Bu gezegem Alla kömek etdi / hekaýa

BU GEZEGEM ALLA KÖMEK ETDI

- Diyseñem köçe ýörär ýaly däl-aý, edil doñuz ýatagam şundan gowudyr...
Meñ sözüme hä-howwa bermän gelyän Beçji kellesini iki baka alakjadyp bir zat gözleýän ýaly. Nämbolýaka muña diýip soradym:
- Näm-ow, göläñi ýitiren ýaly bolup barýañ?
- Aý bir buşugar ýaly ýer ýokmuka oñaýly?!
- Duran ýeriñe goýberiber.
Alagarañkyda ýüzüme seretdi, soñam çuññur hynçgyrdy:
- Hi-ikk. Soñky käsäni içmäli däldik, hi-ik.
Oñ bolşuna gaharymam gelýär. Şonda-da öwüt beren boldum:
- Beçjim, soñky käsäni içenimizden däl bu bolup barşyñ - diýdim. - Arak bilen piwäni garyp içdiñ, ana şondan bu ýagdaý.
Ol entegem leññer alyp durşuna:
- Ýa şondanmyka - diýip, ýene ýüzüme naýynjar garady. Men başymy ýaýkap hem howwa berdim, hem onuñ halyna gynandym:
- Beçjim, sen bara, honha hol toraññyñ düýbüne bar-da ilkä buşuk, soñam barmagyñy agzyña sokubam bolsa gusjak bol. Bolmasa garyp içen aragyñ seni öldürýä!
Ol hasam naýynjar seredip müzzerdi:
- Şeydäýsemmikäm ýa?
- Elbetde şeýt - diydim. - Eglenme özem, bolmasa ýene ýagyş başlar, asmana seret häli garalyp dur.
Ol aýdanymy edip, ýoluñ gyrasynda ösüp oturan goşa torañña tarap ugrady. Men onuñ yzyndan gygyryp galdym:
- Toraññyñ düýbüne baryp ilki buşuk, soñra gusjak bol, bolmasa balagyñy zaýalarsyñ.
Ol birsalymdan geldi, ýüzi ak tam. Ýeñländigi bildirip dur. Ýöräberdik yene. Bir gapdalymyz gurluşyk firmanyñ galaýy hayaty. Bir ýan ujy gornenok. "Gidibermeli bakyyete barýançañ. Beh, bi gep nirden kelläme gelýaŕ-aý?"
- Beçjim, galma yzymdan!
Ses-selem ýok. Yzyma garaýan. Yzymda Beçjimiñ asyl özi ýok.
- Alkaş ejeñi... - diýip sögunip yzyma aylandym. Hiç yerde yok.
- Nirde sen-ey urot yibani.
Bir wagt firmanyñ üýşüp yatan zibilinden:
- Akga, bäri geley- diyip begençli ses eşidildi.
- Eý sen musur, musurda näme edip ýörsüñ?
- Muña seret!
Beçjim elindäki demirkesýäni hallanlatdy:
- Täp-tazeje bolgarka, koropkasam bar ine.
- Aý bla-a, nätdiñ-eý. Zibile nädip atdylarka. Tazeje bolsa?!
- Firmañ oglanlary ogurlygy şeýdip edýärler-dä. Gije musur cykaranda, musuryñ arasynda bukyarlar. . Ertir irden işden çykanlarynda alyp gidiberyärler onsaň. Gijeki smeniñ işgärleri edýär.
- Haý haramzadalar. - Men çynym bilen başymy ýaykadym. - Olar şeýdýarler dälmi, bizem beyderis. Getir bäri bolgarkany.
Beçjim gorkdy:
- Näme etjek bolýañ-ow, firma eltip tabşrjakmy?!
- Men näme samsyk görünýänmi, öýe alyp gideris. Hany özüñem çyk ýokary musurdan.
- Şeýdiysene, öýe äkideli. Kakras maña gerekdi şü. Ogrudan ogurlamak halal diýipdir ata-babalarymyz. Ata babalarymyza döneyin.
Beçjim bolgarkany maña bermän özi göterip gaýdyberdi yzyma düşüp.
Yagyş jybarlap ýagýar, Gije gözedurtme. Gidip baryas. Arasynda ýyldyrym cakýar. Hemme ýer yap-yagty bolýar welin dünýäñem giñäberýar. Ýyldyrym çakyp hemme yer ýagtylan wagty ýoluñ akanak-culanaklaryny görüp ýetişmeli... Soñ bäş-on ädime çenli ýykylman budremân gidip bilýäñ.
