy.
P.Kadyrowyñ taryhy eserler tapgyry «Avlodlar dovoni» (1988), «Ona lochin vidosi» (2001) ýaly taryhy romanlar bilen dowam etdi.
Edebiýaty öwreniş ylmyna hem saldamly kitaplary beren ýazyjy «Til va dil» (1973), «Xalq tili va realistik proza» (1974) ýaly ylmy kitaplaryñ awtorydyr.
Özbegistanyñ halk ýazyjysy Pirimkul Kadyrow 2010-njy ýylyñ 20-nji dekabrynda segsen iki ýaşynda Daşkentde aradan çykdy.