Entegem firmanyñ ak galaýydan çekilen haýaty gutaranok. Bizem gapdalyndan gidip barýas. Bu ýol asyl gutarmajak ýaly. “Bakylyga barýan ýaly biz” diýip samsyk pikir edýän arasynda.
Barýan ýolumyz ikä bölündü. Beçjim köpbilmişsiräp:
- Eyleki yoldan gideli-le - diýdi. - Metjidiñ üstünden gitsek, tiz bararys oba. Meñ-ä halys sütünim suyndi.
Meñ oñ aýdanyny edip, metjidiñ gapdalyndan geçýän ýola sowuldym:
- Bu ýoluñam-a öñki ýolumyzdan ibaly däl eken, Beçjim- diýip oña habar gatan bolýan. Olam bolgarkasyny gujagyna gysyp hyşşyldap gelýär.
- Şu metjidiñ ymamy bar-a, ýola daş dokdürjeg-ä bolýarmyş.
- Goýsanaý - diýdim. - Ymammy ýoly bejertjek. Molla-işan bolsa, adyny tutmasana. Normalnysy ýokdur.
- Aý ol aydýanyña-da ýalan diýip biljek däl - diýip, Beçjim meni makullady. - Şu ymamam adamlar öwýärler metjide düşýän puly hökümede ýetirmän kakyp otyr diýip. Men ýene damjyklap ugran ýagyşa gelen gaharyma garyp:
- Aý bolmasa başga gazanjy ýok ýerine nirden Haýlander münýär eşek ogly -diýip tüýkürinjiredim. Birden ýüregim öýkedenmi, gahardan gysylyp gitdi. Garşymyzda metjit peýda boldy. Ýagyşa ezilip gidip barşymyza Beçjime garap, onuň hiç zada üns bermän haýdap oturşyny synlap öýe howlukýandygyny duýdum. Elinde hem “oljasy” täzeje bolgarka. Bolgarka... metjit, ymam, birhili kelläm aýlanan ýaly bolup gitdi. Kelläme gelen zat ýaman mojuk gowy bolmaly. Men sakga durdum. Beçjim badyny saklap bilmän biraz öňe gitdi-de, sägindi. Men:
- Beçjim yzyma düş -diýip, ýoldan sowlup, metjide tarap gönüledim.
- Akga, nirä barýas, öýe ýeteli-le, aýaklarym çykan ýerinden sogrulyp barýar – diýip, Beçjim özelenip, üç-dört ädim yzymdan aýagyma eýermän gelýar. Men metjidiň gapysyna gelip daýandym. Mundan aňrysyny özüňizem bilýänsiňiz. Aňansyňyz diýýän. Bir tärini tapyp, Allanyň öýüne pişik basyşyny edip girdik. Alagaraňky. Metjidiň täsin bir ysam bar. Uzyn penjirelerden garaňky meýdanyň gara sudury bildirýär. Beçjim çignime kakdy:
- Eý akga biz näme edip ýörüs?
- Howlukma -diýdim. - Häzir görersiň. Metjidiň mährabynyň alty gadam gapdalynda duran demir sandyga golaý baryp, aşak oturdym. Demir sandygy emaý bilen sermeledim. Sowuk demir biraz inimi gagşatdy. Şol wagt özümem özüme “Näme edip ýörsüň-eý sen” diýip sorag beribem ýetişdim. Emma kelläme birden gelen pikiriň güýji meni şeýtana öwren ýalydy. “Hä-ä, dogry pikir eden ekenim. Demir sandyk seýf ýaly eken. Prostoý gulp däl”. Daşarda ýagyş güýjedi. Metjidiň depesinden gaýdýan suwlaryň şarryldysam güýçli. Garaşman durkaň ýyldyrymam çakýar. Beçjim indi gorkup başlady:
- Akga, gideli-le! Ýoldaş bolar ýaly adam däl ekeniň-eý. Bir meýhana äkidýäň, bir metjitden çykarýaň. Seniň etjek bolýan işiňdenem gorkubermeli. Men ýuwaşja azgyryldym:
- Beçjim, demiňi çykarma, Allanyň öýünde lişni gep geplemek mekruh. – Soňam elindäki bolgarkasyny elinden çekip aldym-da, simini çöşläp, bir ujyny Beçjimioň eline tutdurdym. – Honha, mährabyň ýanynda rozetka bardyr, ötür ujuny.
Beçjim ýüzüme gara- durdy-da, agyr ýuwdunyp, simiň ujyny alyp, metjidiň mährabyna tarap gitdi. Barşyna-da ses güýçlendirijä büdüräp ýykyldy.
-Seresa-ap, diýip, pyşyrdap gygyrdym. -Ymam aganyň zatlaryny akan-dökan etme. Soňky aýdan gepime öz gülkimem tutdy. Soňra bolgarkany barladym. Gözüňe döneýin myrlap işläp dur. “Ýa bir Alla jan” diýip, demir sandygyň mäkäm gapysynyň petlelerinden goýberdim bolgarkany. Beh, edil dilleşen ýaly her gezek bolgarkany işleden wagtym ýyldyrym çakyp, şeýle bir gök gümmürdeýär. Halal saňa... Asmanyň ala zenzelesi, maňa kömek, meniň metjidiň içinde edip oturan gohumy öz gümmürdisi bilen ýuwudyp dur.
Ýöne Beçjim-ä towşanýürek eken:
-Akga, seň şu işiň Hudaýa-da garşy gitmek bolýar. Seret gök gümmürdäp, ýyldyrym çakyp, bolmajysy bolýar. Bizi bu gije sag-aman sypmaýas. Allanyň gazabyna duçar bolýas.
- Aý sammyldamasaý -diýdim. -Hudaý janyň özi bizi kömek edip dur.
Beçjim kejine tutdy:
-Alla nähili kömek etsin? Alla haçan kömek edipdir saňa?
-Alla jan maňa sen şu bolgarkany tapanyňda kömek etdi.
Men onuň bilen kän eňekleşip durmadym-da, işimi tamamlaýyn diýip howlukdym. Asyl görsem bolaýan eken. Bolgarkanyň çarhyny ýene bir gezek aýlanymdan demir sandygyň gapysy larka gopdy. Metjidiň alagaraňkysynda sandygyň içi çala görünýänem bolsa, onuň içinde puluň bardygy, özem az däldigi bildirip dur. Pullary penjeläp gördüm, az däl. Petde-petde bolup ýatyrlar, gözüňe döneýinler.
-Beçjim bulary salar ýaly bir gap gözlesene!
-Men-ä hiç zadam gözlejek däl- diýip ýoldaşym burnuny çekdi.- Men bu işe dahylym ýok.
-Bolýa-how dahylyň bolman geçsin. Bolgarka kimki?
Ol dymdy. Men ýene buýruk berdim. Bar bir gap bolýamy tap, tiziräk gopaly bu ýerden. Ol ýene metjidiň içine siňip gitdi. Biraz wagtdan aýlanyp gelip, elime bir zat tutdurdy. Başyny aýagyny tapyp bilmän heläk boldum:
-Nämeý bi.
Beçjim parhsyz gürledi:
-Ymam aganyň namaz okanda geýýän giň balagy.
-Haý seň ejeňi... Ymamyň köýnek-balagy öýünde dursa bolmaýamyka?!
-Metjitde sögünme.
-Bagyşla.
Balagyň gonjuny berk düwüp, sandygy şoňa boşatdyk. Az pulam däl eken. Metjitden çykyp, ýuwaşlyk bilen ýola düşenimizde, ýagyş hem kiparlady. Açylyp ugran asmana seredip ýene:
-Alla bize kömek etdi-diýdim. Beçjim hiç zat diýmedi. Obanyň gyrasyndan geldik. Howa açyldy. Bulutlar syrylyp gelýär. Basym mazaly ýagtylar. Ahyry Beçjimem gepledi:
- Ýa dogrudanam bize Alla kömek etdi öýdýän.
Men biraz säginip, oňa habar gatdym:
- Beçjim diýýän-ä, meň kelläme bir pikir geldi. Şu ymamyň balagyndaky pullary obanyň hemme adamlaryna paýlap çykaýsak nähili bolarka?
Beçjim ýene jogap bermedi. Ynanmaýarmyka ýa meniň şeýtjegime?!

Sylapberdi MUHAMOW.

11.05.2023.